Studiegids

nl en

Taalcontact, taalplanning en nationalisme

Vak
2018-2019

Toegangseisen

Een BA-diploma Nederlandse taal en cultuur of een vergelijkbaar diploma.

Beschrijving

Veel taalgeschiedenissen gaan over één taal. Zo verschenen er in de eerste decennia van deze eeuw verschillende geschiedenissen van het Nederlands. Dergelijke taalgeschiedenissen kunnen de indruk wekken dat Nederland (of: de Nederlanden) op een zinvolle manier beschouwd kan worden als ééntalig, nu en in het verleden. Niets is minder waar. De geschiedenis van het Nederlands wordt, zoals die van de meeste talen, gekenmerkt door intensief taalcontact: “intern” tussen sprekers van verschillende variëteiten van het Nederlands, en “extern” met sprekers van, bijvoorbeeld, Franse, Duitse, Engelse, Jiddische, Portugese etc. variëteiten. In de loop van de geschiedenis ontstaat er beleid om dergelijke taalvariatie tegen te gaan – om een transitie van meertaligheid naar eentaligheid en uniformiteit te bewerkstelligen. Zulke initiatieven tot taalplanning hangen nauw samen met de politieke ideologie van het nationalisme, die in de loop van de achttiende eeuw ontstaat.

In dit college bespreken we historisch-sociolinguïstisch onderzoek op het snijvlak van taalcontact, taalplanning en nationalisme. We concentreren ons primair op het Nederlands en op de achttiende en negentiende eeuw – wanneer er een concreet taalbeleid ontstaat in het kader van de natievorming – maar de Nederlandse casus zal benaderd worden vanuit een breed, Europees perspectief.

Het tweede deel van het college is praktisch met de nadruk op het eigen onderzoek van een specifieke casus. In het eerste deel bereiden we ons daarop voor door studie van de internationale historische-sociolinguïstische literatuur.

In het afsluitende werkstuk kan er, afhankelijk van de interesse van de student, meer aandacht zijn voor taalkundige aspecten van taalcontact en taalplanning of voor cultuur-historische aspecten.

Leerdoelen

  • Je maakt kennis met het internationale historisch-sociolinguïstische onderzoek.

  • Je ontwikkelt kennis van 18de – en 19de-eeuwse Nederlands.

  • Je kunt historisch-sociolinguïstische methoden in eigen onderzoek toepassen.

  • Je kunt mondeling en schriftelijk rapporten over onderzoeksresultaten.

  • Je kunt onderzoeksresultaten kritisch analyseren.

  • Je kunt filologische methoden toepassen in je eigen onderzoek.

Rooster

Rooster MA - semester 1

Onderwijsvorm

Werkcollege

Studielast

Totale studielast 10 EC = 280 uur

  • Werkcollege 13 weken x 2 uur = 26 uur

  • Voorbereiding werkcollege (inclusief presentaties) 13 weken x 10 uur = 130 uur

  • Werkstuk (inlezen, onderzoek, schrijven eerste en tweede versie, presentatie) = 124 uur

Toetsing

  • Werkstuk (80%)

  • Mondelinge presentaties (10%)

  • Participatie in de werkgroep (10%)

  • Het eindcijfer komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde, waarbij het werkstuk minimaal een 5,5 moet zijn.

Herkansing

Alleen het werkstuk kan eenmalig worden herkanst

Nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het werkstuk plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Blackboard

Blackboard wordt gebruikt voor:

  • het verstrekken van een uitgebreide collegebeschrijving;

  • het op de hoogte houden van studenten van lopende zaken;

  • het verstrekken van studiemateriaal

Literatuur

Aanbevolen achtergrondliteratuur (UB Leiden):

  • Hernández-Campoy, Juan Manuel & Juan Camilo Conde-Silvestre (eds.). 2012. The Handbook of Historical Sociolinguistics. Malden & Oxford: Wiley-Blackwell.

  • Verdere literatuur wordt later opgegeven.

Aanmelden

  • Eerstejaars studenten worden aan het begin van het jaar in werkgroepen ingedeeld.

  • Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen.

  • Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator

Algemene informatie over uSis vind je op de website

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

n.v.t.

Contact

Voor inhoudelijke vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met G.J. Rutten, Nederlandse Taal en Cultuur, P.N. van Eyckhof 1 (WSD-complex, gebouw 1167, kamer 2.05a) – 071-527 2112.

Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur/Neerlandistiek. Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071 5272 2604. Het e-mail adres is: osz-oa-eyckhof@hum.leidenuniv.nl.

Opmerkingen

Deze werkgroep maakt deel uit van het Specialisatietraject De andere taalgeschiedenis en staat ook open voor MA-studenten Oudere Letterkunde, voor MA-studenten Nederlandkunde en voor studenten die de Master of Researchmaster Linguistics volgen.