Studiegids

nl en

Vertrouwen in instituties

Vak
2024-2025

Toegangseisen

Studenten toegelaten tot Honours College Law.
Kennis van methoden en technieken voor het doen van onderzoek wordt sterk aanbevolen (bijv. methodologische vakken van de bachelor Criminologie of de onderzoeksvakken van Honours College Law zoals ‘Onderzoek naar recht in de samenleving’, ‘Gender, Race, Intersectionality and Law’ en ‘Terrorismebestrijding’).

Beschrijving:

Het (gebrek aan) publiek vertrouwen in (semi-)overheidsinstellingen is vaak in het nieuws. Hiervoor wordt veelal verwezen naar algemeen kwantitatief onderzoek waaruit zou volgen dat ‘het vertrouwen’ in de rechtspraak, politiek of politie gedaald of gestegen is. Maar wat zeggen die cijfers eigenlijk? In dit vak wordt deze vraag verder verkend. Het vertrouwen in instituties, zoals de rechtspraak, maar ook andere instellingen zoals de politie en gemeentelijke instanties, staat centraal. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar initiatieven van de Rechtspraak die er mede op gericht zijn om het vertrouwen te vergroten. Wijkrechtspraak is hiervan een voorbeeld. Deze vorm van rechtspraak is name gericht op (jongere) verdachten met multiproblematiek waarbij in de context van strafrechtelijke procedure, vooral ook aandacht is voor het aanbieden en activeren van hulpverlening.

Tijdens de bijeenkomsten komen vragen aan de orde als: Waarom is de vraag naar het publiek vertrouwen eigenlijk een belangrijke vraag? Hoe associëren burgers zich met de rechtsstaat? Hoe denken zij over de instituties? Welke ervaringen hebben zij met de instituties? Hoe zit het met het/hun vertrouwen daarin? En wat doen vertegenwoordigers van instituties om het vertrouwen te krijgen en te behouden?

In zes bijeenkomsten worden deze vragen vanuit verschillende invalshoeken belicht. Tijdens de bijeenkomsten zal de aandacht met name uitgaan naar praktijkdocenten (zoals een rechter, advocaat, sociaal werker en schuldhulpverlening) die uit hun eigen ervaring vertellen over de thema’s die in dit vak aan de orde komen. Zij zullen vooral stilstaan bij de dilemma’s waarmee zij worden geconfronteerd en hoe zij daarmee omgaan.

Daarnaast is het opzetten van een onderzoek naar vertrouwen een belangrijk onderdeel van het vak. Iedere week wordt een deelopdracht ter voorbereiding op de onderzoeksopzet gegeven. De deelopdrachten worden voor- en nabesproken. Het vak wordt afgesloten met een verslag van een eigen onderzoek waarin een probleemanalyse en probleemstelling zijn verwoord.

Ten slotte zullen de deelnemers via zelfstudie de theoretische aspecten van publiek vertrouwen en hoe vertrouwen, en daaraan gerelateerde thema’s zoals procedurele rechtvaardigheid en legitimiteit, tot stand komt of juist ondermijnd kan worden, zich eigen maken.

Thema's:

  • publiek vertrouwen;

  • rechtstaat;

  • rechtspraak;

  • onderzoeksmethoden;

  • theorie en praktijk.

Vaardigheden:

  • maatschappelijk bewustzijn;

  • onderzoeken;

  • analyseren;

  • reflecteren.

Leerdoelen

Bij het succesvol afronden van dit vak heb je:

  • kennis van het belang en de betekenis van publiek vertrouwen in instituties;

  • dit vraagstuk kunnen problematiseren en hierop kunnen reflecteren;

  • meer in het bijzonder inzicht in de wijze waarop dit thema speelt in wijken waarop de wijkrechtspraak gericht is;

  • ervaring met opzetten van (empirisch) onderzoek; en

  • kennis van verschillende methoden voor het opzetten van een dergelijk onderzoek.
    Onderwijsvormen
    Zes keer een bijeenkomst op de Campus Den Haag of op locatie bij de gastspreker(s) én een slotbijeenkomst waarin de onderzoeksvoorstellen worden gepresenteerd.

Periode

  • Dinsdag 28 januari 17.15-20.00 uur, Campus Wijnhaven

  • Dinsdag 4 februari 17.15-20.00 uur, Campus Wijnhaven

  • Dinsdag 11 februari 17.15-20.00 uur, Campus Wijnhaven

  • Dinsdag 18 februari 17.15-20.00 uur, Campus Wijnhaven

  • Dinsdag 25 februari 17.15-20.00 uur, Campus Wijnhaven

  • Dinsdag 4 maart 17.15-20.00 uur, Campus Wijnhaven

De slotbijeenkomst vindt plaats op 11 maart 2025 van 15.00 – 17.30 uur bij de rechtbank Den Haag.

N.B. eerder stond in de Studiegids dat de bijeenkomsten van dit vak op de donderdag plaats zouden vinden. Dit is een roosterfout: het vak vindt plaats op dinsdagavond.

Locatie

De bijeenkomsten vinden plaats op de Campus Den Haag (vlak bij station Den Haag Centraal) of op locatie bij de gastsprekers. De slotbijeenkomst vindt plaats bij de rechtbank Den Haag.

Toetsing

(a) De studenten dienen twee reflectiepapers over voorgeschreven literatuur
op te stellen voorafgaand aan de in de syllabus genoemde werkcolleges. Beide reflectiepapers dienen als basis voor de theoretische paragraaf van het onderzoeksvoorstel.

(b) Het vak wordt afgesloten met een individuele paper waarin een onderzoeksvoorstel is verwoord. Het onderzoeksvoorstel bevat onder andere een probleemverkenning, een probleemstelling, onderzoeksvragen en een toelichting op de maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie van de onderzoeksvragen. Verder moet een deel van de voorgeschreven literatuur verwerkt worden in het onderzoeksvoorstel. Voor vier bijeenkomsten krijgen de deelnemers een deelopdracht ter voorbereiding op het individuele paper. Het onderzoeksvoorstel kan pas worden ingediend als de twee reflectiepapers en de deelopdrachten serieus zijn gemaakt.
Beoordeling geschiedt volgens het systeem van pass/fail. Nadere informatie hierover volgt.

Brightspace

Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Brightspace.

Literatuur

De voorgeschreven en aanbevolen literatuur wordt opgenomen in een voorafgaand aan de cursus te verspreiden syllabus dan wel via Brightspace.

Aanmelden

Via de administratie van Honours College Law: honours@law.leidenuniv.nl.

Minimum en maximum aantal deelnemers

14-20

Contact

  • Vakcoördinator: prof. mr. dr. R.C. Hartendorp

  • Werkadres: Steenschuur 25, 2311 ES Leiden (kamer A3.14)

  • Bereikbaarheid:

  • Telefoon: 06 215 17 109

  • E-mail: r.c.hartendorp@law.leidenuniv.nl

NB: Bij organisatorische vragen/kwesties, neem dan contact op met HC Law via honours@law.leidenuniv.nl, of kom langs tijdens een van de spreekuren.