Studiegids

nl en

Psychologie en Wetenschap

Vak
2025-2026

IBP students, see Psychology and Science

Toegangseisen

Geen

Beschrijving

In deze cursus trainen we de basis van kritisch denken. We onderzoeken hoe wetenschappelijke kennis tot stand komt, en hoe logica een rol speelt –binnen en buiten de wetenschap– om nieuwe kennis te genereren. Daarbij besteden we veel aandacht aan de verschillende redeneerfouten (drogredenen) die kunnen optreden, en de verschillende manieren waarop mensen anderen proberen te overtuigen. We bespreken de klassieke wetenschapsfilosofie en hoe de psychologie is geëvolueerd, en blijft evolueren als een wetenschappelijke discipline. Ten slotte bespreken we voorbeelden van fraude in de wetenschap en ethische overwegingen met betrekking tot deelname aan experimenten, en hoe dergelijke gevallen de psychologie als wetenschappelijk vakgebied hebben veranderd.

Leerdoelen

Aan het einde van de cursus, kan de student:

  1. De belangrijkste theorieën over de aard van wetenschappelijke kennis met elkaar in verband brengen;
  2. De wijze waarop opvattingen over wetenschap zich in de loop van de geschiedenis hebben ontwikkeld karakteriseren;
  3. De belangrijkste vormen van redeneren die binnen en buiten de wetenschap worden gebruikt evalueren;
  4. Vormen van logische redeneringen analyseren;
  5. Onderscheid maken tussen verschillende manieren om te overtuigen (retoriek);
  6. Factoren aanwijzen die tot de ontwikkeling van Open Science methoden in de psychologie hebben geleid;
  7. Psychologie vanuit een wetenschapsfilosofisch standpunt kunnen karakteriseren.

Rooster

Het rooster van deze cursus vind je in MyTimetable

Inschrijven

Onderwijs

  • Eerstejaars bachelorstudenten worden voor alle onderwijseenheden van het eerste academisch jaar ingedeeld en ingeschreven door de onderwijsadministratie van hun opleiding. Door de opleiding wordt aan deze studenten gecommuniceerd voor welke onderwijseenheden en voor welke periode de inschrijving van toepassing is;

  • Indien van toepassing worden minorstudenten, premaster studenten, exchangestudenten en externe gaststudenten door de onderwijsadministratie geïnformeerd over de geldende inschrijvingsprocedure;

  • Alle overige studenten, inclusief herkansers, moeten zichzelf inschrijven voor alle onderwijseenheden (hoorcolleges, werkgroepen en/of practica) die zij willen volgen. Inschrijven kan tot uiterlijk 5 dagen voorafgaand aan de start van de cursus.

Tentamens

  • Eerstejaars bachelorstudenten schrijven zich zelf via My Studymap in voor de hertentamens. De inschrijving opent 30 dagen voor het hertentamen en sluit 10 dagen voorafgaand aan het hertentamen. Vergeet dit niet! Voor alle (eerste kans) tentamens in het eerste academisch jaar worden eerstejaars bachelorstudenten ingeschreven door de onderwijsadministratie van hun opleiding. Raadpleeg het inschrijfprotocol voor meer informatie;

  • Indien van toepassing worden minorstudenten, premaster studenten, exchangestudenten en externe gaststudenten door de onderwijsadministratie geïnformeerd over de geldende inschrijvingsprocedure;

  • Alle overige studenten, inclusief herkansers, melden zichzelf aan voor het tentamen (en hertentamen). Je moet je uiterlijk 10 dagen voor de tentamendatum inschrijven in My Studymap. Vergeet dit niet! Raadpleeg het inschrijfprotocol voor meer informatie.

Zonder geldige inschrijving in My Studymap kun je niet deelnemen aan het (her)tentamen.

Onderwijsvorm

Zeven hoorcolleges van ieder twee uur en drie werkgroep bijeenkomsten van ieder twee uur. Tijdens de colleges wordt de basisstof over wetenschapsfilosofie, logica, drogredenen, retoriek, kritisch denken, en onderzoeksethiek gedoceerd aan de hand van ‘Chapters on Philosophy of Science and Logic’ (wordt beschikbaar gesteld op Brightspace) en een selectie van hoofdstukken uit het boek ‘Critical Thinking’ (aan te schaffen door student). Deze stof wordt ook behandeld en geoefend tijdens de werkgroep bijeenkomsten aan de hand van een werkboek met oefenopdrachten. Een werkgroep bestaat uit (maximaal) 24 studenten (twee tutorgroepen) die onder leiding van een docent opdrachten uitvoeren en bespreken. Werkgroepen worden tweewekelijks gegeven in drie bijeenkomsten.

Voor deze cursus geldt een aanwezigheidsplicht bij de werkgroepen. Zie Brightspace voor meer informatie.

Toetsing

De leerstof wordt geëxamineerd met een on-campus tentamen. Het te bestuderen materiaal voor het examen bestaat uit de hoofdstukken uit de literatuurlijst en het collegemateriaal (slides en uitleg, beschikbaar op Brightspace).

Over de wijze van inzage en nabespreking van het tentamen word je te zijner tijd via Brightspace geïnformeerd

Het instituut hanteert vaste regels rond cijferberekening en volgt tevens het beleid van de Faculteit der Sociale Wetenschappen om, met behulp van software, werkstukken van studenten systematisch op plagiaat te controleren. Alle studenten zijn verplicht om de Toets Wetenschappelijke Integriteit met een score van 100% af te ronden, zodat ze inzicht krijgen in de toepassing van integriteit bij het schrijven van wetenschappelijke teksten. De studenten krijgen toegang tot de toets via een module op Brightspace. Bij het constateren van fraude worden disciplinaire maatregelen genomen. Studenten worden geacht de informatie over deze twee onderwerpen te kennen.

Literatuur

Prof. F. van der Velde. Chapters on Philosophy of Science and Logic. Beschikbaar op Brightspace.

Een selectie van hoofdstukken uit:
Moore, B. N. & Parker, R. (2021). Critical Thinking (13th edition). McGraw-Hill
of Moore, B. N. & Parker, R. (2024). Critical Thinking (14th edition). McGraw-Hill

Contact information

Dr. Z. Sjoerds en Dr. S. Uithol PsychologyAndScience@fsw.leidenuniv.nl