Studiegids

nl en

Kritische theorie

Vak
2020-2021

Toegangseisen

Alleen toegangelijk voor:

  • Studenten van de BA Filosofie, die hun eerste jaar succesvol hebben afgerond en daarnaast ook 10EC van hun verplichte onderdelen uit het tweedejaar hebben voldaan.

  • Pre-Master studenten die toestemming hebben gekregen van de studie adviseur, of waarvan dit vak onderdeel uitmaakt van hun programma.

Beschrijving

De ambitie van Karl Marx om de filosofie in dienst te stellen van de transformatie van de wereld echoot nog steeds door in de filosofische school en traditie van de kritische theorie. Tijdens deze cursus zullen we deze ambitie en de ontwikkeling van de kritische theorie bestuderen. We vangen aan met het lezen van Horkheimer en Adorno’s Dialektik der Aufklärung om via Marcuse, Foucault en Habermas uit te komen bij hedendaagse denkers in de traditie van de kritische theorie.

De centrale vraag van deze cursus behelst de notie van subjectiviteit. Is subjectiviteit sociaal geconstrueerd? Zo ja, wat zeggen politieke, economische, culturele omstandigheden over onszelf? Wat is macht? Wat zijn de ‘duistere kanten’ van Verlichtingsdenken? Is het mogelijk om vrij te zijn in een onvrije wereld?

Sleutelconcepten zoals reificatie, emancipatie en vervreemding worden bediscussieerd en bevraagd. Een essentieel onderdeel van ons onderzoek bestaat uit het vergelijken en contrasteren van de verschillende benaderingen van de vroege denkers van de Frankfurter Schule en hun latere tegenhangers.

Leerdoelen

Doelstellingen

Deze cursus beoogt een diepgaande studie van de ideeën, (historische) ontwikkeling en transformatie van de kritische theorie en de implicaties hiervan voor het nadenken over subjectiviteit in relatie tot politieke en sociale verhoudingen. Van de studenten wordt verwacht dat zij kennis nemen van de werken van een aantal belangrijke auteurs binnen deze traditie en in staat zijn om de standpunten en claims van deze traditie zowel mondeling als schriftelijk te kunnen verwoorden en bekritiseren.

Eindtermen

De student die de cursus succesvol heeft afgerond heeft kennis van:

  • de claims en opvattingen van fundamentele denkers in de traditie van de kritische theorie;

  • de relaties tussen deze auteurs en hun situering in een bredere filosofische en maatschappelijke context.

De student die de cursus succesvol heeft afgerond is in staat om:

  • zowel mondeling als schriftelijk een kritisch en beargumenteerd oordeel te formuleren over de verschillende posities binnen of ten aanzien van de kritische theorie;

  • een heldere, relevante en originele onderzoeksvraag te formuleren en uit te werken met betrekking tot het onderwerp.

Rooster

Kijk op MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege

Voor deze cursus geldt een aanwezigheidsplicht.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Voorbereiding en aanwezigheid colleges (10%)

  • Presentatie (20%)

  • Mid-term paper (20%)

  • Eindpaper (50%)

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers (zie hierboven), waarbij het resultaat van een deeltoets onvoldoende kan zijn.

Herkansing

Herkansingen voor de afzonderlijke deeltentamens worden niet aangeboden. De herkansing bestaat uit één toets die de volledige leerstof beslaat, in de vorm van een paper. Het cijfer voor deze herkansing vervangt alle eerder behaalde deelcijfers.

Voldoende aanwezigheid bij colleges en voorbereiding van praktische oefeningen is een voorwaarde voor deelname aan de herkansing. Studenten die de eerste tentamengelegenheid met een voldoende hebben afgesloten kunnen niet deelnemen aan de herkansing.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Gaarne aanschaffen:

  • M. Horkheimer en T.W. Adorno’s, Dialektik der Aufklärung (of de Engelse vertaling).

Overige verplichte literatuur wordt beschikbaar gesteld op Brightspace en omvat onder andere passages uit:

  • Adorno, Wozu noch Philosophie (1963).

  • Marcuse, One-Dimensional Man (1964).

  • Foucault, Surveiller et punir (1975).

  • Foucault, Histoire de la sexualité (1976).

  • Foucault, ‘L’éthique du souci de soi comme pratique de la liberté’ (1981).

  • Habermas, Der philosophische Diskurs der Moderne (1985).

  • Butler, Gender Trouble (1990).

Van de Duitse en Franse teksten zullen eveneens Engelse vertalingen beschikbaar worden gesteld.

Inschrijven

Inschrijven via uSis is verplicht.
Algemene informatie over uSis vind je op de website

Studenten wordt geadviseerd voor de registratie in uSis het studieactiviteitsnummer te gebruiken. Zie het college- en tentamenrooster onder de kolom "Act.nr".

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Niet van toepassing.

Contact

Dr. F.W. Zantvoort

Opmerkingen

Niet van toepassing.