Twee handen op één buik? Het Nederlandse bedrijfsleven en overheid in de koloniale wereld, 1815-1975

Toegangseisen

De propedeuse Geschiedenis is voltooid en beide BA2 Werkcolleges zijn met een voldoende afgerond, waarvan één in dezelfde richting als het BA3 Seminar. Met de keuze voor het BA3 Seminar leg je de afstudeerrichting Economische Geschiedenis definitief vast.

Beschrijving

De relatie tussen de overheid en het bedrijfsleven staat de laatste jaren weer volop in de belangstelling: denk alleen al aan de rel rond de dividendbelasting en het vertrek van Unilever naar Londen. In dit seminar kijken we naar de relatie tussen bedrijfsleven en overheid in de negentiende en twintigste eeuw, en kijken we naar de rol die het bedrijfsleven vervulde in de Nederlandse koloniale economie. In hoeverre steunde de Nederlandse overheid het bedrijfsleven, vooral wanneer het ging om koloniale handel en financiële investeringen van die Nederlandse bedrijven? Waren bedrijven het verlengstuk van de Nederlandse overheid in Nederlandse koloniën zoals Suriname en Nederlands-Indië? En hoe ging de Nederlandse overheid om met bedrijven die in andere koloniale staten investeerden, zoals Rotterdamse bedrijven die in Belgisch-Congo actief waren? Dit type vragen beantwoorden we in dit seminar aan de hand van primair bronnenonderzoek en secundaire literatuur.

Speciale aandacht gaat uit naar de innige band tussen bedrijfsleven en de Nederlandse overheid in de koloniale wereld, vanaf de start van het Koninkrijk der Nederlanden (1815) tot 1975 (onafhankelijk Suriname van het Koninkrijk). We behandelen zowel bedrijven gelieerd aan de Nederlandse staat (zoals de in 1824 opgerichte Nederlandsche Handel-Maatschappij) als private bedrijven zoals (de rechtsvoorgangers van) Shell. Naast het economische perspectief gaan we aan de hand van concrete voorbeelden ook in op sociale, politieke en ethische vraagstukken rondom de rol van het bedrijfsleven in de koloniën, en trekken we enkele internationale vergelijkingen, bv. met Groot-Brittannië, België of Frankrijk.

In de eerste colleges behandelen we de Nederlandse economie in de negentiende en twintigste eeuw, met speciale aandacht voor het Nederlandse bedrijfsleven en haar rol in het koloniale bedrijf. Gezamenlijk bezoeken we daarna het Nationaal Archief, om daar aan de hand van verschillende bronnen (economisch, politiek, sociaal, diplomatiek) inzicht te krijgen in welke bronnen studenten kunnen gebruiken om dit probleem onder de loep te nemen. Bronnen die gebruikt kunnen worden zijn bijvoorbeeld (digitale) bedrijfsarchieven, diplomatieke correspondentie, publieke opinie over de relatie overheid-bedrijfsleven, of juridische archieven. Studenten presenteren over de behandelde literatuur, geven feedback op het werk van andere studenten en schrijven een probleemgestuurd onderzoekspaper op basis van primaire bronnen en secundaire literatuur.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

• 1) een wetenschappelijk onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
  a. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
  b. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
  c. een wetenschappelijk debat analyseren;
  d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen.

• 2) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij:
  a. een realistische planning hanteren;
  b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
  c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
  d. feedback geven en ontvangen;
  e. aanwijzingen van de docent verwerken.

• 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd.

• 4) bronnen selecteren en gebruiken voor eigen onderzoek.

• 5) bronnen analyseren, in een historische context plaatsen en interpreteren.

• 6) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

• 7) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Seminar behoort, meer specifiek: bij de afstudeerrichting Economische Geschiedenis: van de mondiale interactie van handelsnetwerken in de vroegmoderne tijd; de negentiende-eeuwse industrialisatie van Nederland in wereldhistorisch perspectief; en de political economy van de globaliserende economie in de twintigste eeuw.

• 8) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht bij de afstudeerrichting Economische Geschiedenis: voor de toepassing van economische concepten in de geschiedschrijving, en inzicht in de interactie tussen beleid en economie; gebruik van zowel kwalitatieve als kwantitatieve bronnen.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

• 9) De student krijgt inzicht in de relatie tussen de Nederlandse staat en bedrijfsleven in een mondiale context in de negentiende en twintigste eeuw;

• 10) De student krijgt inzicht in de rol van het Nederlandse bedrijfsleven in de wereldeconomie in de negentiende en twintigste eeuw.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

• Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dien je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien jet niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

• Werkstuk (6.000-7.000 woorden exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie en voetnoten; probleemgestuurd werkstuk op basis van primair bronnenonderzoek)
  getoetste leerdoelen: 1-5, 7-10

• Mondelinge presentatie
  getoetste leerdoelen: 3-5, 9-10

• Feedback geven
  getoetste leerdoelen: 6, 9-10

• Participatie
  getoetste leerdoelen: 6, 9-10

Weging

• Werkstuk: 70%

• Mondelinge presentatie: 10%

• Feedback geven: 10%

• Participatie: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoasls aangegeven het desbetreffende collegeschema op Blackboard.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt.

Literatuurlijst

• Ton de Graaf, Voor handel en maatschappij: geschiedenis van de Nederlandsche Handel-Maatschappij, 1824-1964 (Amsterdam; Boom Uitgevers, 2012).

• De rest van de literatuurlijst bestaat uit wetenschappelijke literatuur (boeken en artikelen) die voor aanvang van het college bekend worden gemaakt via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijven via My StudyMap is verplicht.

Contact

• Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

• Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

Geen