Studiegids

nl en

Religie, levensbeschouwing en burgerschap in het onderwijs

Vak
2024-2025

Toegangseisen

  • De cursus is open als keuzevak voor studenten BA Religiewetenschappen en studenten in de Minor Religion in a Changing World.

  • Andere BA-studenten met een interesse in levensbeschouwelijk onderwijs kunnen in veel gevallen worden toegelaten om het vak te volgen als keuzevak of extracurriculair vak. Ze dienen hiervoor contact op te nemen met de docent en met hun eigen studieadviseur.

  • Ben je van plan na je BA de educatieve MA Religie en Levensbeschouwing te gaan volgen? De MA-variant (10 EC) van dit vak is een verplicht onderdeel van de educatieve MA Religie en Levensbeschouwing. Studenten die de BA-variant (5 EC) van dit vak tijdens hun BA hebben afgerond en daarna aan de MA Religie en Levensbeschouwing beginnen, krijgen in de MA vrijstelling voor het ‘BA-deel’ van het vak en volgen alleen het ‘MA-deel’ van 5 EC. De overige 5 EC worden ingevuld met een religiewetenschappelijke of vakdidactische zelfstudie.

Beschrijving

In dit vak krijgen studenten een overzicht over het onderwijs over religie, levensbeschouwing en burgerschap in Nederland. We beginnen met de wettelijke en organisatorische kaders van het Nederlandse onderwijs (po en vo) en kijken in het bijzonder naar de geschiedenis en huidige inrichting van het zogenaamde ‘duale stelsel’ van openbaar en bijzonder onderwijs. Een vergelijking over de grens laat zien dat de Nederlandse situatie, waarin de meerderheid van de scholen een religieuze signatuur heeft maar door publieke middelen bekostigd wordt, in internationaal opzicht uitzonderlijk is. In het grootste deel van de cursus onderzoeken we de inrichting van het onderwijs over religie, levensbeschouwing en burgerschap op Nederlandse middelbare scholen (met uitstapjes naar het primair onderwijs en de lerarenopleidingen). De geschie¬denis van het onderwijs over religie en levensbeschouwing wordt geschetst (van catechese via ‘levensbeschouwing’ naar de opkomst van seculier religieonderwijs en ethiek/filosofie als alternatieve vakken), en studenten krijgen een beeld van de functies van de belangrijkste betrokken partijen (o.a. het ministerie van OC&W, de onderwijs¬koepels Verus en VOS/ABB, de docenten¬opleidingen op universitair, hbo- en pabo-niveau, het Expertisecentrum LERVO en de docenten¬vereniging VDLG). Ze maken ook kennis met onder¬zoek naar de wensen en verwachtingen van leerlingen en ouders. Verder kijken we naar de opkomst van burgerschapsvorming als een in toenemende mate centrale opdracht voor het onderwijs. We bespreken de uiteenlopende visies op burgerschapsvorming en reflecteren op de vraag of kennis van religie en levensbeschouwing en het vermogen om levensbeschouwelijke diversiteit te verdragen als onderdelen van goed burgerschap moeten worden gezien. Door het vak heen besteden we bijzondere aandacht aan de religiewetenschappelijke visie op onderwijs over religie, levensbeschouwing en burgerschap en vergelijken we de religiewetenschappelijke visie met andere vakvisies. In het laatste deel van de cursus maken studenten kennis met de belangrijkste lesmethodes over religie en levens¬beschouwing op de Nederlandse markt. Ze voeren een klein onderzoek uit naar de kwaliteit en adequaatheid van een van de besproken les¬methodes.
Als onderdeel van de cursus is het mogelijk een dag mee te lopen met een docent Godsdienst/Levens-beschouwing op een middelbare school.
Deze cursus bestaat uit een BA-variant van 5 EC en een MA-variant van 10 EC. Masterstudenten volgen hetzelfde onderwijs als de bachelorstudenten, maar volgen hiernaast nog een extra sessies, lezen meer verplichte literatuur en worden geacht zelfstandig extra literatuur te zoeken. Bachelor- en masterstudenten worden verschillend getentamineerd.

Nota bene
Let op dat je bij de cursusinschrijving de juiste code gebruikt:

  • BA-studenten: 5072KRL3;

  • MA-studenten: 5074KRL10.

