Studiegids

nl en

Slavernij in de grensgebieden van Europa, 13e-19e eeuw

Vak
2022-2023

Toegangseisen

De propedeuse Geschiedenis is voltooid en beide BA2 Werkcolleges zijn met een voldoende afgerond, waarvan één in dezelfde richting als het BA3 Seminar. Met de keuze voor het BA3 Seminar leg je de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis definitief vast.

Beschrijving

Dit seminar richt zich op de slavernij (in allerlei verschillende vormen) in het grensgebied tussen Europa en de bredere Ottomaanse wereld (waaronder Noord-Afrika) tussen de derdiende en de negentiende eeuw. De nadruk ligt in het bijzonder op het Middellandse Zeegebied, Midden-Europa en de Zwarte Zee. Samen vormden deze gebieden de frontier tussen het christendom en de islam.

In de late middeleeuwen verdween de slavernij geleidelijk uit het hart van Europa. Maar in de grensgebieden tussen christelijke en islamitische regio’s waren gevangenneming en slavernij tot ver in de achttiende—in sommige gebieden zelfs de negentiende—eeuw nog altijd aan de orde van de dag. Zo veroverden de Barbarijse zeerovers ontelbare christelijke schepen op de Middellandse Zee, bijvoorbeeld, waarbij zij de christelijke bemanning tot slaaf maakten. Hun rivalen, de Ridders van Malta en andere christelijke zeerovers, joegen op hun beurt op Noord-Afrikaanse, Ottomaanse en Griekse schepen en namen islamitische en soms Grieks-orthodoxe gevangenen. Veel gevangenen werden kombuisslaven: Algerijnse en Tunesische galeien werden door christelijke slaven bemand, terwijl moslimgevangenen roeiden op Spaanse, Franse en Italiaanse galeien en zelfs de galeien van de paus. Gevangenen werden ook in Midden-Europa genomen, waar zowel christenen als moslims in gevangenissen wegkwijnden in afwachting van losgeld en vrijlating, of naar Wenen of Constantinopel werden afgevoerd om als privé-slaven of dwangarbeiders op openbare bouwwerken te worden verkocht. In Oost-Europa waren zulke praktijken ook niet onbekend. Tataarse hordes namen regelmatig grote aantallen Polen, Russen, Oekraïners, Georgiërs en Circassians gevangen en hielden ze vast voor losgeld of om op de slavenmarkten in Caffa en Constantinopel te verkopen. Als vergelding namen de Kozakken (uit de hedendaagse Oekraïne) Tataren en andere moslims gevangen.

Ons thema omvat niet alleen de hierboven genoemde gevallen van 'losgeldslavernij', maar ook soorten slavernij op langere termijn, zoals: de slavernij van zigeuners in Moldavië en Walachije; het devșirme-systeem op de Balkan; en bepaalde soorten horigheid in Rusland.

Het thema van de slavernij op de grens tussen het christendom en de islam heeft belangrijke historiografische vragen opgeroepen—bijvoorbeeld over de aard en oorzaken van deze vorm van slavernij, en over bepaalde verschillen en overeenkomsten met slavernij in andere gebieden. Sommige wetenschappelijke debatten hebben aanleiding gegeven tot vrij radicale revisionistische en contra-revisionistische stellingen—bijvoorbeeld dat de Ottomaanse slavernij niet zo erg was, of dat de Ottomaanse slavernij juist erger was dan gedacht; of dat de mediterrane slavernij in de vroegmoderne tijd relatief kleinschalig was, of dat de impact van de mediterrane slavernij net zo belangrijk was als de trans-Atlantische slavernij. Tijdens deze collegereeks maken studenten kennis met de belangrijkste van deze debatten en leren ze zelf historisch onderzoek doen naar een deelonderwerp.

De eerste helft van de cursus zal zich richten op het bespreken van de literatuur, terwijl de tweede helft zal worden gewijd aan de projecten van de studenten.

De verplichte literatuur die in de eerste helft van het seminar gesproken wordt is een combinatie van (meestal) secundaire en (een paar) primaire bronnen, waarvan de meeste in het Engels zijn geschreven. Voor hun eindwerkstukken wordt van de studenten verwacht dat ze primaire bronnen gebruiken die beschikbaar zijn in het Engels, Nederlands, Frans of Duits (of andere talen die ze mogelijk kennen).

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

  • 1) een wetenschappelijk onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
    a. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
    b. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
    c. een wetenschappelijk debat analyseren;
    d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen.

  • 2) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij:
    a. een realistische planning hanteren;
    b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
    c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
    d. feedback geven en ontvangen;
    e. aanwijzingen van de docent verwerken.

  • 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd.

  • 4) bronnen selecteren en gebruiken voor eigen onderzoek.

  • 5) bronnen analyseren, in een historische context plaatsen en interpreteren.

  • 6) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  • 7) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;

  • bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis: voor de plaatsing van de Europese geschiedenis van na 1500 in een mondiaal perspectief; in het bijzonder de ontwikkeling en rol van politieke instituties;

  • 8) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis voor de bestudering van primaire bronnen en de relativiteit van nationaal gedefinieerde geschiedenissen.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

  • 9) krijgt inzicht in slavernij in de grensgebieden van Europa tussen de derdiende en de negentiende eeuw en in de belangrijkste historiografische debatten binnen de slavernijstudies;

  • 10) kan deelnemen aan wetenschappelijke debatten met betrekking tot het onderwerp;

  • 11) verwerft de capaciteit om goed onderbouwde schriftelijke argumentatie over het onderwerp te ontwikkelen, hetzij in één regio, hetzij in een bredere, vergelijkende manier, op basis van primaire bronnen en secundaire literatuur.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dien je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien jet niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Werkstuk (6.000-7.000 woorden exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie en voetnoten; probleemgestuurd werkstuk op basis van primair bronnenonderzoek)
    getoetste leerdoelen: 1-5, 6-7, 9-10

  • Mondelinge presentatie
    getoetste leerdoelen: 3-5, 9-10

  • Participatie
    getoetste leerdoelen: 6, 10

  • Opdracht 1 (recensies van de wekelijkse literatuur in de vorm van KAVVs)
    getoetste leerdoelen: 9-10

  • Opdracht 2 (teamdebat)
    getoetste leerdoelen: 6, 10

Weging

  • Werkstuk: 60%

  • Referaat: 15%

  • Participatie: 10%

  • Opdracht 1: 15%

  • Opdracht 2: 0% (telt mee bij het participatiecijfer)

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn en dat alle opdrachten zijn ingediend.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in het desbetreffende collegeschema op Brightspace.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Alle verplichte literatuur wordt online beschikbaar gesteld.

Inschrijven

De inschrijving verloopt via een invulformulier dat alle Geschiedenisstudenten op de dag dat de inschrijvingen opengaan, toegestuurd krijgen.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

Niet van toepassing.