Studiegids

nl en

Preventie en straffen

Vak
2023-2024

Toegangseisen

Dit vak is geen keuzevak. Bijvakstudenten en gaststudenten mogen hier niet aan deelnemen. Alleen studenten van de opleiding Criminologie, voor wie dit vak verplicht is, kunnen dit vak volgen.

Beschrijving

In dit vak maakt u op diepgaande wijze kennis met de penologie: de wetenschappelijke bestudering van sancties. Straffen en maatregelen zijn de formele reacties op normovertredend gedrag.
U krijgt inzicht in de verschillende normatief theoretische gezichtspunten, die richtinggevend zijn voor het antwoord op de vragen waarom gestraft wordt, wie gestraft worden, hoe gestraft wordt en hoeveel straf er wordt uitgedeeld. De gangbare retributivistische en utilitaristische morele theorieën over rechtvaardiging en doelen van straf worden als kapstok gebruikt om de belangrijkste penologische vraagstukken en controverses te belichten. Daarbij wordt veelal een brug geslagen tussen de normatief georiënteerde strafrechtswetenschap en de empirische criminologie. Zo komen in onderlinge samenhang telkens de vragen aan bod hoe een interventie gerechtvaardigd wordt, welke doelen worden nagestreefd en of de sanctie het beoogde effect sorteert. Dit levert een kritische beschouwing op van penologische ontwikkelingen en de praktijk van specifieke sancties.
Omdat de legitimiteit van de strafrechtspleging mede afhangt van het draagvlak dat ervoor bestaat bij de bevolking, worden ook de publieke opvattingen over punitiviteit en het contrast tussen rechtspraak en samenleving in meningen over straf voor het voetlicht gebracht.

Dit vak maakt deel uit van de leerlijnen:

  1. Recht, Beleid & Organisatie
  2. Methoden en Technieken
  3. Professionele Vaardigheden

Leerdoelen

Na afloop van dit vak kunt u:

  • klassieke morele theorieën over rechtvaardiging en doelen van straf bespreken, uitleggen en toepassen op de strafpraktijk.

  • de fundamentele conflicten tussen en binnen de morele straftheorieën identificeren en toelichten, zowel op theoretisch niveau als aan de hand van praktijkvoorbeelden.

  • aan de hand van empirisch onderzoek factoren die een rol spelen bij straftoemeting identificeren, dit verband verklaren en de wenselijkheid daarvan evalueren.

  • aan de hand van kennis uit de empirische literatuur de effectiviteit van straffen in het algemeen en specifieke strafsoorten in het bijzonder voor het bereiken van de belangrijkste strafdoelen uitleggen, en de problemen identificeren en kritisch bespreken.

  • de voorwaarden benoemen en uitleggen waaraan sancties dienen te voldoen om effectief te kunnen zijn voor individuele preventie en dit toepassen op een concrete casus.

  • politieke punitieve retoriek en strafrechtelijk populisme herkennen, verklaren waarom het voorkomt, kritisch analyseren en toetsen aan wetenschappelijk empirisch onderzoek.

Arbeidsmarktvoorbereiding en (studie)loopbaan

Studenten leren binnen dit vak ontwikkelingen en beleid met betrekking tot preventie en repressie van criminaliteit kritisch analyseren. De volgende concrete vaardigheden die in het vak centraal staan, zijn van belang ter voorbereiding op de arbeidsmarkt:

  • Discussievaardigheden

  • Kritisch denken

Rooster

Zie MyTimetable.

Onderwijsvorm

Hoorcolleges

  • Aantal à 2 uur: 5

  • Namen docenten: prof. dr. J.W. de Keijser, dr. mr. S.G.C. van Wingerden

  • Vereiste voorbereiding door studenten: bestudering van verplichte literatuur

Werkgroepen

  • Aantal à 2 uur: 5

  • Namen docenten: prof. dr. J.W. de Keijser, dr. mr. S.G.C. van Wingerden

  • Vereiste voorbereiding door studenten: bestudering van verplichte literatuur en maken en meebrengen van voorbereidende opdrachten.

Spreekuur

Eén uur in de week voor individuele vragen van studenten (vooraf melden via criminologie@law.leidenuniv.nl, zie Leidraad).

Toetsing en weging

Toetsvorm(en)
Tentamen: Schriftelijk tentamen bestaande uit essayvragen. Telt voor 100% mee in het eindcijfer.

Werkgroepverplichting:
Als u deelneemt aan de werkgroep wordt van u verwacht dat u de voorbereidende opdrachten hebt gemaakt en meebrengt naar de werkgroep. Daarnaast wordt actieve participatie verwacht.

Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.

Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8.1 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Om een voldoende te kunnen herkansen, dienen studenten eerst om toestemming te vragen bij het OIC. Kijk voor meer informatie op de studentensite onder ‘Inschrijven voor vakken en tentamens’ > ‘Toestemming voldoende herkansen’.

Literatuurlijst

Verplicht studiemateriaal

  • Wetenschappelijke artikelen, zie Leidraad en Brightspace.

Aanbevolen studiemateriaal

  • Wordt tijdig aangekondigd via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijving voor het onderwijs en het tentamen verloopt in principe via MyStudymap. Heb je geen toegang tot MyStudymap (gaststudent) of ben je propedeusestudent, kijk dan hier onder het tabblad Rechtsgeleerdheid voor meer uitleg over de inschrijfprocedure in jouw situatie. 

Contact

  • Vakcoördinator: dr. mr. S.G.C. van Wingerden

  • Bereikbaarheid: Op afspraak via het secretariaat

  • Telefoon secretariaat: 071 – 527 7518 / 7462

  • E-mail: criminologie@law.leidenuniv.nl

Instituut/afdeling

  • Instituut: Instituut voor Strafrecht & Criminologie

  • Afdeling: Criminologie

  • Kamernummer secretariaat: B3.11

  • Openingstijden: 9.00 – 16.00

  • Telefoon secretariaat: 071 – 527 7518 / 7462

  • E-mail: criminologie@law.leidenuniv.nl

Opmerkingen