Studiegids

nl en

Regering en Oppositie

Vak
2023-2024

Toegangseisen

Deelname aan het seminar is alleen toegestaan wanneer de propedeuse is behaald (60 EC).

Beschrijving

De regering is van ieder politiek stelsel het meest zichtbare onderdeel. Zij bepaalt de politieke agenda en de hoofdlijnen van het overheidsbeleid. Om zich te verzekeren van voldoende steun in het parlement worden regeringen meestal gevormd door een coalitie van twee of meer partijen. Dat coalitiepartijen met uiteenlopende beleidsvoorkeuren samen verantwoordelijkheid nemen voor het regeringsbeleid terwijl ze daarop afzonderlijk worden afgerekend bij verkiezingen levert spanningen op. Extra complicerend is dat leden van de regering niet alleen de politieke partij die hen heeft afgevaardigd, maar ook de belangen van hun departement vertegenwoordigen. Bij een democratie horen ook oppositiepartijen in het parlement die zich verzetten tegen het regeringsbeleid: een parlementaire oppositie die realistische alternatieven voor het regeringsbeleid formuleert en de regering scherp bevraagt. In werkelijkheid wijzen oppositiepartijen regeringsvoorstellen niet bij voorbaat af en sluiten delen van de oppositie soms zelfs akkoorden met regeringen. In de afgelopen jaren moeten regeringen en oppositiepartijen zich tot elkaar verhouden in een context van steeds onvoorspelbaardere kiezers, de neergang van voorheen sterke middenpartijen, en de opkomst van nieuwe anti-establishment partijen. Deze cursus onderzoekt de gevolgen van deze ontwikkelingen voor het functioneren van regering en oppositie. Hoe worden regeringen gevormd in gefragmenteerde parlementen? Leiden regeringen van ‘gemengde samenstelling’ tot meer regeringscrises en vervroegde verkiezingen of hebben regeringspartijen die programmatisch ver uit elkaar liggen manieren gevonden om conflicten op te lossen? Zijn oppositiepartijen bereid om indien nodig samen te werken met de regering? Of proberen ze zich te onderscheiden van de regering door de confrontatie met haar op te zoeken? We richten ons op parlementaire democratieën en hanteren een vergelijkend perspectief met bijzondere aandacht voor de Nederlandse casus.

Leerdoelen

1. Studenten kunnen concepten en theoretische inzichten gebruiken om concrete vraagstukken rondom het functioneren van regering en oppositie te begrijpen.
2. Studenten kunnen kritisch nadenken en reflecteren over de voorwaarden waaronder regerings- en oppositiepartijen met elkaar samenwerken of zich juist van elkaar onderscheiden.
3. Studenten kunnen hun inzichten over het functioneren van regering en oppositie mondeling en schriftelijk communiceren naar zowel een academisch publiek als een lekenpubliek.

Onderwijsvorm

Werkcollege

Toetsing en Weging

Papers (80%)
Mondelinge presentatie (20%)

Literatuurlijst

Een verzameling van artikelen en hoofdstukken uit boeken. Een programma met literatuurlijst is beschikbaar voor aanvang van de cursus op Brigthspace.

Registratie

Zie 'Pratische Informatie'

Rooster

Zie 'MyTimetable'

Contact

Rick van Well r.l.van.well@fsw.leidenuniv.nl