Studiegids

nl en

Consumptie, productie en global commodity chains

Vak
2020-2021

Toegangseisen

De BSA-norm is behaald en beide Themacolleges zijn met een voldoende afgerond.

Beschrijving

Waar is je smartphone gemaakt, of je spijkerbroek? Voor veel producten tegenwoordig is niet meer goed te zeggen waar ze vandaan komen, onderdelen van de productie vinden op verschillende plaatsen verspreid over de wereld plaats. Globalisering wordt meestal voorgesteld als een heel recent fenomeen, maar regionale en ook globale productieketens bestaan al veel langer: denk bijvoorbeeld aan wat er allemaal komt kijken bij scheepsbouw of bij textiel in de vroegmoderne tijd.

Staten en organisaties hielden zich nadrukkelijk met het verdedigen of tot stand brengen van strategische ketens bezig, bijvoorbeeld in de vorm van kolonialisme. Aan de andere kant lieten bedrijven en personen zich niet door grenzen beperken, werd belasting ontdoken, verboden handel toch gedreven en geld geleend en geïnvesteerd over de grens. Wie of wat drijft eigenlijk economische globalisering? Hebben staten wel de macht om multinationals verantwoordelijk te houden voor mensenrechtenschendingen en milieuschade in de keten, of belastingontduiking te voorkomen? En wat is de rol van consumenten? Kunnen die wat veranderen door bijvoorbeeld boycotten of fair trade labels?

In dit vak kijken we naar mondiale verbanden en economische ontwikkeling door de lens van productieketens. Wat was de rol van productieketens in de ontwikkeling van mondiale verhoudingen sinds de vroegmoderne tijd? En hoe zijn de productieketens zelf sinds die tijd veranderd? Speelde globalisering van productieketens een rol in de ontwikkeling van kapitalisme, of andersom?

Je leert wat een productieketen is, van de term ‘commodity chain’ geïntroduceerd door Wallerstein, tot het huidig gebruik van global value chain analysis door o.a. de WTO. We gaan in op een aantal economische-historische discussies en verschillende posities ten aanzien van de rol van productieverhoudingen, massaconsumptie en internationalisering bij economische ontwikkeling. Je leest presenteert en bediscussieert een paar artikelen over een concrete productieketen of commodity-history in de vroeg-moderne of moderne tijd. Uiteindelijk schrijf je een werkstuk over een eigen casus.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

De student kan:

  • 1) een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;

  • 2) een onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
    a. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
    b. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
    c. een wetenschappelijk debat analyseren;
    d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen

  • 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd;

  • 4) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij;
    a. een realistische planning hanteren;
    b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
    c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
    d. feedback geven en ontvangen;
    e. aanwijzingen van de docent verwerken.

  • 5) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  • 6) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;
    bij de afstudeerrichting Economische Geschiedenis: van de mondiale interactie van handelsnetwerken in de vroegmoderne tijd; de negentiende-eeuwse industrialisatie van Nederland in wereldhistorisch perspectief; en de political economy van de globaliserende economie in de twintigste eeuw.

  • 7) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht bij de afstudeerrichting Economische Geschiedenis voor de toepassing van economische concepten in de geschiedschrijving, en inzicht in de interactie tussen beleid en economie; gebruik van zowel kwalitatieve als kwantitatieve bronnen.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

  • 8) heeft inzicht in mondiale productieketens en kan de gerelateerde concepten en theorien toepassen.

Rooster

Kijk op MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien een student toch verhinderd is dient hij dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien de student niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, wordt deze uitgesloten van deelname.

Toetsing

Toetsing

  • Werkstuk (5.000-6.000 woorden gebaseerd op literatuur; exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie, voetnoten)
    getoetste leerdoelen: 2-4, 7-8

  • Mondelinge presentatie
    getoetste leerdoelen: 3-4, 6, 8

  • Participatie
    getoetste leerdoelen: 5

  • Tussentijdse opdrachten (review van artikel of hoofdstuk, groepsopdracht bronnen verkennen)
    getoetste leerdoelen: 1, 6, 7, 8

Weging

  • Werkstuk: 70%

  • Mondelinge presentatie: 15%

  • Participatie en tussentijdse opdrachten: 15%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn; Voor participatie en de tussentijdse opdrachten wordt alleen voldoende/onvoldoende gegeven.

Deadlines

Voor het inleveren van de opdrachten en het werkstuk geldt de deadline, zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt.

Literatuur

Literatuur zal beschikbaar gemaakt via Blackboard. Er zal een deel verplichte literatuur zijn, en een deel keuzeliteratuur waar de student uit kan kiezen/ die we verdelen over de groep.

Verplichte artikelen en hoofdstukken:

  • Susan Strange, States and Markets. (London 1994/2015)

  • Terence K. Hopkins and Immanuel Wallerstein ‘Commodity chains in the world economy prior to 1800’ Review, X: 1 (Summer 1986) 157-170.

  • Gary Gereffi chapter 5 ‘The organization of Buyer-Driven Global commodity chains: How U.S. Retailers shape Overseas Production Networks’, in: Gary Gereffi and Miguel Korzeniewicz, (eds) Commodity chains and global capitalism (1994) 96-121.

  • Marcel van der Linden, keynote speech for the conference on “The history of commodities and commodity chains” (2009) ‘Commodity Chains: Some introductory thoughts’.

Een selectie van keuzeliteratuur:

katoen en textiel:

  • Sven Beckert, Empire of Cotton. A global history (New York 2014) Introduction + epilogue (pp. IX-XXII and 4278-443)

diverse produktieketens door de eeuwen heen:

  • Karin Hofmeester, ‘Shifting trajectories of diamond processing: from India to Europe and back, from the fifteenth century to the twentieth century’, Journal of Global History, 8: 1 (2013) pp 25-49.

  • Rory Miller and Robert Greenhill, hoofdstuk over guano and nitrate ( pp.228-270) uit: Steven Topik, Carlos Marichal and Zephyr Frank (eds.), From silver to cocaine. Latin American commodity chains and the building of the world economy (Durham 2006):

**vroegmoderne consumptie*:

  • Anne McCants, ‘Exotic goods, popular consumption and the standard of living‘ , Journal of World History, 18:4 (2007) 433-462.

  • Uit: Maxine Berg and Helen Clifford (eds.) Consumers and luxury. Consumer culture in Europe 1650-1850 (Manchester 1999) (selected chapters)

  • Kenneth Pomeranz, The Great divergence. China, Europe and the making of the modern world economy. (Chapter 3: luxury consumption and the rise of capitalism, pp 114-165)

hedendaagse value chains:

  • John M. Talbot, ‘Tropical commodity chains, forward integration strategies and international inequality: Coffee, cocoa and tea’, Review of International Political economy, 9: 4(2002) 701-734.

fair trade en ketenverantwoordelijkheid:

  • Harriet Friedmann, “From Colonialism to Green Capitalism: Social Movements and Emergence of Food Regimes.’ In New Directions in the Sociology of Global Development

  • Charlotte Sussman, ‘Women and the Politics of Sugar, 1792’, Representations, No. 48 (Autumn, 1994), 48-69.

Aanmelden

Inschrijven via uSis is verplicht.

Algemene informatie over uSis vind je op de website.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Niet van toepassing

Contact

Tamira Combrink

Opmerkingen

geen