Studiegids

nl en

Werkcollege Grieks: 'Normen en waarden' of 'de naam der wet'? Morele vraagstukken in Klassiek Athene

Vak
2012-2013

Toegangseisen

Dit college is bestemd voor studenten Griekse en Latijnse taal en cultuur (jaar 3).

Beschrijving

Hoe hoor je om te gaan met je ouders, je medeburgers, met doden, smekelingen, allochtonen en goden? Wanneer zijn wraak, ongehoorzaamheid en seks fout en wanneer goed? Wat betekenen “fout” en “goed”? Hoezo “moet” of “hoort” iets op een bepaalde manier?

In het leven van een Athener in de 5de en 4de eeuw v. Chr. zijn dit centrale vragen: ze raken direct aan de normen en waarden waarbinnen iedereen hoort te functioneren, waarmee kinderen worden opgevoed en waaraan het gedrag van anderen wordt beoordeeld. Het is eigen aan normen en waarden dat ze worden gepresenteerd als vanzelfsprekend. Het is evenzeer eigen aan normen en waarden dat ze van tijd tot tijd worden geproblematiseerd en voorwerp worden van onderhandeling en herdefinitie. Beide zijn in belangrijke mate talige processen: mensen gebruiken taal om gedrag te begrenzen en te duiden en om consensus te zoeken over de wenselijkheid van bepaald gedrag. Bovendien gebruiken mensen taal om te reflecteren over het waarom van hun normen en waarden: waarom “moet” iets? Betekent “moeten” dat er sancties zijn? Werken normen en waarden op dezelfde manier als wetten?

Dit college biedt een inleiding in de mentaliteitsgeschiedenis van het klassieke Athene én een eerste kennismaking met het verrichten van mentaliteitshistorisch onderzoek. Hierbij spitsen wij ons niet toe op ethisch-filosofische literatuur, maar juist op teksten die functioneren in massa-communicatie: Attische tragedie en redevoeringen.

We zullen in het bijzonder ingaan op Sophocles’ Antigone, Euripides’ Heracliden en Hecuba, Andocides’ Over de mysterieën en Aeschines’ Tegen Timarchus. We zullen deze teksten benaderen vanuit verschillende invalshoeken en theorieën, zoals speech act theory, retorica, discourse analyse, communicatietheorie, semantiek, de sociologie van sociale orde en regels – waarbij steeds de vraag is in hoeverre specifieke genre-kenmerken van onze teksten de bruikbaarheid van deze invalshoeken en theorieën beperken of beïnvloeden.

Leerdoelen

  • Basiskennis van een aantal kernvraagstukken in de Atheense mentaliteitsgeschiedenis van de Klassieke Periode;

  • Vertrouwdheid met enkele invloedrijke Attische teksten, waaronder Sophocles’ Antigone, Euripides’ Heracliden en Hecuba, Andocides’ Over de Mysteriën en Aeschines’ Tegen Timarchus;

  • Reflectie over vraagstukken in mentaliteitsgeschiedenis;

  • Reflectie over methodische kwesties met betrekking tot mentaliteitsgeschiedenis.

Academische vaardigheden

  • het begrijpend lezen en kritisch evalueren van verschillende soorten bronnen; het toetsen van deze bronnen met het oog op een specifieke onderzoeksvraag;

  • het begrijpend lezen en kritisch evalueren van secundaire literatuur;

  • het geven en ontvangen van constructieve kritiek op referaten; actieve participatie aan en het voorzitten van discussies;

  • het opzetten en uitvoeren van een semi-complexe onderzoeksvraag; het uitwerken van onderzoeksresultaten in een helder en beargumenteerd middellang referaat (ca. 30 minuten); het opzetten van heldere en relevante multimediale ondersteuning bij het referaat (hand-out, Powerpoint-presentatie, etc.).

Rooster

Zie roosters Griekse en Latijnse taal en cultuur

Onderwijsvorm

Combinatie van hoorcollege en werkcollege:

  • De docenten zullen enkele inleidende hoorcolleges verzorgen;

  • De studenten geven mondelinge presentaties en discussie-sessies.

Toetsing

  • Wekelijkse opdrachten (30%);

  • Referaat (30%);

  • Tentamen (40%). In de take-home eindtoets krijgen de studenten een aantal essayopdrachten over de gelezen teksten, de te bestuderen secundaire literatuur, de college- en discussie stof.

Blackboard

Via Blackboard zullen mededelingen en materiaal (door zowel docenten als studenten) worden verspreid.

Literatuur

Aanbevolen literatuur:
Vertaling en Griekse tekst van Sophocles’ Antigone, Euripides’ Heracliden en Hecuba, Andocides’ Over de mysteriën en Aeschines’ Tegen Timarchus.

Bij de voorbereiding voor de colleges, het referaat en het tentamen dient ook secundaire literatuur (n.a.t.k.) bestudeerd te worden.

Aanmelden

Via uSis

Contact

Drs. T. A. van Berkel
Drs. S. Peels

Opmerkingen

  • Studenten die bij dit werkcollege hun BA-eindwerkstuk willen schrijven nemen contact op met de docenten;

  • Werkcolleges zijn verplichte onderdelen van de bachelor Griekse en Latijnse taal en cultuur (jaar 3). Studenten kiezen tenminste 1 werkcollege Grieks of Latijn en tenminste 1 werkcollege Grieks, Latijn, Antieke Wijsbegeerte of Oude Geschiedenis.