Sociologie, 2008-2009 - Studiegids

De sociologie is te omschrijven als de wetenschap van het menselijk samenleven. Hoe lossen mensen de problemen die aan het samenleven verbonden zijn, op? In de cursus besteden we aandacht aan drie van die problemen: sociale cohesie (hoe voorkomen we dat de samenleving uit elkaar valt, bijvoorbeeld door toenemende etnische spanningen), sociale ongelijkheid (is er werkelijk sprake van gelijke kansen, hoe ontwikkelt de ongelijkheid in inkomens en vermogens zich) en identiteit (is er sprake van een ‘Nederlandse identiteit’, ontwikkelt zich een Europese identiteit). We belichten de invloed van drie moderniseringsprocessen op die problemen: differentiatie (dat wil zeggen arbeidsdeling en de toename van het aantal organisaties), rationalisering (mensen handelen steeds berekenender) en commodificatie (geld wordt steeds meer de maat van alle dingen).

Het openbaar bestuur houdt zich ook met die drie problemen bezig. In het algemeen probeert het openbaar bestuur de sociale cohesie te bevorderen (‘de boel bij elkaar houden’) en een al te grote sociale ongelijkheid tegen te gaan. Maar ook de ‘nationale identiteit’ is een aanhoudende zaak van zorg voor de nationale overheid; denk maar aan de hele discussie over ‘inburgering’ van nieuwkomers. In de cursus zullen we laten zien wat klassieke n hedendaagse sociologen over dit soort vraagstukken te melden hebben.

Daarnaast houdt de sociologie zich ook bezig met de relatie tussen het openbaar bestuur, het ‘maatschappelijk middenveld’ van organisaties en individuele burgers. Burgers lijken zich minder gezagsgetrouw en kritischer op te stellen. Het ledental van politieke partijen neemt gestaag af en kiezers zijn ook minder trouw aan hun partij. Het ‘maatschappelijk middenveld’ verzakelijkt en de media lijken een steeds belangrijker rol te spelen in de relatie tussen burgers, organisaties en openbaar bestuur, waarbij vooral de invloed van commerci? media groter wordt. Nederland heeft in de 21ste eeuw te maken met ongekende wisselingen in de kiezersgunst en met de opkomst van populistische bewegingen die inspelen op onvrede onder delen van de bevolking (‘het volk’). De vraag is wat dit voor consequenties heeft voor het functioneren van het openbaar bestuur.

In zijn Schets van de Nederlandse samenleving geeft Rademaker een overzicht van de belangrijkste Nederlandse instituties alsmede van de ontwikkelingen daarin. In hun boeken over respectievelijk Modernisering als opgave en De dramademocratie reflecteren Van den Brink en Elchardus op de betekenis van moderniseringsprocessen voor sociale en politieke vraagstukken in de westerse samenlevingen. Zij gaan onder meer in op de oorzaken van de opkomst van het populisme en van het groeiende onbehagen in de samenleving

Coordinator

<?xml:namespace prefix = o ns = \"urn:schemas-microsoft-com:office:office\" /?> Dr. W. J. van Noort

Onderwijsvormen

Hoorcolleges

Studiemateriaal

*G. van den Brink, _Moderniteit als opgave: een antwoord aan relativisme en conservatisme. _Amsterdam, SUN, 2007 *M. Elchardus, De dramademocratie, Tielt, Lannoo, derde druk, 2004 *L. Rademaker, Schets van de Nederlandse samenleving. Ontwikkelingen en actualiteit, Amsterdam, Boom Onderwijs, 2007.

Toetsing

Schriftelijk essay-tentamen (ook over de hoorcollegestof) en opdracht. Het tentamen bepaalt 70% van het eindcijfer; de opdracht 30%.

Ingangseis/advies

Geen

Rooster

Hoorcolleges: <?xml:namespace prefix = o ns = \"urn:schemas-microsoft-com:office:office\" /?>

Dag: maandag 27/10/2008 – 08/12/2008

Tijd: 13.00-15.00

Zaal: Gorlaeus-02

Tentamen: woensdag 17/12/2008 van 09.00 – 12.00 uur in het USC

Herkansing: donderdag 22/01/2009 van 09.00 – 12.00 uur in het USC

Let op! Er kunnen nog wijzigingen optreden in dit rooster. 

Laatste wijziging: 22-08-2008

Inschrijving

Tentamen: via U-Twist (http://utwist.leidenuniv.nl/content_docs/inloggen/inloggen_u-twist.htm)

NB: Bij het onderwijssecretariaat kunnen de keuzevakstudenten zich aanmelden.

STRONG>Onderwijssecretariaat Bestuurskunde
Kamer 5A01
Faculteit der Sociale Wetenschappen
Wassenaarseweg 52
Postbus 9555, 2300 RB Leiden
Telefoon: 071-5273888
E-mail: onderwijsbsk@fsw.leidenuniv.nl

Gebruik DLO

Blackboardmodule