Disclaimer: in verband met de coronavirus pandemie is deze cursusbeschrijving onder voorbehoud. Voor meer updates over coronavirus, lees nieuws via deze link.
Toelatingseisen:
Dit vak is een (extracurriculaire) Honours Class: een keuzeonderdeel binnen het Honours College. Daarnaast kunnen derdejaars studenten die niet het Honours College programma volgen zich ook aanmelden voor de Bachelor Honours Classes. Er vindt een selectie plaats o.a. op basis van motivatie en gemiddeld cijfer van de bacheloropleiding.
Studenten hoeven geen natuurwetenschappelijke achtergrond te hebben, maar dienen er wel affiniteit mee te hebben.
Thema's: De wetenschappelijke en/of maatschappelijke thema’s die worden behandeld: Wetenschappelijk erfgoed, Natuurwetenschappelijke ontdekkingen, invloed van tijd, plaats en maatschappelijke factoren op vorming kennis/wetenschap, Wetenschappelijk erfgoed.
Vaardigheden: Presenteren, samenvatten, wetenschapscommunicatie.
Disciplines: Natuurwetenschappen (m.n. Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Astronomie), Geneeskunde, Geschiedenis, Museologie: Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum.
Excursies naar: Rijksmuseum Boerhaave (Leiden) en Teylers museum (Haarlem).
Beschrijving:
Aan het eind van de zeventiende eeuw wierp Anthonie van Leeuwenhoek door zijn zelfgebouwde microscoopjes als eerste mens een blik op de microwereld van bacteriën, bloedcellen en spermatozoïden. Het is een bekend Nederlands voorbeeld van hoe, volgens het gangbare beeld, wetenschappers dankzij de dwingende systematiek van de wetenschappelijke methode onze wereld vanaf de zeventiende eeuw ingrijpend begonnen te veranderen. Maar hoe werkte de wetenschap in de weerbarstige werkelijkheid, waarin wetenschap heel wat minder ‘rationeel’ bleek te verlopen, en religieuze, politieke en tal van andere factoren de wetenschapsbeoefening grotendeels bepaalden?
Hoe zag bijvoorbeeld Van Leeuwenhoeks ‘onderzoekspraktijk’ eruit? Welke problemen had hij te overwinnen? En hoe duidde hij zelf al dat kleins dat hij onder zijn lensje zag krioelen?
Deze cursus richt zich op de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis van de Renaissance tot en met de twintigste eeuw. Wat waren de tijd- en plaatsgebonden omstandigheden die mede bijdroegen aan de prestaties van belangwekkende Nederlandse natuuronderzoekers zoals Simon Stevin, Isaac Beeckman, Christiaan Huygens, Anthonie van Leeuwenhoek, Johannes Swammerdam, Herman Boerhaave, Willem Jacob ’s Gravesande, Petrus van Musschenbroek, Martinus van Marum, Hendrik Antoon Lorentz, Heike Kamerlingh Onnes, Willem Einthoven en anderen? Hoe hebben zij mede bijgedragen tot ons huidige wereldbeeld?
Bij onze zoektocht naar antwoorden speelt materieel wetenschappelijk erfgoed (zoals wetenschappelijke boeken, instrumenten en objecten) een grote rol. We maken gebruik van de collecties van Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum, en als eindopdracht stellen de deelnemers (alleen of in tweetallen) een kort paper samen over een wetenschapshistorisch object of onderwerp naar eigen keuze.
Leerdoelen:
Bij het succesvol afronden van dit vak zul je kennis hebben:
over de ontwikkeling van de natuurwetenschappen vanaf de Renaissance tot en met de twintigste eeuw;
van de bijdragen van toonaangevende Nederlandse geleerden aan de ontwikkeling van diverse medische en natuurwetenschappelijke disciplines;
van de invloed van contextuele, plaats- en tijdgebonden factoren op de vorming van kennis;
gemaakt met de visuele en materiële aspecten van de wetenschapsbeoefening en met wetenschappelijk erfgoed.
