Vakbeschrijving onder voorbehoud
Toegangseisen
Dit vak is toegankelijk voor alle masterstudenten en derdejaars bachelorstudenten (die tenminste 120 EC hebben behaald) aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, met uitzondering van Criminologie.
Er is plek voor maximaal 12 studenten, op basis van selectie. Hierbij wordt gekeken naar motivatie, ervaring en studieresultaten.
Deelname aan Honours College Law is niet vereist! Deelnemers aan Honours College Law kunnen dit vak wel inzetten voor EC in hun traject.
Als je dit vak succesvol afrondt, verwerkt het OIC dit voor 5 EC in uSis. Het vak kan op verschillende manieren worden ingezet:
Bachelorstudenten (geen deelnemer HC Law):
Als keuzevak binnen de keuzevakruimte of
Als extra curriculair vak
Bachelorstudenten die deelnemen aan HC Law:
Als vak binnen jouw HC Law traject of
Als keuzevak binnen de keuzevakruimte of
Als extra curriculair vak
Masterstudenten:
- De Masterclass komt niet op je diplomasupplement, maar je ontvangt een aanvullend getuigschrift (dit is een formeel bewijsstuk met dezelfde waarde als een diploma) als bewijs dat je dit vak voor 5 EC hebt behaald.
Beschrijving
Het unieke Honours College Law-vak ‘Masterclass Rechtbank’ biedt een bijzondere inkijk bij De rechtbank Den Haag en laat je ervaren wat er allemaal komt kijken bij en rond rechterlijke beslissingen, op zowel theoretisch als praktisch niveau.
Het vak bestaat uit drie onderdelen:
1. Werkcolleges
Het vak start met een theoretische inleiding in en rond rechterlijke oordeelsvorming. Is de rechter een bouche de la loi (cf. Montesquieu) die mechanisch beslissingen ‘afhamert’, of ligt er juist een persoonlijke verantwoordelijkheid besloten in het rechterlijk oordeel (cf. Scholten)? Dient de rechter zich vooral objectief op te stellen of is enige mate van subjectiviteit wenselijk in het licht van (procedurele) rechtvaardigheid? In hoeverre zijn rechters zich bewust van vooroordelen, en hoe werken zaken als bias en vooroordeel in het kader van rechterlijke oordeelsvorming? Wat is het nut en doel van een zitting?
In samenwerking met experts op dit vlak, gastsprekers uit de academie én uit de rechterlijke praktijk, komen deze vragen aan bod. Vanuit een interdisciplinair perspectief (vanuit de rechtstheorie, rechtsfilosofie en Law and Humanities) doordenken we in dit eerste gedeelte wat oordeelsvorming nu precies betekent. En, in het verlengde hiervan, wat ‘rechtvaardigheid’ dan zou kunnen betekenen.
2. Workshop
Na het theoretisch kader vindt een workshop plaats over zittingsvaardigheden. In deze workshop wordt met rollenspelen ervaren welke zittingsvaardigheden van belang zijn voor rechters met oog op de procedurele rechtvaardigheid.
3. Praktijkstage
Na het theoretisch fundament en de koppeling daarvan aan concrete vaardigheden, ben je inhoudelijk goed voorbereid om een stage te doen bij De rechtbank.
In de periode februari-maart 2025 loop je vervolgens acht dagen mee met een rechter, een gerechtsjurist en/of juridisch adviseur op de rechtbank Den Haag. De stageperiode wordt verdeeld over twee rechtsgebieden/teams. De acht dagen zijn verdeeld over een periode van een aantal weken. Tijdens deze stage leer je De rechtbank van binnenuit kennen. Hoe gaat het er nu echt aan toe bij een rechtbank? Hoe komen vonnissen tot stand? En wat is het geheim van de raadkamer?
Dit alles kun je zelf ervaren in twee van de zeven rechtsgebieden van De rechtbank: strafrecht, bestuursrecht, handelsrecht, insolventies, belastingrecht, kantonrecht of familierecht. Je leest dossiers, bereidt zittingen voor en woont deze ook bij. Daarnaast mag je aanwezig zijn bij raadkameroverleg en lever je een bijdrage aan de totstandkoming van een uitspraak.
