Toelatingseisen:
Dit vak is een (extracurriculaire) Honours Class: een keuzeonderdeel binnen het Honours College. Daarnaast kunnen derdejaars studenten die niet het Honours College programma volgen zich ook aanmelden voor de Bachelor Honours Classes. Er vindt een selectie plaats o.a. op basis van motivatie en gemiddeld cijfer van de bacheloropleiding.
Studenten hoeven geen natuurwetenschappelijke achtergrond te hebben, maar dienen er wel affiniteit mee te hebben.
Key words:
Vaardigheden: Schrijfvaardigheid; (virtuele) tentoonstellingen maken/ exposeren, presenteren.
Thema's: De wetenschappelijke en/of maatschappelijke thema’s die worden behandeld: Wetenschappelijk erfgoed, Natuurwetenschappelijke ontdekkingen, invloed van tijd, plaats en maatschappelijke factoren op vorming kennis/wetenschap.
Disciplines: Natuurwetenschappen (m.n. Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Astronomie), Geneeskunde, Geschiedenis, Museologie: Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum.
Beschrijving:
Aan het eind van de zeventiende eeuw wierp Anthonie van Leeuwenhoek door zijn zelfgebouwde microscoopjes als eerste mens een blik op de microwereld van bacteriën, bloedcellen en spermatozoïden. Het is een bekend Nederlands voorbeeld van hoe, volgens het gangbare beeld, wetenschappers dankzij de dwingende systematiek van de wetenschappelijke methode onze wereld vanaf de zeventiende eeuw ingrijpend begonnen te veranderen. Maar hoe werkte de wetenschap in de weerbarstige werkelijkheid, waarin wetenschap heel wat minder ‘rationeel’ bleek te verlopen, en religieuze, politieke en tal van andere factoren de wetenschapsbeoefening grotendeels bepaalden? Hoe zag Van Leeuwenhoeks ‘onderzoekspraktijk’ eruit? En hoe duidde hij zelf al dat kleins dat hij onder zijn lensje zag krioelen?
Deze cursus richt zich op de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis van de renaissance tot en met de twintigste eeuw. Wat waren de tijd- en plaatsgebonden omstandigheden die mede bijdroegen aan de prestaties van grote Nederlandse natuuronderzoekers als Van Leeuwenhoek, Huygens en Kamerlingh Onnes? Bij de zoektocht naar de antwoorden speelt materieel wetenschappelijk erfgoed een grote rol. We maken gebruik van de collecties van Rijksmuseum Boerhaave en Teylers Museum, en als eindopdracht stellen de deelnemers een eigen (virtuele) tentoonstelling samen over een wetenschapshistorisch.
Leerdoelen:
Bij het succesvol afronden van dit vak zul je:
kennis hebben over de ontwikkeling van de natuurwetenschap tussen 1500 en nu, specifiek in Nederland;
kennis hebben van de bijdragen van toonaangevende Nederlandse natuurwetenschappers als Antoni van Leeuwenhoek, Christiaan Huygens en Hendrik Antoon Lorentz aan de ontwikkeling van de natuurwetenschap;
kennis hebben van de invloed van contextuele, plaats- en tijdgebonden factoren op de vorming van kennis;
kennis hebben gemaakt met de visuele en materiële aspecten van de wetenschapsbeoefening en zijn in staat om een virtuele tentoonstelling over wetenschappelijk erfgoed in te richten.
Programma en rooster:
Het programma ziet er als volgt uit:
De bijeenkomsten hebben de vorm van een werkgroep en vinden plaats op woensdagavond van 18.00 tot 20.00 uur.
Week 1: 9 oktober
Inleiding (inclusief korte excursie hortus en academiegebouw) (Naam Docent; Oude Sterrewacht)
Week 2: 16 oktober
Stevin en de ‘Wijzentijt’ (Naam Docent; Oude Sterrewacht)
Week 3: 23 oktober
Descartes, Huygens en de Wetenschappelijke Revolutie (Frans van Lunteren; Oude Sterrenwacht)
Week 4: 30 oktober
Clusius, Swammerdam, Van Leeuwenhoek en de levende natuur (Naam Docent; Oude Sterrenwacht)
Week 5: 6 november
Van Marum en de Verlichting (Naam Docent; Teylers Museum)
Week 6: 13 november
Boerhaave, ‘s Gravesande en de experimentele natuurfilosofie (Ad Maas; Oude Sterrewacht)
Week 7: 20 november
Kaiser en de ‘tweede wetenschappelijke revolutie (Ad Maas; Rijksmuseum Boerhaave)
Week 8: 27 november
Kamerlingh Onnes en het absolute nulpunt: de Tweede Gouden Eeuw in de Nederlandse wetenschap (Dirk van Delft; Oude Sterrewacht)
Week 9: 4 december
Hugo de Vries, darwinisme en genetica (Frans van Lunteren; Oude Sterrewacht)
Week 10: 11 december
Einstein in Nederland/ Oort en de Koude-Oorlog (Ad Maas; Oude Sterrewacht)
Week 11: 18 december
Presentaties tentoonstellingsprojecten (Oude Sterrewacht)
Locatie:
Excursies op locatie en werkgroepen op de Oude Sterrewacht, zaal c002.
Literatuurlijst:
- Klaas van Berkel, In het voetspoor van Stevin (Paperback en beschikbaar via DBNL).
Dit kan later aangevuld worden tijdens de bijeenkomsten of via Blackboard.
Studielast en werkvorm:
Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt:
11 Werkgroepen: 2 uur (aanwezigheidsplicht);
Excursies: 2 excursies à 2 uur (aanwezigheidsplicht);
Lezen van literatuur: 5 uur per week;
Samenstellingen virtuele expositie + bijbehorend essay: 60 uur.
Toetsing:
10% presentatie;
30% actieve participatie (deze wordt getoetst door wekelijks in leveren samenvattingen van de literatuur in 250 woorden);
60% virtuele tentoonstelling +begeleidend essay van 2000 woorden.
Het is niet verplicht om alle deeltoetsen met een voldoende te behalen om dit vak succesvol ad te ronden. Studenten kunnen een onvoldoende compenseren.
Blackboard:
Blackboard wordt gebruikt in dit vak. Studenten kunnen zich twee weken voorafgaan aan het vak aanmelden voor de Blackboard module.
Aanmelden:
Aanmelden voor dit vak is mogelijk van maandag 19 augustus tot en met donderdag 5 september tot 23:59 uur via de Honours Academy. De aanmeldlink zal op de studenten website van de Honours Academy worden geplaatst.
Let op: studenten hoeven zich niet aan te melden in uSis voor de Bachelor Honours Classes. De registratie zal centraal worden gedaan bij succesvolle afronding van het vak.
Contact:
Ad Maas: admaas@rijksmuseumboerhaave.nl.