Programma en rooster:
De bijeenkomsten hebben de vorm van een werkgroep en vinden plaats op woensdagavond van 18.00 tot 20.00 uur (m.u.v. de excursie naar Teylers Museum).
Eerst volgt een inleiding door de docent, gevolgd door korte presentaties voorbereid door de deelnemers, gebaseerd op gelezen literatuur. (Daarbij komt iedereen een keer aan bod).
Een discussie besluit de bijeenkomst.
Sessie 1. – 6 oktober 2021
Inleiding (zo mogelijk inclusief korte excursie hortus en academiegebouw) (Allen; Oude Sterrewacht, zaal C003)
Sessie 2. – 13 oktober 2021
Stevin en de ‘Wijzentijt’ (Zuidervaart; Oude Sterrewacht, zaal C003)
Sessie 3. – 20 oktober 2021
Descartes, Huygens en de Wetenschappelijke Revolutie (Van Lunteren; Oude Sterrenwacht, zaal C003)
Sessie 4. – 27 oktober 2021
Clusius, Swammerdam, Van Leeuwenhoek en de levende natuur (Zuidervaart; Oude Sterrenwacht, zaal C003)
Sessie 5. – 3 november 2021
Boerhaave, ’s Gravesande en de experimentele natuurfilosofie (Maas; Rijksmuseum Boerhaave)
Sessie 6. – ZATERDAGOCHTEND 13 november 2021 (datum onder voorbehoud)
Van Marum en de Verlichting (Nieuwland; Teylers Museum)
Sessie 7. – 17 november 2021
Kaiser en de ‘tweede wetenschappelijke revolutie (Van Lunteren; Oude Sterrewacht, zaal C003)
Sessie 8. – 24 november 2021
Kamerlingh Onnes en het absolute nulpunt: de Tweede Gouden Eeuw in de Nederlandse wetenschap (Van Delft; Oude Sterrewacht, zaal C003)
Sessie 9. – 1 december 2021
Hugo de Vries, darwinisme en genetica (Van Lunteren; Oude Sterrewacht, zaal C003)
Sessie 10. – 8 december 2021
Einstein in Nederland/ Oort en de Koude-Oorlog (Van Delft; Oude Sterrewacht, zaal C003)
Sessie 11. – 15 december 2021
Afsluiting; Selectie van korte presentaties (Allen; LIPSIUS gebouw, zaal 030)
Locatie:
Werkgroepen in zaal C003 in de Oude Sterrewacht en excursies op locatie. Afsluitbijeenkomst in het LIPSIUS gebouw.
Literatuurlijst:
Klaas van Berkel, In het voetspoor van Stevin (Paperback en beschikbaar via DBNL).
Dit kan later aangevuld worden tijdens de bijeenkomsten of via Brightspace.
Studielast en werkvorm:
Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt:
11 Werkgroepen: 2 uur (aanwezigheidsplicht);
Excursies: 2 excursies à 2 uur (aanwezigheidsplicht);
Lezen van literatuur: 5 uur per week;
Samenstellingen virtuele expositie + bijbehorend essay: 60 uur.
Toetsing:
20% Actieve participatie
30% Presentatie
50% Eindopdracht (Paper van max. 3.000 woorden)
Studenten kunnen dit vak alleen succesvol afronden als alle deeltoetsen met een voldoende zijn behaald. De toetsing zal tijdens de eerste bijeenkomst verder worden toegelicht.
Brightspace en uSis:
Brightspace wordt gebruikt in dit vak. De registratie in Brightspace zal centraal worden gedaan.
Let op: studenten hoeven zich niet aan te melden in uSis voor de Bachelor Honours Classes. De registratie zal centraal worden gedaan.
Aanmelden:
Aanmelden voor dit vak is mogelijk van 16 augustus tot en met 2 september 2021 via de Honours Academy. De aanmeldlink zal op de studenten website van de Honours Academy worden geplaatst.
Let op: studenten hoeven zich niet aan te melden in uSis voor de Bachelor Honours Classes. De registratie zal centraal worden gedaan voor begin van het vak.
Contact:
Huib Zuidervaart: huib.zuidervaart@huygens.knaw.nl