Omschrijving
De recente financiële crisis heeft de vraag weer actueel gemaakt hoe te denken over het kapitalistisch systeem. In historisch opzicht is deze belangstelling voor het kapitalisme echter niets bijzonders. Al sinds de opkomst van het kapitalisme in de 18e eeuw wordt intensief over zijn merites gediscussieerd: is het een mensonwaardig systeem, dat de mens uitbuit en van zichzelf en anderen vervreemdt? Of is het kapitalisme het hoogtepunt van economisch vernuft, dat iedereen maximale vrijheid en welvaart garandeert? (of beide, of geen van beide?). In de politieke filosofie bestaat een lange traditie van systematische normatieve reflectie op deze vragen: aan welke idealen moet de inrichting van de economie beantwoorden en slaagt het kapitalisme daarin? In deze cursus behandelen we in vogelvlucht enkele belangrijke momenten in de geschiedenis van dit politiek-filosofische denken. We beginnen met Aristoteles’ opvatting van economie, die een belangrijke invloed heeft gehad op latere denkers. Vervolgens wenden we ons tot Rousseau en Adam Smith, die in hun teksten de opkomst van het kapitalisme in de 18e eeuw probeerden te interpreteren. Daarna staan we uitgebreid stil bij Marx, die de 19e eeuwse kritiek op het kapitalisme zijn meest dominante formulering gaf. Ten slotte bespreken we enkele 20e eeuwse visies op het kapitalisme, en besteden we aandacht aan de recente discussies over verschillende varianten van het kapitalisme (Angelsaxisch versus Rijnlands kapitalisme).
Onderwijsvormen
Hoorcollege & werkcollege
Studiemateriaal
Adam Smith, The Wealth of Nations (Modern Library Edition, 1994), ISBN 0679424733
Robert Tucker, The Marx-Engels Reader (WW Norton & Co, 1978, 2nd ed.), ISBN 039309040X
Fred Hirsch, Social Limits to Growth (iUniverse.com, Inc., 1999), ISBN 1583485996
Losse artikelen (zie map in de bibliotheek en blackboard)
Toetsing
Opdracht (discussievragen) en twee korte papers
Rooster
dinsdag 2 februari t/m 16 maart, 11.00-13.00 uur, 5A42; en
vrijdag 5 februari t/m 12 maart, 11.00-13.00 uur, 1A41
Ingangseisen
Politieke Filosofie