Studiegids

nl en

Mensenhandel: Een benadering vanuit juridisch, beleidsmatig en sociaalwetenschappelijk perspectief

Vak
2022-2023

Toegangseisen

Dit keuzevak richt zich op studenten criminologie, rechtsgeleerdheid en overige geïnteresseerden uit sociaal wetenschappelijke hoek die zich willen verdiepen in een van de prioritaire misdrijven van dit moment in een groot aantal landen: mensenhandel. Zij dienen hun propedeuse en de Ba2 vakken te hebben afgerond. Juridische voorkennis is niet verplicht, maar affiniteit hiermee is van belang.

Beschrijving

Miljoenen mensen worden jaarlijks slachtoffer van mensenhandel. Verschillende non-profit- en overheidsinstellingen schatten dat mensenhandel wereldwijd een van de grootste criminele activiteiten is. Slachtoffers krijgen vaak te maken met ernstige fysieke en psychische problemen.

Mensenhandel maakt inbreuk op de persoonlijke vrijheid en de lichamelijke en geestelijke integriteit: fundamentele mensenrechten die zijn neergelegd in de belangrijkste mensenrechtenverdragen. Mensenhandel en mensensmokkel worden vaak met elkaar verward. Waar het bij mensensmokkel gaat om het vrijwillig, maar doorgaans tegen betaling, oversteken van grenzen, gaat het bij mensenhandel in de kern om uitbuiting. Mensenhandel kent daarom vele verschijningsvormen, zowel binnen een land als grensoverschrijdend. Enkele voorbeelden hiervan, die ook in dit vak aan de orde zullen komen zijn gedwongen prostitutie, arbeidsuitbuiting, gedwongen verwijdering van organen, criminele uitbuiting en zogenaamde ‘loverboyproblematiek’.

Dit keuzevak verbindt de actuele wetenschappelijke inzichten omtrent mensenhandel met praktijkkennis en -ervaring, doordat het wordt aangeboden door het Instituut voor Strafrecht & Criminologie van de Universiteit Leiden in samenwerking met verschillende gastsprekers uit de praktijk. Het vak is interdisciplinair opgezet. Het juridische perspectief is in dit vak vooral gericht op de strafbaarstelling van mensenhandel in Nederland en de wisselwerking daarvan met het internationale en Europese recht. Maar er wordt ook verder gekeken dan het strafrecht. De aanpak van mensenhandel omvat meer dan de opsporing en vervolging van daders; de vraag naar de preventie van mensenhandel en de bescherming van slachtoffers zijn belangrijke gezichtspunten die een ‘rechtsgebiedoverstijgende’ blik noodzakelijk maken. Inzichten uit de Criminologie en bredere sociale wetenschappen zijn onontbeerlijk voor het verkrijgen van inzicht in mensenhandel en een effectief beleid ten aanzien van zowel slachtoffers als daders; daarom is er binnen dit vak ook veel plaats voor het criminologische en beleidsmatige perspectief.

De aanpak van mensenhandel wordt in dit vak steeds op verschillende niveaus besproken. De interactie tussen internationale, Europese en nationale ontwikkelingen is een terugkerend thema. Voor een sluitende aanpak van mensenhandel blijkt het nodig dat ook maatregelen worden genomen op regionaal en lokaal niveau. Daardoor raken nieuwe partijen bij de aanpak van deze vorm van zware criminaliteit betrokken, en dat doet nieuwe en prikkelende vragen rijzen. Mag het Openbaar Ministerie bijvoorbeeld informatie met gemeenten delen? Hoe kunnen regionale en lokale organisaties het beste met nationale organisaties samenwerken? Doordat de verschillende niveaus en perspectieven steeds weer terugkeren, krijgt de student inzicht in het complexe fenomeen en de vele invalshoeken van waaruit het bestudeerd kan worden.