Leerdoelen

Na afronding van het vak

  • hebben de studenten kennis van de geschiedenis en organisatie van het onderwijs over religie, levensbeschouwing en burgerschap in Nederland en kunnen ze deze kennis relateren aan de algemene inrichting van het Nederlandse onderwijsbestel;

  • hebben de studenten inzicht in de belangrijkste Nederlandse en internationale pedagogisch-didactische vakvisies op het onderwijsgebied religie, levensbeschouwing en burgerschap;

  • kunnen de studenten de inhoudelijke kwaliteit van bestaande lesmethodes over religie, levensbeschouwing en burgerschap kritisch en systematisch onderzoeken en evalueren.

Transferable skills

Na afronding van het vak hebben de studenten hun vaardigheden verbeterd wat betreft

  • kritische analyse van beleidsdocumenten (van de nationale overheid, NGOs, en IGOs);

  • kritische analyse van onderwijsmateriaal;

  • het formuleren van een beargumenteerde, wetenschappelijk gefundeerde eigen positie in een maatschappelijk debat.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable

Onderwijsvorm

Werkcollege
Bij deze cursus geldt een aanwezigheidsplicht. Studenten die meer dan twee sessies hebben gemist, kunnen het vak niet voltooien.

Toetsing en weging

Toetsing

Toetsing in dit vak bestaat uit vier deeltentamens:

  1. Wekelijkse opdrachten (studenten maken minstens 7 van de 11 opdrachten). De wekelijkse opdrachten worden beoordeeld als voldaan/niet voldaan.
  2. Mondelinge contributies in de klas. Dit deeltentamen wordt becijferd en telt voor 10 % mee in het eindcijfer.
  3. Synopsis over de vakvisies voor religie en levensbeschouwing (max 1800 woorden). Dit deeltentamen wordt becijferd en telt voor 45 % mee in het eindcijfer.
  4. Lesmateriaalonderzoeksrapport (max 2000 woorden). Dit deeltentamen wordt becijferd en telt voor 45 % mee in het eindcijfer. Let op: Om het Lesmateriaalonderzoeksrapport te kunnen inleveren, is het een voorwaarde dat de Synopsis tijdig is ingeleverd.

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde van de drie deelcijfers voor Mondelinge contributies (10 %), Synopsis (45 %) en Lesmateriaalonderzoeksrapport (45 %). Om het vak te halen dienen studenten een voldoende (5,5 of hoger) te halen als gewogen gemiddelde EN een voldaan te halen voor de wekelijkse opdrachten.

Herkansing

Wekelijkse opdrachten
Er is geen herkansing mogelijk voor de wekelijkse opdrachten (maar studenten hoeven slechts een voldoende te halen van 7 van de 11 opdrachten).

Synopsis over vakvisies
Voorwaarden: studenten hebben de wekelijkse opdrachten voldaan, zijn aanwezig en actief geweest tijdens de colleges, hebben tijdig de Synopsis en het Lesmateriaalonderzoeksrapport ingeleverd, hebben een onvoldoende behaald voor de Synopsis en hebben een onvoldoende behaald voor het hele vak.
Vorm van herkansing: Studenten leveren een nieuwe versie in van dezelfde opdracht bij de herkansingsdeadline.

Lesmateriaalonderzoeksrapport
Voorwaarden: studenten hebben de wekelijkse opdrachten voldaan, zijn aanwezig en actief geweest tijdens de colleges, hebben tijdig de Synopsis en het Lesmateriaalonderzoeksrapport ingeleverd, hebben een onvoldoende behaald voor het Lesmateriaalonderzoeksrapport en hebben een onvoldoende behaald voor het hele vak.
Vorm van herkansing: Studenten leveren een nieuwe versie in van dezelfde opdracht bij de herkansingsdeadline.

Mondelinge contributies
Voorwaarden: studenten hebben de wekelijkse opdrachten voldaan, zijn aanwezig geweest tijdens de colleges, hebben tijdig de Synopsis en het Lesmateriaalonderzoeksrapport ingeleverd, hebben een onvoldoende behaald voor Mondelinge contributies en hebben een onvoldoende behaald voor het hele vak.
Vorm van herkansing: Studenten krijgen een vervangende opdracht en leveren deze in bij de herkansingsdeadline.

Inzage en nabespreking

Feedback op de papers (incl. de becijfering) wordt de studenten individueel meegedeeld via Brightspace. Ook het cijfer voor de mondelinge bijdragen wordt bekendgemaakt in Brightspace.

Literatuurlijst

Een nadere specificatie van de literatuur die tijdens de cursus wordt gebruikt, volgt in de uiterlijk anderhalve week voorafgaand aan het eerste college in de cursusmodule in Brightspace ter beschikking gestelde syllabus.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht. Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Mohr

Opmerkingen

Geen.