Door soldatenogen: memoires en dagboeken over Indonesische onafhankelijkheidoorlog, 1945-1949

Toegangseisen

De propedeuse Geschiedenis is voltooid en beide BA2 Werkcolleges zijn met een voldoende afgerond, waarvan één in dezelfde richting als het BA3 Seminar. Met de keuze voor het BA3 Seminar leg je de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis definitief vast.

Beschrijving

Op 17 februari 2022 presenteerde het grootschalige onderzoeksprogramma Onafhankelijkheid, Dekolonisatie, Oorlog en Geweld in Indonesië, 1945-1949 (ODGOI) zijn centrale onderzoeksresultaten. Dit samenwerkingsverband van drie historische instituten analyseerde en verklaarde het structureel gebruik van extreme vormen van geweld, zoals executies, marteling en collectieve bestraffing door Nederlandse militairen. De onderzoekers deden dit binnen de bredere context van de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog.

Net als tijdens eerdere aandachtspieken voor dit gewelddadige koloniale verleden, hebben de resultaten – ondanks feit dat het Kabinet de conclusies vrijwel direct accepteerde – tot een verhit debat geleid. Vooral in veteranenkringen was er sprake van verontwaardiging en ontkenning. Om het publieke en wetenschappelijke debat beter te begrijpen, onderzoeken we in dit vak de aard van het Nederlands-Indonesisch conflict, het geweld dat hierbij werd toegepast en hoe historici hierover hebben geschreven. Waar mogelijk doen we dit in vergelijkend perspectief.

De primaire focus ligt echter op het karakter van de historische bronnen die onze kennis van het conflict en het militair optreen bepalen. We richten ons hierbij vooral op de ervaring en percepties van betrokken militairen. In voorgaande decennia is over het Nederlands-Indonesisch conflict vooral op basis van officiële bronnen veel geschreven over diplomatie, militaire strategie en in toenemende mate over extreem geweld door alle betrokken partijen. Maar gestructueerd onderzoek naar persoonlijke verslagen neemt pas sinds enkele jaren toe. Tijdens deze collegereeks onderzoeken we gericht soldatendagboeken die tijdens de oorlog zijn geschreven en memoires die achteraf werden geproduceerd. We vergelijken deze bronnen onderling en met de bestaande historiografie. Uiteraard staan we ook stil bij de methodologie van onderzoek in egodocumenten die voor dit vak aan de studenten in de vorm van twee databases beschikbaar worden gesteld.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

• 1) een wetenschappelijk onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
  a. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
  b. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
  c. een wetenschappelijk debat analyseren;
  d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen.

• 2) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij:
  a. een realistische planning hanteren;
  b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
  c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
  d. feedback geven en ontvangen;
  e. aanwijzingen van de docent verwerken.

• 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd.

• 4) bronnen selecteren en gebruiken voor eigen onderzoek.

• 5) bronnen analyseren, in een historische context plaatsen en interpreteren.

• 6) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

• 7) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort; bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis: voor de plaatsing van de Europese geschiedenis van na 1500 in een mondiaal perspectief; in het bijzonder de ontwikkeling en rol van politieke instituties; in het bijzonder bij de track Geschiedenis van de Europese Expansie en globalisering: voor het ontstaan van wereldomvattende netwerken die een steeds intensievere circulatie van mensen: dieren, gewassen, goederen en ideeën bewerkstelligen, en de centrale rol van de Europese expansie daarin vanaf circa 1500.

• 8) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting en in het bijzonder bij de track Geschiedenis van de Europese Expansie en globalisering: voor het combineren van historiografische debatten met empirisch onderzoek in primaire bronnen en/of het verbinden van gescheiden historiografische tradities door middel van innovatieve vraagstelling.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

• 9) zal kennis verwerven van het historiografische debat over dekolonisatieoorlogen, onafhankelijkheidsbewegingen en de studie van deze conflicten in vergelijkend perspectief.

• 10) zal kennis verwerven van militaire organisaties en cultuur, vormen van optreden zoals reguliere en irreguliere oorlogvoering, het debat over extreem geweld en de basiselementen van militaire strategie en tactiek.

• 11) zal vaardigheden ontwikkelen in het gebruik van verschillende typen egodocumenten zoals dagboekenen en mémoires, eventueel in combinatie met officiele bronnen.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

• Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dien je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien jet niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

• Werkstuk (6.000 -7.000 woorden exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie en voetnoten; probleemgestuurd werkstuk op basis van primair bronnenonderzoek)
  getoetste leerdoelen: 1-5, 9, 10, 11

• Mondelinge presentatie
  getoetste leerdoelen: 3-5, 8,10, 11

• Opdracht 1 (kort essay van 1000-1500 woorden op basis van de gelezen literatuur)
  getoetste leerdoelen: 1-5, 9

• Participatie
  getoetste leerdoelen: 6

Weging

• Werkstuk: 70%

• Referaat: 10%

• Opdracht 1: 10%

• Participatie: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in het desbetreffende collegeschema op Brightspace.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Titels die centraal zullen staan in het vak (hoeven niet van te voren bestudeerd te worden):

• Oostindie et al., Over de grens: Nederlands extreem geweld in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, 1945-1949 (Amsterdam University Press 2022). Open access: https://www.aup.nl/nl/book/9789048556779/over-de-grens. Een overzicht van alle titels is te vinden op www.aup.nl/odgoi.

• Gert Oostindie, Soldaat in Indonesië 1945-1950: Getuigenissen van een oorlog aan de verkeerde kant van de geschiedenis (Amersterdam 2015).

• Thijs Brocades Zaalberg and Bart Luttikhuis (eds.), Empire’s violent end. Comparing Dutch, British and French extreme violence in the wars of decolonization (Cornell University Press 2022) . Open access: www.cornellpress.cornell.edu/book/9781501764165/empire-s-violent-end/

Online bekijken voorafgaand aan collegereeks:

• Andere Tijden Special ‘Door soldatenogen’ https://www.anderetijden.nl/aflevering/251/Door-soldatenogen

Inschrijven

De inschrijving verloopt via een invulformulier dat alle Geschiedenisstudenten op de dag dat de inschrijvingen opengaan, toegestuurd krijgen.

Contact

• Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

• Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

Niet van toepassing.