Studiegids

nl en

De Nederlanden in de Oudheid: van rebellerende grensprovincies tot Romeins beschavingsmodel

Vak
2021-2022

Toegangseisen

Kennisname van F.G. Naerebout & H.W. Singor, De Oudheid. Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis, Amsterdam, 2008, herziene 11de druk of latere druk (ISBN 9789026321733), wordt ten zeerste aanbevolen.

Beschrijving

Tweeduizend jaar geleden liep de noordelijk grens van het Romeinse rijk dwars doorheen het huidige Nederland. Met de oprichting van verschillende militaire wachtposten aan deze limes en zelfs de stationering van een leger te Nijmegen komen de Nederlanden onder Romeinse invloedsfeer. Hoewel de Frisii en de Bataven in opstand komen tegen de Romeinse overheerser, heerst er vanaf 69 na Chr. een pax Romana. Er komen publieke badhuizen (Heerlen), villae (Hoogeloon) en steden (Forum Hadriani). Meer en meer land wordt in gebruik gesteld, en er wordt een surplusproductie bij boerderijen en ambachtslieden geproduceerd. Een intensieve handel groeit tussen het Nederlandse deel binnen het Romeinse Rijk en andere delen in het Rijk, maar ook met stammen daarbuiten. Al deze processen vertalen zich in een verschillende ontwikkelingen, zoals een verhoogde monetarisatie, een wegennet, deltawerken, en nieuwe cultuuruitingen. Ook de aanwezigheid van luxewaren, zoals terra sigillata, en “exotisch” voedsel, zoals peper, doen hun intrede in de Nederlanden. Ten slotte ontstaan er religieuze mengvormen tussen de bestaande Keltische en Germaanse tradities en de geïmporteerde Romeinse en andere uitheemse goden. Zo groeien de rurale cultusplaatsen, zoals Empel, uit tot supralokale tempelcomplexen, waarbij ook inheemse en Romeinse riten samen versmelten. In de derde eeuw lijken invallende barbarenstammen, een financiële crisis en epidemieën het Romeinse beschavingsmodel in de Nederlanden te laten vervagen, maar wijzen onze antieke bronnen wel echt op die zogenaamde limesval?

Op basis van tekstuele, documentaire en archeologische bronnen zal dit hoorcollege de Romeinse Geschiedenis van de Nederlanden toelichten. Verschillende thema’s zullen hierbij aan bod komen, zoals de bestuurlijke organisatie en het leger, de urbanisatie, de handel en zijn infrastructuur, het religieuze en culturele leven. Doorheen het hoorcollege zal stilgestaan worden hoe deze geschiedenis aansluit bij de grotere historische debatten zoals romanisering, acculturatie, globalisering, continuïteit en discontinuïteit.

Tot slot zal het hoorcollege stilstaan bij de archeologische pioniers die het Romeinse verleden van Nederland opgroeven en bijdroegen tot het zelfstandig bestaan van de archeologische wetenschap en de stichting van het Rijksmuseum van Oudheden. Het college eindigt bij het ingediende dossier bij UNESCO om de Nederlandse limes als werelderfgoed te laten erkennen

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

  • 1) De student kan relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;

  • 2) De student kan kritisch reflecteren op kennis en inzichten neergelegd in vakwetenschappelijke literatuur.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  • 3) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Hoorcollege behoort;
    -bij de afstudeerrichting Oude Geschiedenis: van de Griekse-Romeinse oudheid, met nadruk op de periode 400 v.C. - 400 n.C.; sociaaleconomische structuren, de antieke stad, mentaliteitsgeschiedenis, antieke religie, cultuurcontact.

Leerdoelen, specifiek voor dit BA-Hoorcollege

De student:

  • 4) kan de Romeinse geschiedenis van Nederland plaatsen in de historische centrale debatten zoals romanisering, acculturatie, globalisering, continuïteit en discontinuïteit en kan hierop kritisch reflecteren;

  • 5) kan het historische verloop van gebeurtenissen en wapenfeiten uit de Romeinse geschiedenis van Nederland reproduceren;

  • 6) kan de in het college besproken tekstuele, documentaire en archeologische bronnen over Romeins Nederland herkennen en kritisch analyseren;

  • 7) kan de in het college besproken archeologische vindplaatsen geografisch situeren.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

  • Hoorcollege

  • Zelfstandige literatuurstudie

Toetsing en weging

Toetsing

Alle leerdoelen van het BA-Hoorcollege worden getoetst door middel van twee deeltoetsen:

  • Deeltoets 1: schriftelijk tentamen met essay-vragen en een gesloten vraag over de stof van de eerste zes colleges

  • Deeltoets 2: schriftelijk tentamen met essay-vragen en een gesloten vraag over de stof van het gehele college

Weging

  • Deeltoets 1: 30%

  • Deeltoets 2: 70%

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers.

Herkansing

Beide deeltoetsen kunnen worden herkanst. De herkansing vindt plaats op één tentamenmoment, waarop beide deeltoetsen worden aangeboden. Voor het hertentamen is drie uur gereserveerd zodat, indien nodig, beide toetsen kunnen worden afgelegd.

De facultaire regels met betrekking tot deelname aan herkansingen zijn opgenomen in artikel 4.1 van de facultaire Onderwijs- en examenregeling (OER).

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een inzage en nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

  • J. Lendering en A. Bosman, De rand van het Rijk, De Romeinen en de Lage Landen, Amsterdam, 2010 (ISBN 9789025367268) of de Engelse vertaling van dit werk: Edge of Empire: Rome's frontier on the lower Rhine, Rotterdam, 2012 (ISBN 9789490258054).

  • De per week te lezen literatuur zal via Brightspace bekend worden gemaakt.

Inschrijven

Inschrijven via uSis is verplicht.

Algemene informatie over uSis vind je op de website.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga.

Opmerkingen

Niet van toepassing.