Toegangseisen
Geen.
N.B. Dit vak wordt ook als keuzevak aangeboden. Zie hiervoor de speciale vakbeschrijving van het keuzevak ‘Romeins Recht - Verbintenissenrecht’.
Beschrijving
Het Romeinse recht is het fraaiste monument dat Rome aan Europa heeft nagelaten. Dit geldt niet alleen voor de inhoud, maar ook voor de vorm die het recht heeft gekregen. Iedere keer dat een jurist naar een wetboek grijpt, is hij schatplichtig aan de Romeinse keizers. Dat is het resultaat van een historische ontwikkeling waarin het recht van een stadstaat veranderde in dat van een wereldrijk.
Het Romeinse privaatrecht in het bijzonder vormt de verbindende schakel tussen het privaatrecht van de Europese landen. Alle codificaties daarvan bouwen voort op de structuur en begrippen van het Romeinse vermogensrecht, dat tot de negentiende eeuw werd beschouwd als het ‘gemeenschappelijke recht’ (ius commune). Een inleiding op het Romeinse vermogensrechtelijke systeem is een goede inleiding op de structuur van het Nederlandse vermogensrecht. Maar nog belangrijker: het is een voorwaarde voor begrip van het privaatrecht van de andere Europese landen.
In deze cursus wordt aandacht besteed aan de onderdelen van het Romeinse privaatrecht die nog steeds betekenis hebben voor het moderne recht. Hierbij wordt jaarlijks gewisseld tussen het goederenrecht en het verbintenissenrecht. In 7 hoorcolleges en 6 werkgroepen komt in het collegejaar 2025-2026 het verbintenissenrecht aan bod. Het onderwijsprogramma ziet er als volgt uit:
Week 1: de aard van persoonlijke rechten (soorten verbintenissen, betaling door en aan een derde, hoofdelijkheid en (on)deelbaarheid).
Week 2: de invloed van de wil van partijen (wilsgebreken, de voorwaarde, het derdenbeding).
Week 3: structuur van het contractenrecht (soorten overeenkomsten met bijzondere aandacht voor de koopovereenkomst, de rol van de goede trouw in het contractenrecht).
Week 4: driepartijenverhoudingen (lastgeving en vertegenwoordiging, maatschap, borgtocht, cessie).
Week 5: tenietgaan van verbintenissen, overmacht en wanprestatie (inbetalinggeving, vermenging, verrekening, kwijtschelding, schuldvernieuwing, overmacht en wanprestatie).
Week 6: rechtmatige en onrechtmatige daad (onverschuldigde betaling, ongerechtvaardigde verrijking, onrechtmatige daad met bijzondere aandacht voor zaaksbeschadiging).
Week 7: responsiecollege aan de hand van een random samengesteld oefententamen.
NB: Het onderwerp van collegejaar 2025-2026 is verbintenissenrecht. In het collegejaar 2026-2027 zal het onderwerp goederenrecht zijn.
Leerdoelen
Doel van het vak is het verkrijgen van kennis en inzicht in de doorwerking van het Romeinse privaatrecht in moderne rechtsstelsels, het verkrijgen van kennis en inzicht in het systeem van het Romeinse vermogensrecht, in het bijzonder het verbintenissenrecht, en het vermogen om dit systeem toe te passen in een casus.
Na afronding van het vak heeft u de volgende kwalificaties verworven:
U bent in staat om de elementaire leerstukken van het Romeinse procesrecht en erfrecht te benoemen en in een systematisch kader te plaatsen.
U kunt de karakteristieken van persoonlijke rechten in het Romeinse recht benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U kunt de verschillende wijzen waarop de partijwil van invloed kan zijn op de totstandkoming en vormgeving van verbintenissen benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U kunt de structurele elementen van het Romeinse systeem van tenietgaan van verbintenissen (incl. de leerstukken van overmacht en wanprestatie) benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U bent in staat om de structuur van het Romeinse contractenrecht te beschrijven. Daarnaast kunt u de verschillende soorten overeenkomsten benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U kunt de structurele elementen van de verschillende Romeinse driepartijenverhoudingen benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U bent in staat om de structurele elementen van de Romeinse leerstukken van rechtmatige en onrechtmatige daad te benoemen en in een systematisch kader te plaatsen.
U kunt een eenvoudige casus naar Romeins verbintenissenrecht oplossen.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 7.
Namen docenten: prof. mr. E. Koops
Vereiste voorbereiding door studenten: bestuderen van de studiestof die in de Leidraad per week is aangegeven.
Het hoorcollege dient ter ondersteuning, aanvulling en correctie van de verplichte studiestof en is geen vervanging voor de bestudering hiervan.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 6
Namen docenten: mr. T.B.D. van der Wal, mr. S.J. Douma, en student-assistenten.
Vereiste voorbereiding door studenten: bestuderen van de studiestof die in de Leidraad per week is aangegeven, en het voorbereiden van de opgaven die in de Leidraad zijn opgenomen.
Toetsing
Tentamen: 3 uur
Nabespreking: 2 uur
Toetsing en weging
Toetsvorm(en)
Schriftelijk tentamen (100%), bestaande uit 30 meerkeuzevragen en één open vraag. Bij de berekening van het cijfer tellen de meerkeuzevragen mee voor 80% en de open vraag voor 20%. Er wordt een gokcorrectie toegepast. De open vraag wordt ook beoordeeld op taalgebruik. Taalfouten kunnen leiden tot een aftrek van maximaal 4% bij de berekening van het cijfer.
Het hertentamen heeft dezelfde vorm.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, het werkboek en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Kijk voor meer informatie op de website > tab ‘Rechtsgeleerdheid’ > ‘Voldoende herkansen’.
Literatuurlijst
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
- J.H.A. Lokin en F. Brandsma, Prota. Vermogensrechtelijke leerstukken aan de hand van Romeinsrechtelijke teksten, 11e druk, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2022.
Leidraad:
De Leidraad voor dit vak wordt ter beschikking gesteld via Readeronline en als pdf via Brightspace.
Inschrijven
Inschrijving voor het onderwijs en het tentamen verloopt in principe via MyStudymap. Heb je geen toegang tot MyStudymap (gaststudent) of ben je propedeusestudent, kijk dan hier onder het tabblad Rechtsgeleerdheid voor meer uitleg over de inschrijfprocedure in jouw situatie.
Contact
Vakcoördinator: prof.mr. E. Koops
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, Leiden, kamer A3.08
Telefoon: 071 527 7527
E-mail: e.koops@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Rechtsgeschiedenis
Kamernummer secretariaat A3.19
Openingstijden: maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 - 15.30 uur
Telefoon secretariaat: 071 527 7442
Opmerkingen
Ateliers
Met ingang van het collegejaar 2025/2026 wordt – naast de hoorcolleges en de werkgroepen – een nieuwe kleinschalige onderwijsvorm geïntroduceerd in de bachelor Rechtsgeleerdheid: Ateliers. Daarom kan er nog een beperkte aanpassing worden gemaakt in de opzet van het vak. Deze wijzigingen worden via Brightspace gecommuniceerd.