Toegangseisen
Basiskennis taalkunde (Taal Mentaal 1 en 2 of equivalent). Goede beheersing van het Nederlands.
Beschrijving
Duizend bommen!” Welke Nederlandssprekende kent deze bekende zin van Kapitein Haddock niet?! Maar hoe vloekt en scheldt hij in andere talen, bijvoorbeeld in het Afrikaans? Bij het leren van een nieuwe taal is het niet verwonderlijk dat we vaak eerst enkele scheldwoorden van die taal leren. En dat is precies wat we in deze cursus gaan doen.
De cursus begint met een korte inleiding tot het Afrikaans, waarbij verschillende scheldwoorden worden gebruikt om te illustreren hoe het Afrikaans zich heeft ontwikkeld vanuit het Nederlands en andere talen, en vooral hoe het Afrikaans tegenwoordig verschilt van het Nederlands.
In het tweede gedeelte, zal de focus verschuiven naar een meer algemeen perspectief over vloeken. We zullen kijken naar verschillende soorten vloeken, waarom mensen vloeken, en hoe we zouden kunnen denken over vloeken in het algemeen.
Het volgende gedeelte, waarin we ons concentreren op scheldwoordenboeken en scheldwoorden in woordenboeken, is het hoofdgedeelte van deze module. We zullen alle verschillende Nederlandse scheldwoordenboeken bekijken om te beoordelen hoe we een modern, online scheldwoordenboek voor het Afrikaans moeten ontwikkelen. We gaan een raamwerk ontwikkelen voor de zogenaamde Afrikaanse Vloekepedia, en door middel van praktijkwerk gaan we aan de slag met de ontwikkeling van zo'n Afrikaans scheldwoordenboek.
In het laatste deel zal de nadruk liggen op enkele aanvullende thema's, gebaseerd op de interesses van studenten. Bijvoorbeeld: Hoe vertalen we scheldwoorden, zoals die in de serie Kuifje? Hoe zit het met non-verbaal vloeken, zoals grove handgebaren? En waarom is onderzoek naar vloeken niet alleen interessant vanuit taalkundig perspectief, maar ook in het bredere veld van cognitieve neurowetenschappen?
De meeste geplande colleges zullen hoorcolleges zijn, gecombineerd met praktisch werk en voldoende tijd voor discussie. Ook zal een aantal externe experts worden uitgenodigd als gastdocent. Wanneer de hoofddocent niet persoonlijk beschikbaar is (hetzij vanwege de pandemie, hetzij omdat hij aan het begin en/of het einde van het semester in Zuid-Afrika is), worden de colleges online gegeven. Hij zal ook online of per afspraak beschikbaar zijn voor studiebegeleiding.
Evaluatie vindt plaats in de vorm van praktische (leuke) toetsvormen, variërend van vertalingen (bijvoorbeeld van delen van Kuifje-boeken of andere strips), het maken van blogs, video's of infographics over vloeken, en praktisch lexicografisch werk aan de Afrikaanse Vloekepedia. Terwijl studenten zullen worden blootgesteld aan het Afrikaans en veel zullen leren over het Afrikaans, ligt de nadruk niet op het leren van Afrikaans, en beoordelingen zullen daarom niet afhankelijk zijn van de beheersing van het Afrikaans.
Leerdoelen
Na het voltooien van deze module moet je in staat zijn om:
een overzicht van enkele van de belangrijkste verschillen tussen gesproken en geschreven Afrikaans en Nederlands te geven;
Afrikaans beter te begrijpen en lezen door blootstelling aan gesproken en geschreven teksten in het Afrikaans;
te onderscheiden tussen termen als vloeken, schelden, taaltaboes en andere verwante terminologie;
taboetaalfenomenen binnen een functioneel, gebruiksgebaseerd kader te begrijpen en bespreken;
verschillende taalkundige kenmerken van vloeken in het Afrikaans, het Nederlands, hun varianten en andere talen in hun ecosysteem te vergelijken en bespreken;
een overzicht van de lexicografische behandeling van vloekwoorden en verwante constructies in het Afrikaans en Nederlands te geven;
het verschil tussen lexicografie en constructicografie te begrijpen;
lexicografische en/of constructicografische artikelen voor verschillende Afrikaanse vloekwoorden en/of vloekconstructies aan te maken;
interessante en belangrijke onderwerpen in vloekenonderzoek te identificeren; en
verschillende populaire communicatiemedia (bijv. blogs, video's, infographics) gebruiken om wetenschappelijke kennis over taaltaboes te communiceren.