Leerdoelen

Doel van het vak Na afronding van het vak hebben studenten de volgende kwalificaties verworven: 1. U kunt uitleggen wat de problematiek van de mensenhandel behelst, waaronder mede begrepen de sociaal-wetenschappelijke achtergronden, relevante wet- en regelgeving en het belang van een interdisciplinaire benadering; 2. U kunt de keten van preventie, handhaving en berechting en de rol en bevoegdheden van de relevante actoren daarbinnen op het gebied van de bestrijding van mensenhandel, zowel op internationaal als nationaal niveau, uitleggen; 3. U bent in staat om kennis van wetgeving en rechtspraak toe te passen op een casus met passende aandacht voor de maatschappelijke, sociaal-wetenschappelijke en ethische context van het fenomeen. 4. U bent in staat om – afhankelijk van de eigen discipline – sociaalwetenschappelijke of juridische vraagstukken met betrekking tot de mensenhandelproblematiek uit te leggen, te analyseren en daar – zowel mondeling als schriftelijk – gefundeerd op te reflecteren. 5. U kunt op basis van kennis en inzicht vanuit de eigen discipline een gemotiveerd onderzoeksvoorstel uitwerken over sociaal-wetenschappelijke, beleidsmatige of juridische aspecten van mensenhandel.

Rooster

Zie MyTimetable.

Onderwijsvorm

Seminars

  • Aantal à 4 uur: 5

  • Namen docenten: Dr. Ieke de Vries, i.s.m. gastsprekers uit de praktijk

  • Vereiste voorbereiding door studenten: grondige bestudering van de stof vooraf.

  • Aanwezigheid bij de seminars is verplicht.

  • NB: Dit vak heeft de status van praktische oefening.

Toetsing

Toetsvorm(en)

  • Voorafgaand en tijdens de seminars werkt u aan opdrachten, die mede als oefening dienen voor de eindopdracht. De uitwerkingen van de opdrachten worden gebundeld in een portfolio. Mede vanwege het karakter van praktische oefening is het opstellen van een compleet portfolio een verplicht onderdeel van het vak; alle opdrachten dienen met goed gevolg te worden afgerond.

  • De eindbeoordeling van het vak bestaat uit 1) een onderzoeksvoorstel (30%) en 2) een afsluitend paper over een te kiezen deelthema dat samenhangt met mensenhandel en/of de aanpak daarvan (70%). Het onderzoeksvoorstel en het paper mogen worden geschreven in het Nederlands of Engels, waarbij de nadruk op juridische, sociaal-wetenschappelijke, of beleidsmatige aspecten ligt. De precieze eisen voor het het onderzoeksvoorstel en het paper zullen in een aparte paperhandleiding uiteen worden gezet.

  • Het eindcijfer voor het onderzoeksvoorstel (30%) en het paper (70%) vormen tezamen het eindcijfer van het vak.

  • Indien u een onvoldoende heeft behaald voor het onderzoeksvoorstel, het afsluitende paper, of het portfolio wordt u hiervoor een herkansingsmogelijkheid aangeboden.

Inleverprocedures
Het paper dient te worden ingeleverd op papier bij de docent en digitaal via een link op Brightspace (met plagiaatcontrole). Verdere details over de inleverprocedure worden t.z.t. bekendgemaakt.

Examenstof
Alle voorgeschreven literatuur (boek & alle aanvullende teksten op Brightspace) inclusief de stof zoals aan de orde gekomen tijdens hoor- en werkcolleges.

Literatuur

Verplicht studiemateriaal

  • Diverse wetenschappelijke artikelen, voor aanvang van het vak toegankelijk te maken via Brightspace.

Aanmelden

Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.

Contact

  • Vakcoördinator: Dr. I. de Vries

  • Werkadres: Steenschuur 25,

  • Bereikbaarheid: Tijdens het spreekuur (zie Brightspace)

  • E-mail: keuzevakkencrimstraf@law.leidenuniv.nl

Instituut/afdeling

  • Instituut: Strafrecht en Criminologie

  • Afdeling: Criminologie

  • Kamernummer secretariaat: B3.11

  • Openingstijden: maandag t/m vrijdag. 9.00 – 17.00 uur

  • Telefoon secretariaat: 071 – 527 7871

  • E-mail: keuzevakkencrimstraf@law.leidenuniv.nl

Opmerkingen

Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.