"Waar komen wij vandaan?", is één van de grote vragen die de mens zich altijd heeft gesteld. Op aarde kunnen we graven naar de geschiedenis, maar waar komt de aarde zelf vandaan? Al snel na de inzichten van Einstein realiseerden priester Lemaître en anderen dat ook het heelal zelf ooit geboren is in een oerknal. Recente metingen met behulp van satellietexperimenten, in 2006 en 2011 met de Nobelprijs beloond, hebben dit nu grondig bevestigd en hierdoor kon een groot deel van de ontbrekende antwoorden worden gevonden.
13.7 miljard jaar geleden vond de oerknal plaats en nog steeds gloeit het heelal na van dat spektakel. Samen met de quantum- en kernfysica en het begrip dat de sterren grote kernfusiebommen zijn, beschrijft het een prachtig verhaal over de oorsprong van alles om ons heen. Tegelijkertijd vertelt het ons ook iets over de toekomst van ons heelal, maar om dat precies te begrijpen, moeten we nog een aantal knellende vragen beantwoorden. De zichtbare materie is bijvoorbeeld maar een kwart van alle materie die er is. Maar wat is die andere onzichtbare ‘donkere’ materie dan? En wat is de ‘donkere energie’ die een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van de toekomst van het heelal?
Kosmologie raakt ook aan de meest essentiële filosofische vragen. Waarom bestaat er überhaupt iets, in plaats van niets? En waarom is er precies dít universum? Maar ook hedendaagse ontwikkelingen leiden tot filosofische problemen. Waarnemingen van het heelal worden door computermodellen samengevat, maar die modellen zelf bevatten aannames over hoe het heelal werkt. Hoe beïnvloedt dat de zekerheid van onze wetenschappelijke kennis?
Aan het eind van dit college heeft de student een goede kennis van de gehele geschiedenis van het heelal en weet hij of zij waarom er een oerknal en een begin heeft moeten zijn. Ook zal de student de fundamentele ingrediënten in ons huidige standaardmodel kennen en begrijpen hoe we die te weten zijn gekomen. Verder kent de student de grote nog openstaande vragen rond donkere materie en donkere energie. Filosofische aspecten zoals het bestaan van het universum in het algemeen, alsmede concrete vraagstukken over het standaardmodel, komen ook aan bod.