Studiegids

nl en

Karma (in boeddhisme)

Vak
2011-2012

Toegangseisen

geen
Aanbevolen: Introduction to Buddhism (Silk en Blezer, 5 ECTS, 100).

Beschrijving

Er zijn weinig onderwerpen binnen het boeddhisme die zoveel vragen en discussie oproepen als de leer van het karma, niet alleen bij modernistisch ingestelde boeddhisten (zowel buiten als binnen Azië), maar ook in niet-moderne Aziatische contexten—er is altijd wel al discussie over geweest.

Hoe laat de werking van strikt persoonlijk opgevat karma zich bijvoorbeeld verenigen met boeddhistische opvattingen over de leegte en vergankelijkheid van de conventionele persoon? Hoe blijft karma met een persoon verbonden, als die geen wezensidentiteit of bestaan in zichzelf heeft, en voortdurend verandert? Wat bepaalt überhaupt de causale link tussen karmische oorzaak en gevolg? Hoe werkt karma dus eigenlijk? Hoe moeten we ons de continuïteit van karma door de dood van de persoon heen, over verschillende levens, voorstellen; hoe en aan wie of wat hecht karma eigenlijk, bij het overlijden? Wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor zijn daden in een vorig leven, of zelfs maar de daden van het voorgaande moment? Wat heeft karma eigenlijk met gerechtigheid te maken? Boeddhisten van alle tijden hebben met dit soort vragen geworsteld. Wij zullen ons in de vragen en oplossingen verdiepen.

Hoe heeft het denken over karma zich in India intwikkeld? Van de andere kant, welke geschiedenis hebben wij met het denken over karma, via de theosofie en dergelijke? Het is immers een woord dat geen vertaling meer behoeft en gewoon in het woordenboek staat.

Wat zijn de belangrijkste sociologische en wat zijn de psychologische aspecten van denken in karma? Is karma bijvoorbeeld een conventioneel, sociaal bepaald of juist een puur individueel en intra-psychisch verschijnsel?

Wat te zeggen van uiterst skeptische westerse boeddhisten die liever een boeddhisme zonder geloof in karma construeren. Is dat mogelijk? Kan boeddhisme zonder de leer van karma? Is karma eigenlijk wel een ‘geloof’?

De basisbetekenis van karma is ‘werk’, en daar ligt duidelijk genoeg van in het verschiet, voor dit werkcollege: het is een groot en ook diep thema, binnen boeddhisme en ook daarbuiten.

Leerdoelen

  • Inzicht in het concept karma en de geschiedenis daarvan in boeddhisme.

  • Besef van de bredere ideeëngeschiedenis van het Indiase denken over karma.

  • Kennis van de belangrijkste boeddhistische theoriën over karma en hun filosofische implicaties en problemen, en de daarmee verbonden scholenstrijd.

  • Inzicht in het verband tussen doctrinaire en filosofische explicaties, psychologische interpretaties, en sociologische realiteiten.

  • Onderscheid tussen elite en volkse opvattingen over karma.

  • Inzicht in de westerse receptiegeschiedenis van karma.

  • Vaardigheid in het uitwerken van cultuurhistorische en cultuurfilosofische analyse maar ook cultuurvergelijking met betrekking tot morele en ethische kwesties in religieuze contexten.

  • Selectief leren lezen in omvangrijk en divers primair & secundair materiaal; bijv. het extraheren van relevante delen uit artikelen & hoofdstukken die vanuit diverse perspectieven zijn geschreven en het hanteren van het onderscheid tussen doctrinaire & narratieve primaire bronnen en secundaire analyse & beschouwing daarop.

  • Leren stellen van wetenschappelijke vragen en academisch schrijven & spreken

Rooster

Rooster

Onderwijsvorm

Vorm: werkcollege

Toetsing

Voorbereiden van de verplichte literatuur; aan het begin van ieder werkcollege door iedereen een samenvatting van de leesstof met kritische vragen (1 A4); en referaten door aan te wijzen deelnemers. Afsluitend tentamen of een werkstuk van 1500-2500 woorden (5 ECTS). Het essay is gebaseerd op het tijdens werkcollege besproken materiaal en, in overleg, ook nieuwe leesstof en bronnenmateriaal (optionele uitbreiding naar 10 ECTS: een essay van 4000–6000 woorden plus extra leesmateriaal).

Actieve deelname 20%, referaat 20%, tentamen/paper 60% 5 ECTS; of paper 80% etc. bij 10 ECTS.

Blackboard

Ja

Literatuur (titels in vet aanschaffen)

Wordt nader aangekondigd.

Aanmelden

Aanmelden voor A la Carte
Aanmelden voor Contractonderwijs

Contact

H.W.A. Blezer
Website

Opmerkingen

In een notendop:
BA werkcollege, eerste semester, bij voorkeur 3e jaar.
5 (of 10 ECTS), niveau 300, voertaal Nederlands (evt. Engels).
Referaat en schriftelijk tentamen of essay (eventueel verzwaard).
Eventuele lacunes kunnen opgelost worden via een pensum.