Studiegids

nl en

Ridderorden en kruisvaart in de Nederlanden

Vak
2018-2019

Toegangseisen

De propedeuse is voltooid en beide BA2 Werkcolleges zijn met een voldoende afgerond, waarvan één in dezelfde richting als het BA3 Seminar.

Beschrijving

Wie aan de middeleeuwen denkt, ziet al snel ridders, kloosters en kruistochten voor zich. In de volle middeleeuwen, toen christelijk Europa door economische groei en culturele bloei een zelfverzekerd en naar buiten gekeerd karakter kreeg, kwamen deze drie fenomenen tot volle wasdom. Op het snijvlak ervan ontstonden de geestelijke ridderorden, waarvan de Tempeliers, Johannieters en Duitse Orde de belangrijkste waren. Zij combineerden een leven volgens de drie kloostergeloften van armoede, trouw en kuisheid met het bevechten van heidenen en het verplegen van kruisvaarders. Wie doel en werk van deze broederschappen wilde ondersteunen kon meegaan op kruistocht maar zich ook beperken tot het doneren van goederen zoals land en huizen. Zo ontstonden niet alleen in het Heilige Land en de Baltische gebieden – waar de ridderorden militair in actie kwamen - maar verspreid over heel Europa goed renderende vestigingen van de geestelijke ridderorden van waaruit geld en goederen naar het Oosten konden worden gezonden.

In dit seminar onderzoeken we de komst en ontwikkeling van de geestelijke ridderorden in de Nederlanden tot aan het einde van de middeleeuwen in relatie tot de kruistochten. We brengen de nederzettingen in kaart en analyseren vervolgens op welke wijzen zij betrokken waren bij kruistochtexpedities. Daarbij komen thema’s aan bod als ridderschap, rekrutering, relaties met schenkers en de gevolgen van militaire nederlagen op bijvoorbeeld de vestiging van de Duitse Orde in Utrecht. Een excursie naar dit Duitse Huis te Utrecht, alwaar we originele bronnen zullen bestuderen, is onderdeel van het programma. Naast overeenkomsten komen ook eigenaardigheden van de orden aan bod, zoals het abrupte einde van de Tempeliers in de veertiende eeuw, de rol van de Johannieters op Rhodos, en de verlegging door de Duitse Orde van zijn werkveld in Palestina naar Pruisen en Lijfland.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

  • 1) een wetenschappelijk onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
    a. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
    b. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
    c. een wetenschappelijk debat analyseren;
    d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen.

  • 2) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij:
    a. een realistische planning hanteren;
    b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
    c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
    d. feedback geven en ontvangen;
    e. aanwijzingen van de docent verwerken.

  • 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd.

  • 4) bronnen selecteren en gebruiken voor eigen onderzoek.

  • 5) bronnen analyseren, in een historische context plaatsen en interpreteren.

  • 6) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  • 7) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Seminar behoort, meer specifiek bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: van de middeleeuwse grondslagen van de Europese geschiedenis; in het bijzonder van etniciteit, staatsvorming, internationale handel en scheepvaart, en contacten met de buiten-Europese wereld.

  • 8) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht
    -bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: voor het gebruik van laatmiddeleeuwse administratieve bronnen en geschiedschrijving met betrekking tot de Nederlanden in brede zin; paleografie, bronnenkunde.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

  • 9) kan een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;

  • 10) Heeft kennis van de geestelijke ridderorden in de Nederlanden, in het bijzonder in relatie tot de kruistochten.

  • 11) Is in staat om met gebruik van primaire bronnen een vernieuwende bijdrage te leveren aan de omvangrijke historiografie over ridderorden en kruistochten

Rooster

Zie Rooster BA Geschiedenis

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht
    Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien een student toch verhinderd is dient hij dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien de student niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, wordt deze uitgesloten van deelname.

Studielast

Totale studielast 10 EC x 28 uur = 280 uur.

  • Bijwonen college: 13 x 2 uur = 26 uur

  • Voorbereiden college: 26 uur

  • Maken opdracht(en) : 18 uur

  • Schrijven werkstuk (inclusief bestuderen Literatuur): 210 uur

Toetsing

Toetsing

  • Werkstuk (6.000-7.000 woorden exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie en voetnoten; probleemgestuurd werkstuk op basis van primair bronnenonderzoek)
    getoetste leerdoelen: 1-5, 7-8, 10-11

  • Mondelinge presentatie
    getoetste leerdoelen: 3-5, 7-8, 10-11

  • Participatie
    getoetste leerdoelen: 6-10

  • Opdracht 1 (groepsopdracht)
    getoetste leerdoelen: 9-10

  • Opdracht 2 (pilot study)
    getoetste leerdoelen: 1-2, 4, 7-8

Weging

  • Werkstuk: 60%

  • Referaat: 15%

  • Participatie: 10%

  • Opdracht 1: 5%

  • Opdracht 2: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Deadlines

Voor het inleveren van opdrachten en werkstukken gelden de deadlines zoals aangegeven in het desbetreffende collegeschema op Blackboard.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoasls aangegeven het desbetreffende collegeschema op Blackboard.

Nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het werkstuk plaatsvindt.

Blackboard

Blackboard wordt gebruikt voor:

  • collegeschema

  • ter beschikking stellen van studiemateriaal en links naar relevante websites

  • voor het inleveren en delen van opdracht 2 en het werkstuk

Literatuur

  • N. Morton, The Medieval Military Orders 1120-1314 (Oxford en New York: Routledge 2013). Dit boek zal als handboek voor het college worden gebruikt. Het is niet beschikbaar in de UB, dus studenten dienen het boek aan te schaffen (beschikbaar via bekende online boekverkopers). Het wordt aanbevolen, dit boek voorafgaand aan het eerste college door te nemen.

  • A. Luttrell, ‘The Military Orders, 1312-1798’, in: Jonathan Rily-Smith (ed.), The Oxford History of the Crusades (2e druk; Oxford: Oxford University Press 2002) 326-364, aldaar 323-350. De eerste druk uit 1999 mag ook mogen worden gebruikt.

  • J. Riley-Smith, What were the Crusades? (vanaf de derde druk; Londen 1977-) 65 pp; hiervan bestaan meerdere herdrukken, die ook mogen worden gebruikt.

  • J. Hosten, De tempeliers. De tempelorde tijdens de kruistochten en in de Lage Landen (Amsterdam: Pearson 2006) 213-251. Voor studenten die zich in de Tempeliers verdiepen.

  • J.M. van Winter, ‘De Johanniters in Nederland en hun archieven’, in: E.S.C. Erkelens-Buttinger e.a. (ed.), De kerk en de Nederlanden. Archieven, instellingen, samenleving (Hilversum 1997) 142-151. Voor studenten die zich in de Johannieters verdiepen.

  • J.A. Mol, Vechten, bidden en verplegen. Opstellen over de ridderorden in de Noordelijke Nederlanden (Hilversum 2011). Voor studenten die zich in de Johannieters of in de Duitse Orde verdiepen.

Aanmelden

Inschrijven via uSis is verplicht.

Algemene informatie over uSis vind je op de website.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Niet van toepassing

Contact

J.A. (Hans) Mol J.J. (Jerem) van Duijl

Opmerkingen

niet van toepassing