Toegangseisen
Beschrijving
Alle kinderen en jongeren hebben recht op jeugdzorg als dit noodzakelijk is voor hun problemen. Dat zal zolang dat mogelijk is op vrijwillige basis worden aangeboden als een minderjarige of zijn of haar ouders met gezag of voogd een hulpvraag heeft. Maar als ouders of voogd zelf onvoldoende in staat zijn om een kind voldoende bescherming of hulp te bieden en vrijwillige hulp niet (meer) toereikend is, dan heeft de Staat de verplichting om kinderen te beschermen door gezinsbemoeienis in gedwongen kader. Dan kan een jeugdbeschermingsmaatregel worden opgelegd, ook als de minderjarige en zijn of haar ouders of voogd dit niet willen. Bij de uitvoering van een jeugdbeschermingsmaatregel kunnen vervolgens ook vormen van jeugdzorg worden ingezet.
In het kader van jeugdbescherming kunnen ingrijpende beslissingen worden genomen. Beslissingen die, wanneer zij niet zorgvuldig tot stand komen, schendingen van fundamentele mensen- en kinderrechten kunnen opleveren, zoals het recht op (ongestoord) gezinsleven of of – bij niet-ingrijpen – het recht op bescherming tegen onmenselijke en vernederende behandeling.. In het vak Jeugdbescherming en Jeugdzorg komen deze spanningen tussen wel of niet gedwongen ingrijpen in het gezinsleven en andere ethische vraagstukken aan bod en worden alle betrokken actoren, de organisatie van en de wet- en regelgeving omtrent de jeugdzorg en (internationale) jeugdbescherming inclusief het procesrecht behandeld, waarbij ook aandacht is voor rechtshistorische aspecten.
In de eerste week wordt dit thema belicht vanuit internationaal mensenrechtelijk perspectief. Aan bod komt de driehoeksverhouding tussen de minderjarige, zijn of haar ouders en de Staat aan de hand van de bepalingen uit het IVRK en het EVRM. Ook worden de actoren omtrent de jeugdzorg in Nederland inzichtelijk gemaakt (zoals Bureau Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming, zorgaanbieder) en worden hun bevoegdheden besproken. Week 2 van dit vak zal in het kader staan van (de organisatie van) jeugdzorg zoals geregeld in de Wet op de Jeugdzorg en het Uitvoeringsbesluit. Hierbij is onder meer aandacht voor de taken en bevoegdheden van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. Ook wordt het recht op jeugdzorg en worden de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen een beslissing van Bureau Jeugdzorg besproken. Verder komen in deze week het toezicht op de jeugdzorg en het klachtrecht aan bod.
In week 3 van dit vak wordt aandacht besteed aan het jeugdbeschermingsstelsel (de gedwongen hulpverlening). Hierbij worden de maatregelen van kinderbescherming zoals een ondertoezichtstelling met of zonder uithuisplaatsing uitvoering behandeld. Besproken wordt onder meer het procesverloop en de verhouding tussen de maatregelen van jeugdbescherming zoals opgenomen in Boek 1 van het BW en de Wet op de Jeugdzorg. Week 4 van dit vak bouwt voort op week 3 door specifiek in te gaan op de positie van uit huis geplaatste kinderen zoals kinderen in de pleegzorg, kinderen in een residentiële instelling en kinderen die verblijven in een accommodatie voor gesloten jeugdzorg en de wet- en regelgeving die hierop van toepassing is. In week 3 en 4 zal de procedurele positie van de minderjarige uitgebreid aandacht krijgen. De laatste week van dit vak zal aandacht worden besteed aan kinderen die te maken krijgen met internationale kinderontvoering en in dat kader bescherming behoeven vanwege grensoverschrijdende conflicten tussen hun ouders en met jeugdbescherming over de grenzen heen. Tevens zal een gastcollege worden verzorgd door een kinderrechter en zal een documentaire over jeugdbeschermingszaken aanleiding vormen tot discussie.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Het doel van het vak is studenten bekend te maken met de wet- en regelgeving en jurisprudentie en de juridische knelpunten in de praktijk van de jeugdzorg en (internationale) jeugdbescherming, inclusief het procesrecht, waarbij de taken en bevoegdheden van de Bureaus Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en de zorgaanbieders, de rechten van cliënten en de maatregelen van kinderbescherming vanuit de ontwikkelingen in de huidige samenleving (denk o.a. aan de discussie omtrent sneller ingrijpen in het gezin en het centraal stellen van de eigen kracht van gezinnen) worden toegepast.
