Toegangseisen
Dit college is bestemd voor studenten Griekse en Latijnse taal en cultuur (jaar 3).
Beschrijving
In zijn laatse werk, de Achilleis, vertelt de Flavische dichter Statius het verhaal van de held Achilles. Een machtige Homerische held, denk je? Statius’ Achilles is een cross-dressing puberheld, die zich op het eiland Skyros voor de oorlog verstopt.
De Achilleis is slechts als fragment overgeleverd: één boek en het begin van een tweede (ca. 1100 regels). Waarschijnlijk bleef het epos door het overlijden van de dichter onvoltooid. Het fragment valt moeilijk te plaatsen. Aan de ene kant durft Statius een epos over de archetypische held van de Ilias te schrijven. Aan de andere kant lijkt de Achilleis vaak luchtig, grappig, en speels. In dit college zullen we het fragment helemaal lezen, en vanuit een reeks verschillende perspectieven analyseren. Hier een selectie van mogelijke thema’s:
Hoe verhoudt zich de Achilleis tot het genre ‘epos’? Wat kan binnen een epos, en wanneer is een epos geen epos meer? Hoe maakt Statius gebruik van bepaalde interteksten om het genre van de Achilleis ter discussie te stellen? En hoe past de Achilleis in Statius’ poëtische carrière – hebben we hier te maken met ‘_generic descent_’, en wat zegt Statius er zelf over (hier kunnen we ook kijken naar Statius’ zelfpresentatie in zijn kortere gedichten, de Silvae)?
Wat gebeurt er in de Achilleis met de held Achilles? We kijken naar het literaire CV van Achilles: welke rol en functie heeft de Achillesfiguur in verschillende genres en teksten? Welke concepten van held en heldendom zijn er in de oudheid? Hoe past Statius’ heldje in dit beeld, of eerder, hoe verandert hij het?
Hoe kunnen wij het verhaal van de als meisje verkleede Achilles contextualiseren binnen de opvattingen over sex en gender in de oudheid? Wij zullen (o.a. ook met behulp van gender-theorieën) analyseren hoe Statius’ Achilles ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid ter discussie stelt en toetst.
De Achilleis is een van vele teksten uit de oudheid die alleen maar als fragment zijn overgeleverd. Is het epos niet voltooid, of ligt het toch aan de overlevering? En wat moeten we eigenlijk met een fragment? Bestaat dit concept al in de oudheid? Lezen we een fragment anders, heeft een fragment een bijzondere esthetiek? En hoe had de Achilleis verder kunnen gaan – of moeten we dat juist niet vragen?
De Skyros-episode is wellicht geen standaardthema voor een epos, maar de antieke beeldende kunst heeft er een aantal van haar meest populaire scènes aan te danken. Hoe verhouden zich Romeinse muurschilderijen van de Skyros-episode tot ons gedicht, in thematisch en in esthetisch opzicht? En welke rol spelen de kunst en de kunstenaar in het gedicht zelf?
Leerdoelen
Kennis
Verruiming en verdieping van de kennis van Latijnse epiek (cf. BA2: Vergilius), uitbreiding kennis Latijnse literatuur uit de Romeinse keizertijd (cf. BA2: tragedie);
Verdieping van de kennis van genreconventies en intertekstualiteit (cf. BA1 en BA2);
Verruimen en gericht toepassen van theoretische en/of contextuele kennis (bv. op het gebied van genderstudies, culturele antropologie, of archeologie).
Vaardigheden
Omgang met secundaire literatuur: vinden, selecteren, begrijpend lezen, kritisch reflecteren, contextualiseren, vruchtbaar inzetten voor eigen onderzoek;
Een probleemstelling formuleren, opzetten en uitvoeren van een onderzoek, formuleren van een beargumenteerde conclusie;
Presentatievaardigheden:
- leiding geven aan een groepsdiscussie (mogelijk duopresentatie),
- de resultaten van eigen onderzoek gestructureerd en begrijpelijk presenteren, adequaat gebruik van hulpmiddelen, reageren op vragen m.b.t. eigen onderzoek;
Vaardigheid in wetenschappelijk argumenteren en discussiëren: actieve deelname aan vakinhoudelijke discussies.
Rooster
Zie roosters Griekse en Latijnse taal en cultuur
Onderwijsvorm
Werkcolleges, zelfstandige literatuurstudie
Toetsing
Deelnemers lezen de tekst van de Achilleis in het Latijn. Tekstbeheersing zal halverwege het blok in een vertaaltentamen getoetst worden.
Verder houdt elke deelnemer twee presentaties. Ten eerste modereert zij of hij de bespreking van een tekstpassage in de groep (tekstpresentatie). Hierbij gaat het om het belichten van tekstuele en grammaticale vragen, het analyseren van intertekstuele verwijzingen, en een interpretatieve analyse van de passage binnen de Achilleis. Ten tweede houdt elke deelnemer een thematische presentatie, waarbij de Achilleis vanuit een specifiek perspectief wordt belicht (themapresentatie; het thema is in overleg met de docente vrij te kiezen).
Wegingsfactor:
10% aanwezigheid en participatie
30% tentamen
20% tekstpresentatie
40% themapresentatie
Blackboard
In dit college wordt gebruik gemaakt van Blackboard
Literatuur
Aan te schaffen:
Cowan, R. (2005): Statius: Achilleid. Ed. by O.A.W. Dilke. New Introduction and Bibliography by R. Cowan, Exeter.
Voorbereiding
De beste voorbereiding is alvast te beginnen de tekst te lezen (in het Latijn). Cowans korte inleiding tot de heruitgave van Dilkes commentaar biedt een beknopt overzicht van de thema’s van het gedicht en de vragen die classici zich er de laatste jaren bij hebben gesteld. Voor wie alvast meer wil weten:
Barchiesi, A. (1996): ‛La guerra di Troia non avrà luogo: il proemio dell’ Achilleide di Stazio’, AIONFil 18, 45-62;
Feeney, D. (2004): ‛ Tenui … latens discrimine: spotting the differences in Statius’ Achilleid ’, MD 52, 85-105;
Heslin, P.J. (2005): The Transvestite Achilles, Cambridge;
Hinds, S.J. (2000): ‘Essential Epic: Genre and Gender from Macer to Statius’, in Depew, M. and Obbink, D.D. (eds.), Matrices of Genre: Authors, Canons, and Society, Cambridge, Mass., 221-44;
Koster, S. (1979): ‛Liebe und Krieg in der Achilleis des Statius’, WürzbJb 5, 189-208.
Aanmelding
Via uSis
Contact
Opmerkingen
Werkcolleges zijn verplichte onderdelen van de bachelor Griekse en Latijnse taal en cultuur (jaar 3). Studenten kiezen tenminste 1 werkcollege Grieks of Latijn en tenminste 1 werkcollege Grieks, Latijn, Antieke Wijsbegeerte of Oude Geschiedenis.