Toegangseisen
Beide tweedejaars BA-werkcolleges behaald.
Beschrijving
De introductie van de stoomvaart in de tweede helft van de negentiende eeuw ontketende een maritieme revolutie. Deze technologische ontwikkeling maakte het mogelijk om geregelde passagiers- en vrachtdiensten met verre havens te onderhouden. Een van de sectoren waarin Nederlandse stoomvaartmaatschappijen zich uitdrukkelijk manifesteerden was de pelgrimsvaart van Nederlands-Indië naar Mekka. In de zeiltijd was de bedevaart alleen weggelegd voor een elitegroep. Nu vertrokken ieder jaar (tien)duizenden pelgrims tegelijk naar het Arabisch Schiereiland. De hadj was niet zonder gevaar: ontberingen op zee, oplichterij, epidemische ziekten en dood waren onlosmakelijk met de pelgrimage verbonden. De schaalvergroting van het personenvervoer noodzaakte tot nationale en internationale regelgeving. De koloniale overheid laveerde tussen politieke controle en bescherming van de bedevaartgangers. Het transport van pelgrims op omgebouwde vrachtschepen werd aan steeds strengere voorschriften gebonden: de pelgrim evolueerde van een te vervoeren ‘product’ naar een passagier. In Djeddah kwam een consulaat om de aankomst en afvaart van de pelgrimsschepen in goede banen te leiden. Om de verspreiding van epidemieën te voorkomen, verrezen in de havenplaatsen quarantainefaciliteiten.
In dit researchseminar worden verbanden gelegd tussen de opkomst van de Nederlandse stoomvaart, de pelgrimage uit Nederlands-Indië naar Mekka en de verbeteringen in de passagiersvaart tussen 1870 en 1940. Het onderwerp zal in een bredere mondiale context worden besproken, met aandacht voor de Europese expansiepolitiek, koloniale staatsvorming en de groeiende overheidsbemoeienis met de scheepvaart. Een belangrijke vraag is ook of de Nederlandse stoomvaartmaatschappijen zich probeerden te onderscheiden of juist samenwerkten met buitenlandse concurrenten. Studenten doen onderzoek in de archieven van de Stoomvaart Maatschappij Nederland, de Rotterdamsche Lloyd en overheidsarchieven in het Gemeentearchief Rotterdam en het Nationaal Archief. Aan de hand van scheepsjournalen en correspondentie bestuderen zij een pelgrimsreis en de omstandigheden aan boord. Daarna verrichten zij literatuur- en bronnenonderzoek naar een deelonderwerp, uitmondend in een referaat en een werkstuk.
Leerdoelen
Het verwerven van kennis over de opkomst van de Nederlandse stoomvaart en de ontwikkeling van het personenvervoer.
Inzicht in de betekenis van de pelgrimstochten uit Nederlands-Indië naar Mekka voor de (inter)nationale regelgeving op het gebied van de scheep- en passagiersvaart.
Het toepassen van literatuur- en bronnenkritiek en het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden.
Mondelinge presentatie van de onderzoeksresultaten.
Verslaglegging van zelfstandig literatuur- en bronnenonderzoek.
Rooster
Zie rooster Geschiedenis.
Onderwijsvorm
Werkcollege
Studielast
- 280 uur.
Toetsing
Schriftelijke opdrachten 10%.
Referaat, ondersteund door een powerpoint 20%.
Werkstuk 70%.
Blackboard
Ja, voor studiemateriaal, communicatie, samenvattingen en powerpoint presentaties.
Literatuur
- M.B. Miller, ‘Pilgrims’ progress: The Business of the Hajj’, Past and Present 191 (2006) 189-228.
Overige literatuur wordt tijdens het college bekendgemaakt en beschikbaar gesteld via de collegeplank in de Universiteitsbibliotheek.
Aanmelden
Via uSis.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
-
Contact
Email: Dr. A.M.C. van Dissel.