Lees hier een impressie van de Masterclass van vorig studiejaar 2024-2025: https://www.universiteitleiden.nl/nieuws/2025/01/masterclass-rechtbank-den-haag-elke-rechter-doet-het-op-zijn-eigen-manier
Leerdoelen
Doelstellingen van het vak:
Diepgaande inzichten verkrijgen in de theorie van oordeelsvorming in het algemeen en van rechterlijke oordeelsvorming in het bijzonder;
Het kunnen beschrijven van huidige debatten over rechterlijke oordeelsvorming en hier zelf een weloverwogen standpunt over innemen;
Evalueren over de opgedane kennis en deze verbinden aan de praktijk rond rechterlijke oordeelsvorming;
Kennismaken met de praktijk door het zien, meemaken en beleven hoe rechtspreken zich voltrekt. Doordat je substantiële (juridische) bijdragen levert aan rechterlijke uitspraken, vormt zich een uniek leerproces;
Leren werken in een team en het trainen van sociale vaardigheden zoals communicatie;
Het verscherpen van juridische schrijfvaardigheid en mondeling presenteren;
Kunnen reflecteren op het eigen leerproces, op eigen kennis en vaardigheden.
Onderwijsvorm
Vier interactieve werkcolleges, een workshop en een achtdaagse praktijkstage.
Periode
Solliciteren
Stuur een motivatiebrief, CV, je voorkeur voor twee rechtsgebieden en een recente cijferlijst met behaalde resultaten uiterlijk zondag 21 september 2025 23.59 uur naar honours@law.leidenuniv.nl t.a.v. dhr. Diederik Hulsebos.
De sollicitatiegesprekken vinden plaats op vrijdag 10 en dinsdag 14 oktober 2025.
Data
- De werkcolleges vinden plaats op de Campus Den Haag (Wijnhaven) en starten in blok 2. Er zijn vier bijeenkomsten van ieder twee uur. Deze vinden een keer per week plaats op de woensdag. Zorg dus dat je beschikbaar bent op deze avonden.
**Bijeenkomst 1 **
Woensdag 5 november 17.00-19.00 prof. dr. Rogier Hartendorp Rationeel-positivistische dominantie in het denken over rechterlijke oordeelsvorming
Locatie: Wijnhaven
**Bijeenkomst 2 **
Woensdag 12 november 16.00-18.00 prof. mr. dr. Jeanne Gaakeer (EUR)
'Law and Humanities: het rechterlijk oordeel en legal narratology'
Locatie: Wijnhaven
**Bijeenkomst 3 **
Woensdag 19 november 17.00-19.00 Mr. dr. Elke Olthuis (UvA)
'Het menselijk element in de rechterlijke beslissing'
Locatie: Wijnhaven
**Bijeenkomst 4 **
Woensdag 26 november 17.00-19.00 prof. dr. Rogier Hartendorp
'De zitting: procedurele rechtvaardigheid en schikken'
Locatie: Wijnhaven
De workshop 'Zittingsvaardigheden' duurt 3 uur en wordt gegeven bij de rechtbank Den Haag, op woensdag 3 december 2025 van 16:00-19:00 uur. Docent: mw. mr. Esmée van Engelen.
De stage vangt aan met een startbijeenkomst op 26 januari 2026 (datum volgt nog) in bijzijn van de decaan van Leiden Law School, prof. mr. dr. drs. Suzan Stoter.
Toetsing
Opdrachten – practica en privatissima.
Voor de werkcolleges en de workshop dien je voorafgaand opdrachten in te leveren.
Eindbijeenkomst
Het vak besluit met een eindbijeenkomst op 10 maart 2026 op de rechtbank, in bijzijn van de President van De rechtbank Den Haag, mw. mr. Robine de Lange-Tegelaar en de vice-decaan van Leiden Law School, prof. mr. dr. Jan Crijns.
Voor deze bijeenkomst bereid je een groepspresentatie voor o.b.v. een opdracht die zowel het theoretisch kader als de praktijkstage omvat.
Toetsmethode
Dit vak wordt niet beoordeeld met een eindcijfer, maar zoals alle vakken bij HC Law wordt het pass/fail beoordelingssysteem gehanteerd en vergezeld van individuele feedback. Op deze manier ligt de nadruk op het leerproces en niet op het eindresultaat, en leer je ook reflecteren op je eigen werk en vaardigheden.
Brightspace
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Brightspace.
Literatuur
De verplichte en aanbevolen literatuur wordt via Brightspace bekendgemaakt.
Contact
Solliciteren / vragen:
Vakcoördinatoren: mr. dr. Claudia Bouteligier & Kirsten Penders MA
Werkadres: Steenschuur 25, kamer C0.09
Telefoon: 071-527 7628
Bereikbaarheid: honours@law.leidenuniv.nl
E-mail: honours@law.leidenuniv.nl