Studiegids

nl en

Geschreven gevoelens. Emoties in de Nederlandse literatuur van de Middeleeuwen en de Gouden Eeuw

Vak
2017-2018

Toegangseisen

N.v.t.

Beschrijving

Zijn emoties universeel? Kenden mensen in de Middeleeuwen en de Gouden Eeuw dezelfde gevoelens als wij en gingen ze op dezelfde manier met emoties om? Hoe kunnen we (de uiting van) emoties cultuurhistorisch duiden? Dit zijn centrale vragen in het snelgroeiende (internationale) veld van de history of emotions: de literatuur- en cultuurhistorische studie naar emoties. De Nederlandse literatuur van de Late Middeleeuwen en de Gouden Eeuw biedt voor het beantwoorden van deze vragen volop aanknopingspunten. Middelnederlandse legenden en exempelen bijvoorbeeld, die dienden om een (religieuze) les of moraal over te brengen, gingen gepaard met emotionele reacties en bespiegelingen van personages. Maar ook in de ridderepiek, geestelijke literatuur en toneelteksten nemen emoties en het opwekken daarvan vaak een centrale plaats in met telkens een andere functie en (retorisch) doel.

Tijdens dit college bestuderen we contemporaine theorieën en opvattingen over emoties – we zullen zien dat het begrip relatief nieuw is –, en maken we kennis met noties als ‘emotional communities’, performativiteit, ritualisering en ‘codering’ van emoties en literaire mechanismen als spiegelpersonages. Aan de hand van een breed scala aan genres verkennen we de manier waarop emoties in literaire teksten worden gerepresenteerd en de functie(s) die zij vervullen. Worden emoties benoemd en beoordeeld – en zo ja, hoe – of kunnen we emoties aflezen uit non-verbale communicatie? Met welke gevoelens kunnen we een gebaar of een uitroep eigenlijk in verband brengen? Zijn de verbeelde emoties navolgenswaardig, dienen ze om de lezer te onderwijzen, te overtuigen, te vermaken? En kunnen we iets te weten komen over de receptie door en (emotionele) reactie van de (geïntendeerde) lezer of toehoorder? De belangrijke relatie tussen literatuur en beeldende kunst krijgt eveneens aandacht, evenals de context waarin de teksten tot stand kwamen en hun overlevering in handschrift en druk.

Leerdoelen

  • Kennis – Studenten kennen de belangrijkste methodes en concepten van de literair- en cultuurhistorische studie van emoties en weten deze methodes toe te passen op de Middeleeuwse en Vroegmoderne literaire teksten.

  • Inzicht – Studenten verkrijgen inzicht in de rol die emoties spelen in verschillende genres en weten hoe dit samenhangt met de overlevering, functie en publiek van deze werken.

  • Vaardigheden – Studenten doen ervaring op met het bestuderen van Middeleeuwse en Vroegmoderne literatuur in internationale context en het opstellen en uitwerken van een literair historische onderzoeksvraag. Over de resultaten van hun onderzoek kunnen ze zowel mondeling als schriftelijke rapporteren.

Rooster

Zie Rooster BA Nederlands

Onderwijsvorm

  • Werkcollege

Studielast

Totale studielast 5 EC x 28 uur = 140 uur.

  • Bijwonen college: 26 uur (13 x 2 uur)

  • Tijd voor het literatuurstudie en het voorbereiden van de mondelinge presentatie: 64 uur

  • Tijd voor het verrichten van eigen onderzoek en het schrijven van een werkstuk: 50 uur

Toetsing

Toetsing

  • Opdrachten tijdens het college, deelname aan de discussie, algehele inzet (15%)

  • Mondelinge presentatie (15%)

  • Werkstuk (70%)

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de drie deelcijfers, waarbij een deelcijfer niet lager mag zijn dan een 5,5.

Herkansing

Wie voor het werkstuk een onvoldoende haalt, krijgt een eenmalige mogelijkheid tot herschrijven. Aan het eventueel herschrijven gaat een gesprek met de docent vooraf.

Nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het werkstuk tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Blackboard

Blackboard wordt gebruikt voor:

  • het verstrekken van een uitgebreide collegebeschrijving

  • communicatie over lopende zaken

  • inleveren van tussentijdse opdrachten

Literatuur

Ter oriëntatie:

  • H. Roodenburg en C. Santing, ‘Introduction: Batavian Phlegm? The Dutch and their Emotions in Pre-Modern Times’, in: BMGN – Low Countries Historical Review 129-2 (2014), 7-15. website

  • L. van der Wijden, ‘Toen echte mannen nog mochten huilen. Over effect en functie van tranen in de Middeleeuwen’, in: Vooys 23 (2005), 25-36. website

  • J. Konst, ‘Het vermaak der hartstochten’, in: *Literatuur *11 (1994), 151-157. website

  • N.H. Frijda, ‘De structuur van emoties’, in: R.E.V. Stuip en C. Vellekoop (red.), Emoties in de Middeleeuwen (Hilversum: Verloren, 1998), 9-28.

  • Zijn gelaatsexpressies van emoties universeel? website

Verdere literatuur wordt opgegeven aan het begin van het college.

Aanmelden

Eerstejaars studenten worden aan het begin van het jaar in werkgroepen ingedeeld.

Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen.
Algemene informatie over uSis is te vinden op Nederlands en English

Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

Voor inhoudelijke vragen over deze cursus kun je contact opnemen met dr. A. Dlabačová

Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/neerlandistiek.
Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071-527 2604.
Mail: osz-oa-eyckhof@hum.leidenuniv.nl.

Opmerkingen

Kan als keuzevak worden gevolgd binnen de minor De Middeleeuwen en Vroegmoderne Tijd.