Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Ook in disciplines waar je het niet zou verwachten worden redeneerfouten gemaakt. Zo denken we dat rechters altijd zuiver argumenteren omdat ze daarin getraind zijn. Ton Derksen heeft echter laten zien wat er niet deugde aan de onderbouwing van het vonnis waarmee Lucia de B. veroordeeld werd voor meervoudige moord, en ook wat er in argumentatief opzicht misging in andere spraakmakende zaken. Zelfs in de wetenschap gaat het er niet altijd even rationeel aan toe, getuige onder andere de stukjes die Karel Knip hierover schrijft in het NRC.
Hoe komt het dat (zelfs) hoogopgeleide mensen zich bedienen van redeneringen die niet steekhoudend zijn? De evolutie heeft ons uitgerust met cognitieve mechanismen om situaties snel te kunnen beoordelen; daarom leggen we snel verbanden en delen we de wereld op in afgebakende categorieën. Die mechanismen zijn – uiteraard, vanwege het evolutionaire selectieproces dat ze hebben doorstaan – van groot belang bij het dagelijkse handelen. Ze verworden echter tot valkuilen als we ze ook toepassen op zaken die meer reflectie vereisen; dan kunnen ze tot drogredeneringen leiden met soms ernstige gevolgen.
In dit college zullen we bestuderen welke cognitieve mechanismen tot welk typen drogredenen kunnen leiden, en leggen we zo een relatie tussen de psychologie van het redeneren en de argumentatietheorie. Van een aantal genres gaan we bekijken welke typische redeneerpatronen er voorkomen en welke fouten typisch met dergelijke patronen gepaard kunnen gaan. Door middel van schrijfopdrachten leren de studenten vervolgens een kritische reactie op een tekst met drogredenen onder woorden te brengen.
Leerdoelen
Na succesvolle afronding van de collegereeks:
hebben studenten kennis van de valkuilen bij het redeneren;
hebben ze inzicht in de relatie tussen deze valkuilen en de drogredenen die eruit voort kunnen vloeien;
kunnen ze deze drogredenen herkennen in hun eigen argumentatie en in die van anderen;
hebben ze kennis van argumentatiepatronen en –fouten in verschillende genres;
zijn ze in staat om een kritische gedachtegang op papier te zetten.
Rooster
Zie het rooster van de opleiding Nederlandse taal en cultuur.
Onderwijsvorm
Werkcollege
Studielast
De totale studielast voor deze cursus is 140 uur:
26 uur college
62 uur voorbereiding elke collegeweek (5 uur p/w voor lezen en twee keer een oefenschrijfopdracht; 2 uur in week 1)
6 uur voorbereiding referaat
10 uur tentamenopdracht 1
8 uur tentamenopdracht 2
28 uur eindtentamen
Toetsing
Het cijfer bestaat uit: mondelinge bijdragen (referaat en discussies: 10%), tentamenopdracht I en II (beide 25%), eindtentamen (40%). Voor de tentamenopdrachten en het eindtentamen moet minimaal een 5,5 worden gehaald; deze onderdelen kunnen elk één keer worden herkanst. Is ook na herkansing het eindcijfer onvoldoende (<5,5), dan moet het gehele vak opnieuw worden gevolgd.
Blackboard
Er wordt gebruik gemaakt van Blackboard voor het ter beschikking stellen van studiemateriaal.
Literatuur
Voor dit college moet worden aangeschaft:
Derksen, T. (2011). De ware toedracht. Praktische wetenschapsfilosofie voor waarheidszoekers. Diemen: Uitgeverij Veen.
Tindale, Ch.W. (2007). Fallacies and argument appraisal. Cambridge etc.: Cambridge University Press.
Aanvullende artikelen staan op Blackboard. N.B. Kijk op Blackboard voor de teksten die voor het eerste college moet worden voorbereid (in ieder geval de inleiding en hoofdstuk 1 uit Derksen (zie hierboven)).
Aanmelden
Aanmelden als student via uSis
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Aanmelden voor Contractonderwijs
Contact
Opmerkingen
Voor het eerste college moet worden voorbereid (zie voor de teksten Blackboard):
Boudry, M. & J. Braeckman (2009). Kritisch denken: de ethische dimensie. In Jaarboek Studium Generale 7. pp. 49-62.
Jensma, F. (27 oktober 2012). Strafrechters moet je uit de wind houden. Column in NRC Handelsblad.
Heijden. C. van der (10 november 2011). Als schapen. Column in De Groene Amsterdammer.
Knip, K. (3 november 2012). Nepwetenschap. Artikel in NRC Handelsblad.