Studiegids

nl en

Kerk, zending en kolonialisme in Nederlands-Indië 1600-1900: syncretisme en koloniale ideologie

Vak
2023-2024

Toegangseisen

Eisen waaraan de student moet voldoen om deze cursus te kunnen volgen.

De BSA-norm is behaald en beide Themacolleges zijn met een voldoende afgerond.

Beschrijving

In het kielzog van handelscompagnieën en koloniale staten stichtten dominees en zendelingen kerken, scholen en geloofsgemeenschappen in Amerika, Afrika en Azië. Kolonialisme en geloof gingen vaak hand in hand. In de Nederlandse historiografie over de VOC en de daaropvolgende koloniale staat ligt de nadruk echter op commercie, bestuur en beleid. Dit terwijl geloof een belangrijk aspect van de dagelijkse koloniale praktijk was. Lokale bevolkingen hadden vaak meer contact met predikanten, schoolmeesters en zendelingen dan met bestuursambtenaren.

Dat contact verliep bovendien vaak op meer gelijkwaardige basis dan vaak is aangenomen. Geestelijken en lokale bevolkingen discussieerden over geloof en wisselden ideeën uit, waardoor ze elkaar beïnvloedden. In dit college onderzoeken we hoe deze interculturele en interreligieuze interactie verliep. Was er op een gegeven moment sprake van ‘syncretisch’ geloof – een mengvorm – en via welke actoren verliep dit?

Ten tweede gaan we ons afvragen welke rol kerk en zending speelden in het legitimeren en faciliteren van het kolonialisme en de slavernij, in navolging van actuele maatschappelijke debatten. Kerk en zending waren tot op zekere hoogte vervlochten met de koloniale staat en koloniale belangen. Tegelijkertijd raakten ze soms met de staat in conflict. Dominees en zendelingen functioneerden daarnaast dicht op lokale samenlevingen, waardoor ze zich een beeld vormden van de niet-Europese en niet-christelijke wereld. Ze verspreidden dit beeld naar Nederland en Europa via bijvoorbeeld zendingstijdschriften, en droegen zo bij aan de vorming van koloniale ideologieën die nog steeds van invloed zijn. In dit werkcollege bestuderen we deze onderwerpen door recente literatuur te verkennen en de Nederlandse historiografie te vergelijken met vergelijkbare literatuur betreffende kerk en geloof in het Britse koloniale rijk. Tot slot zullen we in beperkte mate primaire bronnen bestuderen die in het college via bronnenpublicaties worden aangedragen.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

De student kan:

  • 1) een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;

  • 2) een onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:

a. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;

b. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;

c. een wetenschappelijk debat analyseren;

d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen

  • 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd;

  • 4) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij;

a. een realistische planning hanteren;

b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;

c. een beargumenteerde conclusie formuleren;

d. feedback geven en ontvangen;

e. aanwijzingen van de docent verwerken.

  • 5) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  • 6) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;

  • bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis: voor de plaatsing van de Europese geschiedenis van na 1500 in een mondiaal perspectief; in het bijzonder de ontwikkeling en rol van politieke instituties;

  • in het bijzonder bij de track Geschiedenis van de Europese Expansie en globalisering: voor het ontstaan van wereldomvattende netwerken die een steeds intensievere circulatie van mensen: dieren, gewassen, goederen en ideeën bewerkstelligen, en de centrale rol van de Europese expansie daarin vanaf circa 1500.

  • 7) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht;

  • bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis: voor de bestudering van primaire bronnen en de relativiteit van nationaal gedefinieerde geschiedenissen;

  • en in het bijzonder bij de track Geschiedenis van de Europese Expansie en globalisering: voor het combineren van historiografische debatten met empirisch onderzoek in primaire bronnen en/of het verbinden van gescheiden historiografische tradities door middel van innovatieve vraagstelling.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

  • 8) heeft kennis van actuele wetenschappelijke inzichten betreffende kerk- en zendingsgeschiedenis in Nederlands-Indië.

  • 9) heeft een algemeen begrip van de wijze waarop interreligieuze en interculturele interactie tijdens het koloniale tijdperk leidde tot wederzijdse beïnvloeding.

  • 10) is op de hoogte van actuele maatschappelijke debatten over het legitimeren van kolonialisme en slavernij, en de rol die de kerk daarin heeft gespeeld.

  • 11) heeft affiniteit ontwikkeld met primair bronnenmateriaal over dit onderwerp.

  • 12) Is in staat de onder 8 t/m 11 beschreven kennis toe te passen in een werkstuk over dit onderwerp.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dien je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien je niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Werkstuk (5.000-6.000 woorden gebaseerd op literatuur; exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie, voetnoten)

getoetste leerdoelen: 2-4, 6-12

  • Mondelinge presentatie

getoetste leerdoelen: 3-4, 6-12

  • Participatie

getoetste leerdoelen: 5, 8-12

  • Opdracht 1:

getoetste leerdoelen: 1, 8-12

Weging

  • Werkstuk: 70%

  • Mondelinge presentatie: 10%

  • Participatie: 10 %

  • Opdracht 1: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Deadlines

Voor het inleveren van de opdrachten en het werkstuk geldt de deadline, zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Literatuur zal voor aanvang van het semester via Brightspace bekendgemaakt worden, en bestaat onder meer uit:

Robert, Dana Lee. Converting Colonialism: Visions and Realities in Mission History, 1706-1914 (Grand Rapids, 2008).

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

geen