_Eindkwalificaties (eindtermen van het vak)
De student heeft kennis van en inzicht in de wet- en regelgeving omtrent jeugdzorg en (internationale) jeugdbescherming, inclusief het procesrecht, alsmede de systematiek (waaronder de grondslagen en dragende beginselen) ervan;
De student is in staat een casus op te lossen op het gebied van het opleggen van kinderbeschermingsmaatregelen en het inzetten van jeugdzorg;
De student is in staat om een casus op te lossen op het gebied van bescherming van cliëntenrechten in de jeugdzorg en jeugdbescherming;
De student heeft kennis van de rechtspositie van de minderjarige bij jeugdzorg- en jeugdbeschermingszaken en heeft inzicht in mogelijkheden voor de minderjarige om voor zijn of haar rechten op te komen;
De student is in staat kritisch te reflecteren op gangbare oplossingen en (mogelijke)toekomstige ontwikkelingen ten aanzien van vraagstukken de wet- en regelgeving omtrent jeugdzorg en jeugdbescherming;
De student heeft inzicht in de maatschappelijke en ethische context waarin de jeugdzorg en (internationale) jeugdbescherming zich ontwikkelt en manifesteert;
De student is in staat om juridische teksten op het gebied van jeugdzorg, jeugdbescherming en internationale jeugdbescherming (o.a. internationale kinderontvoering), waaronder jurisprudentie en (ontwerp)wetgeving, te begrijpen en te analyseren, en voor niet-juridische lezers toegankelijk te maken;De student is in staat juridische vraagstukken met betrekking tot het jeugdrecht aan de hand van de jurisprudentie en wetgeving te begrijpen, te analyseren en juridisch gefundeerd te beantwoorden.
Na afronding van het vak hebben studenten de volgende kwalificaties verworven:
Rooster
Kies voor bachelor en master.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges:
Aantal à 2 uur: 5
Vereiste voorbereiding door studenten: de in het werkboek opgegeven literatuur
Werkgroepen:
Aantal à 2 uur: 5
Vereiste voorbereiding door studenten: zie Blackboard-omgeving
Gastcolleges:
Aantal à 2 uur: 2
Excursie
Aantal: 1
Toetsing
Toetsvorm(en)
30% paper van 2000 – 3000 woorden (2e college week 4)
70% afsluitend schriftelijk tentamen
NB onderdeel van de paper is een abstract voor de niet-juridische lezer, waarin onderwerp, vraagstelling en conclusies van de paper in max. 500 woorden worden uitgelegd.
Inleverprocedures
Geen.
Examenstof
Blackboard
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
- Doek en Vlaardingerbroek, Jeugdrecht en jeugdzorg, Elsevier/Reed 2009
Reader:
Reader met actuele wetenschappelijke artikelen en jurisprudentie
Aanbevolen studiemateriaal
Asser/de Boer, Personen- en Familierecht, Kluwer 2010
Baestiaans ea., Kleine gids pleegzorg, Kluwer 2011
Aanmelden
Contact
Vakcoördinator: Mw. M.P. de Jong – de Kruijf MSc LL.M
Werkadres: Steenschuur 25, kamer B3.33
Bereikbaarheid: Per e-mail en tijdens het spreekuur (zie Blackboard)
Telefoon: 071 – 5271996
E-mail: m.p.de.jong@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Privaatrecht
Afdeling: Jeugdrecht
Kamernummer secretariaat: C.202
Openingstijden: balie van maandag t/m vrijdag van 09.00 uur – 13.30 uur
Telefoon secretariaat: 071-527 6056 / 7235
Opmerkingen
Voor de werkcolleges geldt een aanwezigheidsplicht en wordt actieve deelname verwacht. Bij vooraf bij de docent aangemelde en onvermijdelijke afwezigheid zal een vervangende opdracht moeten worden gemaakt. Van de studenten wordt actieve participatie verwacht. Dit houdt in dat de daarvoor opgegeven literatuur vooraf grondig wordt bestudeerd.
Contractonderwijs
Belangstellenden die deze cursus in het kader van contractonderwijs willen volgen (met tentamen), kunnen meer informatie vinden over kosten, inschrijving, voorwaarden, etc. op de website van Juridisch PAO.