Studiegids

nl en

Veldonderzoek Gedragsbiologie

Vak
2022-2023

Toegangseisen

Theoriecursus Gedragsbiologie dient met goed gevolg te zijn afgelegd.

Beschrijving

Cursus waarbij vakinhoudelijke kennis wordt opgedaan, maar waarin vooral, via enthousiaste deelname en actieve participatie en door veel interactie met docent en medestudenten, een belangrijke ontwikkeling kan worden doorgemaakt voor de stages later in de studie.

De cursus sluit aan op de theoriecursus Gedragsbiologie. In een relatief zelfstandig uitgevoerd onderzoek worden gegevens verzameld in het veld die aansluiten bij de theorie over causatie, ontwikkeling, functie, en evolutie van gedrag. Doel van de cursus is inzicht te verkrijgen in het observeren en kwantificeren van diergedrag in de natuurlijke context, en het selecteren van meetbare en inzichtverschaffende gedragskarakteristieken gekoppeld aan een wetenschappelijke vraagstelling. Er kan gewerkt worden aan gewervelde dieren als vogels, vissen, en zoogdieren, als het gaat om observaties in vrijheid en non-invasieve manipulatie van de fysieke en sensorische omgeving, waarbij het dier vrij is om te gaan en staan waar het wil. Er kan ook gewerkt worden aan ongewervelden, zoals pissebedden, krekels, watervlooien, of waterkevers, waarbij dieren onder goede omstandigheden worden gehuisvest en na gedragsobservaties weer kunnen worden vrijgelaten op de plek van vangen. De studenten zullen samen met de docent vorm geven aan de manier van data verzamelen en het selecteren van geschikte onderzoekslocaties in en rondom Leiden.

Leerdoelen

1) Wetenschappelijk vragen ontwikkelen en formuleren en een eigen onderzoek opzetten op een van de vier verschillende niveaus in navolging van Niko Tinbergen: a) causatie; b) ontwikkeling; c) adaptieve betekenis; en d) evolutie van gedrag.
2) Observationeel onderzoek met correlatieve resultaten en experimenteel onderzoek met een causale relatie in de verkregen data herkennen en opstellen.
3) Gedrag herkennen en meten in een natuurlijke ecologische context van een natuurlijke, urbane, industriële, of rurale omgeving.
4) Geluidsopnames boven en onder water verzamelen en verwerken met akoestische software en R.
5) Zelf verzamelde data verwerken in grafieken en statistische toetsen uitvoeren met R.
6) Alternatieve oorzaken en gevolgen van gedrag beoordelen dat door de adaptieve waarde kan evolueren, om uiteindelijk tot een nieuwe hypothese te komen.
7) Een aantal belangrijke concepten en theorieën uit de akoestische ecologie uitleggen.
8) Het belang van kennis over variatie tussen dieren en de mens uitleggen in sensorische capaciteiten voor het begrijpen van de perceptuele wereld van dieren en voor het uitvoeren van gedragbiologisch onderzoek door de mens.
9) Twintig veelvoorkomende vogelsoorten op basis van het soorteigen geluid herkennen.

Rooster

Van 16 mei 2022 tot en met 10 juni 2022, voor detailrooster zie Brightspace.

  • 1e dag: 9.00 Start cursus in de Practicumzaal op de 1e verdieping van het Sylvius

  • 1e en 2e week: Leren observeren, kwantificeren, en verwerken van gedragsdata tegen de achtegrond van een conceptueel kader. Diverse veldcolleges en demonstraties van bioacoustische veldexperimenten (werktijden doorgaans van: 9.00-17.00, enkele keren verplicht vroeg op).

  • 3e en 4e week: Ontwerpen en plannen van eigen onderzoekje per groepje van 3-4 studenten. Verzamelen velddata en uitwerken tot verslag en presentatie (werktijden variabel afhankelijk van opzet onderzoek, kan vroeg in morgen, midden op de dag, of laat in de avond zijn, i.i.g. ongeveer 8 uur per dag). Er kan gewerkt worden aan onderwerpen met geluid en zonder geluid en men kan dieren boven en onder water bestuderen. Sommige onderwerpen kunnen ook observaties binnen betreffen.

