Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Sinds de uitbraak van de Reformatie in de zestiende eeuw is op het grondgebied van wat we tegenwoordig ‘Nederland’ noemen, een opmerkelijke religieuze verscheidenheid aanwezig geweest. Nederlanders hebben lange tijd bovendien de naam gehad een zeer godsdienstig volkje te zijn. Een oud spreekwoord luidt niet voor niets dat iedere Nederlander een theoloog is, twee Nederlanders samen een kerk vormen en drie Nederlanders onvermijdelijk afstevenen op een kerkscheuring. Inmiddels hebben kerkgebouwen in het Nederlandse straatbeeld gezelschap gekregen van moskeeën, tempels en andere bedehuizen, terwijl de godsdienstige kaart van Nederland al in de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw met tientallen synagogen is verrijkt. Hoe heeft religie Nederland ‘gekleurd’ en ‘gevormd’ en hoe ‘religieus’ is Nederland vandaag de dag eigenlijk?
In deze cursus benaderen we religie in Nederland vanuit geschied-, sociaal- en religiewetenschappelijk oogpunt. In het eerste blok gaan we, na in vogelvlucht te hebben gekeken naar de geschiedenis van religie in Nederland vanaf de late middeleeuwen, vanuit historisch perspectief reflecteren op enkele casussen die nog volop actualiteitswaarde bezitten. Een niet-uitputtende, niet-definitieve lijst van kwesties die daarbij wellicht aan de orde komen, bestaat o.a. uit de volgende vragen: waarom is er in Nederland een Biblebelt en hoe uniek is die Biblebelt?; waarom hebben kerken met een ‘vrijzinnig’ profiel de afgelopen decennia veel sneller en veel meer leden verloren dan orthodoxere kerken?; hoe moeten we de processen van verzuiling, ontzuiling en herzuiling duiden en zijn die processen ‘typisch’ Nederlands?; waarom mogen in sommige Nederlandse kerken alleen mannen ambten bekleden?; waarom mochten tijdens de corona-lockdowns bedehuizen wèl, maar andere gebouwen níet openblijven?; en hoe is door de landelijke overheid en de burgermaatschappij door de tijd heen omgegaan met geloofsgemeenschappen van mensen met een migratieachtergrond?
In het tweede blok kijken we naar de actuele situatie van ‘religie’ in Nederland, door een sociaal- en een religiewetenschappelijke bril: de organisatie van religie in Nederland; de vraag of religie een publieke of een privézaak is (of zou moeten zijn); de spanning tussen onverschilligheid en polarisatie in het licht van toenemende religieuze diversiteit. We gaan op zoek naar mogelijke verklaringsmodellen: traditie en moderniteit; religie als moreel appèl; religie en spiritualiteit. We zullen afsluiten met de toekomst van religie in Nederland.
Leerdoelen
Het opdoen van kennis over wat ‘religie’ is en hoe dit verschijnsel vanuit verschillende disciplinaire invalshoeken kan worden benaderd;
Het verwerven van inzicht in de ontwikkelingsgang van religie als institutioneel, politiek, maatschappelijk en cultureel fenomeen in Nederland vanaf de late middeleeuwen tot heden;
Het verwerven van kennis om die ontwikkelingsgang op hoofdlijnen in eigen woorden te schetsen;
Het leggen van verbanden tussen en het kunnen contextualiseren van historische en hedendaagse verschijnselen;
Het verwerven van inzicht in de rol(len) van religie in het tegenwoordige Nederland;
Het werken met verschillende methoden en theorieën om die rol(len) te verklaren;
Het toepassen van opgedane kennis op concrete casussen, ontleend aan de Nederlandse situatie.
Rooster
Het rooster is beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
Hoor-/werkcollege
Toetsing en weging
Toetsing en weging
Participatie ter college en wekelijkse vragen n.a.v. de stof (10%)
Tussentijdse schrijfopdracht na blok 1 (45%)
Eindpaper na blok 2 (45%)
Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers van de voornoemde drie opdrachten.
Om voor de cursus te slagen, moet het gewogen gemiddelde eindcijfer minstens een 5,50 (= 6) bedragen.
Herkansing
De student van wie het gewogen gemiddelde eindcijfer lager dan een 5,50 bedraagt, wordt na afloop van de cursus de kans geboden de opdracht die het laagst is becijferd, te herkansen. Concreet betekent dit dat de student in kwestie ófwel een nieuwe tussentijdse schrijfopdracht dient te maken ófwel een volledig herziene versie van de eindpaper dient in te leveren.
Nabespreking tentamens
Feedback op de opdrachten (incl. de becijfering) wordt de studenten individueel meegedeeld via Brightspace.
Literatuurlijst
Een lijst met literatuur die ter voorbereiding op de colleges gelezen dient te worden, wordt uiterlijk anderhalve week vóór aanvang van de cursus via de cursusmodule in Brightspace beschikbaar gesteld.
Inschrijven
Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), o.a. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), o.a. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met één van de docenten (rechts in de informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie [Herta Mohr] (https://www.organisatiegids.universiteitleiden.nl/faculteiten-en-instituten/geesteswetenschappen/faculteitsbureau/onderwijs--en-studentzaken/onderwijsondersteuning#herta-mohr).
Opmerkingen
Brightspace wordt gebruikt voor mededelingen, updates, vragen, discussie en het beschikbaar stellen van (een deel van) de literatuur.
Aanwezigheid is verplicht. Wie een college niet kan bijwonen, dient de docent daarvan voorafgaand aan het betreffende college per e-mail op de hoogte te stellen.
Wie bij meer dan twee colleges afwezig is, wordt uitgesloten van verdere deelname aan de cursus.