Studiegids

nl en

Theater, musical en cabaret: maatschappijkritiek in populaire cultuur

Vak
2024-2025

Toegangseisen

Beschrijving

Toneel-, musical- en cabaretteksten zijn een belangrijke bron voor de Nederlandse cultuurgeschiedenis. Ze weten een breed publiek te boeien en kunnen door hun vaak kritische inhoud invloed uitoefenen op allerlei maatschappelijke ontwikkelingen, terwijl ze tegelijkertijd ook reflecteren op de maatschappelijke normen en waarden van hun tijd. In deze cursus analyseren we diverse vormen van podiumkunsten in de Nederlandse geschiedenis vanaf de Vroegmoderne tijd tot nu met behulp van recente theorieën over het bestuderen van populaire cultuur.
We duiken in het werk van zeer diverse auteurs, van vroegmoderne kritische toneeldichters en -dichteressen tot de twintigste-eeuwse ‘moeder van het cabaret’, ‘peetmoeder van de musical’ en ‘échte koningin van Nederland’ Annie M.G. Schmidt, van Koos Speenhoff en Dirk Witte tot Freek de Jonge, Claudia de Breij en Katinka Polderman. We onderzoeken in hoeverre zij taboes doorbreken, ongemakkelijke waarheden blootleggen, zich verzetten tegen hypocrisie of dogmatisme, of juist normbevestigend zijn. Wat is de rol van maatschappijkritiek in hun teksten en op welke manier zijn zij kritisch? Wat is de rol van hun teksten in het publieke debat? Welke rol speelt het medium?
De studenten zijn actief betrokken bij de colleges door elke week een eigen tekst voor te bereiden en deel te nemen aan debatten. Ze bestuderen oude en moderne opnames, bezoeken gezamenlijk een toneelvoorstelling of musical én een optreden van een cabaretier of comedian. Ze presenteren hun bevindingen niet alleen schriftelijk in een nota, maar ook mondeling in video’s van 10 minuten, die ze uploaden op een Pitch2Peer-platform, waar ze worden beoordeeld door medestudenten. Zo leren ze als neerlandici en andere geesteswetenschappers om hun onderzoeksresultaten bekend te maken aan een groter publiek.

Leerdoelen

  • Denken en discussiëren over het maatschappijkritische gehalte van toneel-, musical- en cabaretteksten uit de Nederlandse geschiedenis van 1600 tot nu.

  • Onderzoek doen naar de werking van maatschappijkritiek in (literaire) teksten.

  • Systematisch zoeken naar bronmateriaal.

  • Kritisch reflecteren op het hoe en het waarom van de literaire canon.

  • Een actuele vakdiscussie analyseren en daarover mondeling, schriftelijk en in een video rapporteren.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege

  • Zelfstandige literatuurstudie

  • Excursie

Toetsing en weging

Toetsing

  • Mondelinge presentaties

  • Presentatie in een video

  • Actieve samenwerking in groepsverband

  • Excursieverslag

  • Werkstuk

Weging

Het eindcijfer van de cursus komt tot stand door de bealing van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers, waarbij elk onderdeel voldoende moet zijn.

  • Actieve deelname aan het college (10%)

  • Presentatie in een video (10%)

  • Excursieverslag (10%)

  • Werkstuk (70%)

Herkansing

In het geval van een onvoldoende, kunnen de onderdelen excursie-opdracht en werkstuk herkanst worden.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

  • Erenstein. R.L. (ed) (1998). Een theatergeschiedenis der Nederlanden. Tien eeuwen drama en theater in Nederland en Vlaanderen (Amsterdam: AUP) [Open access via de UB]

  • Ewijk, P. van (1993). Met zang & dans : de geschiedenis van de musical in Nederland (Kampen: Kok Lyra) [via de UB]

  • Klöters, J. (1987). 100 jaar amusement in Nederland (’s-Gravenhage: Staatsuitgeverij). [via de UB]

  • Zijp, D. (2018). Pleidooi voor een ideologie-kritische benadering van cabaret, Vooys 36.2, 58-62 (online beschikbaar)

Van de genoemde literatuur dient alleen Zijp (2018) van tevoren te worden bestudeerd. Meer literatuur wordt opgegeven via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie [Reuvensplaats]https://www.organisatiegids.universiteitleiden.nl/faculteiten-en-instituten/geesteswetenschappen/faculteitsbureau/onderwijs--en-studentzaken/onderwijsondersteuning/onderwijsadministratie-reuvensplaats).

Opmerkingen

Geen.