  • Op de laatste dag is het symposium met afsluitende praatjes

In MyTimetable (login) kun je alle vak- en opleidingsroosters vinden, waarmee jij je persoonlijke rooster kunt samenstellen. Onderwijsactiviteiten waarvoor je je via MyStudymap hebt ingeschreven, worden automatisch in je rooster getoond. Daarnaast kun je MyTimetable gemakkelijk koppelen aan een agenda-app op je telefoon en worden roosterwijzigingen automatisch in je agenda doorgevoerd; bovendien ontvang je desgewenst per e-mail een notificatie van de wijziging. Je kunt notificaties aanzetten bij Instellingen, na login.

Vragen? Bekijk de video, lees de instructie of neem contact op met de ISSC helpdesk. Let op: Joint Degree-studenten Leiden/Delft dienen de informatie uit de Leidse en Delftse MyTimetables samen te voegen om een volledig rooster te zien. Deze video legt uit hoe dat werkt.

Onderwijsvorm

Een groot aantal verschillende facetten van veldonderzoek plannen en uitvoeren zullen aan bod komen. In de eerste week zal met de hele groep gezamelijk een aantal opdrachten worden uitgevoerd, waarbij studenten eigen observaties zullen verzamelen. Ook zal er in die eerste week nadrukkelijk worden stilgestaan bij veldtechnieken voor bioacoustisch onderzoek, waarbij studenten een gerepliceerde set experimenten uitvoeren, en waarbij ze zelf soms als zender en soms als ontvanger van een geluidsignaal functioneren. In de tweede week gaat het meer zelfstandige onderzoek van start. Na het formuleren van een vraagstelling binnen een theoretisch kader zullen er binnen of buiten gegevens worden verzameld die verder worden verwerkt, om daarna grafisch te worden weergegeven en statistisch getoetst. In groepjes worden de gegevens verzameld die mogelijk weer in teamverband kunnen worden uitgewisseld en verwerkt. Er wordt een verslag geproduceerd en de cursus wordt afgesloten met mondelinge presentaties.

Toetsing en weging

Presentatie van exploratie-opdracht, individuele toets theorie en onderzoeksverslag.

Literatuurlijst

Leesmateriaal en specifieke uitleg of handleidingen worden via Brightspace beschikbaar gemaakt en primaire literatuur zal via de reguliere zoekmachines en universitaire abonnementen toegankelijk zijn.

Inschrijven

Met ingang van het collegejaar 2022-2023 ben je als student zelf verantwoordelijk om je tijdig, dat wil zeggen 14 of 28 dagen voor aanvang van het vak, in te schrijven. Dat kan via MyStudymap. Dit doe je twee keer per jaar: één keer voor de vakken die je wilt volgen in semester 1 en één keer voor de vakken die je wilt volgen in semester 2.

Inschrijven voor vakken in het eerste semester is mogelijk vanaf juli; inschrijven voor vakken in het tweede semester is mogelijk vanaf december. Zie voor meer informatie deze pagina (tab Wiskunde en Natuurwetenschappen)

Daarnaast is het voor alle studenten, inclusief eerstejaars bachelorstudenten, verplicht om zich in te schrijven voor tentamens én de inschrijving voor elk tentamen in My Studymap te bevestigen. Dit kan tot en met uiterlijk 10 kalenderdagen voorafgaand aan het tentamen. Zonder geldige voorinschrijving én bevestiging in My Studymap kun je niet deelnemen aan het tentamen.

Uitgebreide informatie over de werking van MyStudymap vind je hier.

Contact

Coördinator: dr.H.Slabbekoorn
E-mail: h.w.slabbekoorn@biology.leidenuniv.nl

Opmerkingen

Inzage en feedback op het tentamen: datum nog niet bekend.
Detailinformatie wordt op Brightspace geplaatst.
Maximaal aantal deelnemers: 85