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
- Hoorcolleges (primair), maar ook met zelfstandig onderzoek en werken
Toetsing en weging
Toetsing
Werkstuk 1: 21 maart
Werkstuk 2: 29 april
Werkstuk 3: 23 mei
Weging
Werkstuk 1: 20%
Werkstuk 2: 20%
Werkstuk 3: 60%
Herkansing
Herindiening van werkstuk(ken).
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
Voorgeschreven:
Van Sterkenburg, Piet G. J. 2019. Rot lekker zelf op: Over politiek incorrect en ander ongepast taalgebruik. Schiedam: Scriptum.
Gratis inschrijven op VivA: KPO en KPE
o Gratis toegang tot woordenboeken bij VivA Tuis (ook via app beschikbaar)
o Gratis toegang tot etymologiebank.nl
o Gratis toegang tot het Online Afrikaans-Nederlands woordenboek
o Gratis toegang tot Facebook: Vloekgroep
Aanbevolen:
Kuifie-, Kuifje- en/of Tintin-boeken (ook via app beschikbaar in het Nederlands en Engels)
Aalbrecht, Heidi, and Pytr Wagenaar. 2013. Woordenboek van het Algemeen Onbeschaafd Nederlands. Houten & Antwerpen: Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum bv.
Algoud, Albert. 1991/2021. Duizend bommen en granaten: Scheldwoordenboek van Haddock. Brussel: Casterman.
De Bleecker, Dries, Piet Thomas, and Jozef Van Haver. 1990. Lik op stuk: Nieuw Nederlands woordenboek van agressief taalgebruik. Tielt: Lannoo.
De Coster, Marc. 2007. Groot scheldwoordenboek: van apenkont tot zweefteef. Antwerpen: Standaard.
Heestermans, Hans. 1989. Luilebol! Het Nederlands scheldwoordenboek. Amsterdam: Thomas Rap.
Jansen, Frank. 1985. Van apekop tot zielepoot: Hoe mensen elkaar typeren. 's-Gravenhage: Nijgh & Van Ditmar.
Joustra, Arendo. 1988. Homo-erotisch woordenboek. Amsterdam: Thomas Rap.
Laps, Kristiaan. 1984. Nationaal scheldwoordenboek: Schelden van de Schelde tot Terschelling. Amsterdam: Ploegsma.
Van der Gucht, Fieke, Marten Van der Meulen, Robbe Verlinde, and Willem Vanbeylen. 2018. Het groot Vlaams vloekboek: Slimmer schelden en vaardiger vloeken. Tielt: Lannoo.
Van der Meulen, Marten, Fieke Van der Gucht, Robbe Verlinde, and Willem Vanbeylen. 2018. Het groot Nederlands vloekboek: Slimmer schelden en vaardiger vloeken. Tielt: Lannoo.
Van Sterkenburg, Piet G.J. 2001. Vloeken. Een cultuurbepaalde reactie op woede, irritatie en frustratie. 2e ed. Den Haag: Sdu Uitgevers.
Van Sterkenburg, Piet G. J. 2007. Woorden van en voor emotie. Leiden: Universiteit Leiden.
Van Sterkenburg, Piet G.J. 2008. Krachttermen. Schiedam: Scriptum.
Inschrijven
Inschrijven via uSis is verplicht. Algemene informatie over uSis vind je op de website.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Niet van toepassing.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc.: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.
Opmerkingen
Geen.