Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Kinderrechten zijn lange tijd een onderbelicht onderwerp geweest in recht en technologie, maar dat is nu aan het veranderen. Dit is om verschillende redenen belangrijk. Ten eerste zijn kinderen belangrijke gebruikers van technologie: zowel tijdens hun jeugd als ook als toekomstige volwassen gebruikers (en ontwerpers) van technologie. Ongeveer een derde van de internetgebruikers wereldwijd zijn kinderen. Het internet is echter niet ontwikkeld met het oog op kinderen, en dit roept allerlei vragen op, zoals over het inherent commerciële karakter van digitale diensten en producten die door hun ontwerp schadelijk of op zijn minst oneerlijk kunnen zijn voor kwetsbare gebruikers, zoals kinderen. Ten tweede hebben kinderen fundamentele rechten die gerespecteerd moeten worden bij het ontwerpen, ontwikkelen en implementeren van digitale technologieën. Een van de belangrijkste principes is het belang van het kind in artikel 3 van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind 1989 (IVRK), waarin staat dat alle activiteiten die een impact hebben op kinderen moeten bijdragen aan hun ontwikkeling en de relevante kinderrechten moeten respecteren. In de EU komt dit bijvoorbeeld tot uiting in de Algemene Verordening Gegevensbescherming, die van toepassing is op de gegevensverwerkingen in alle digitale diensten die worden gebruikt door kinderen. Het VN-Comité voor de Rechten van het Kind heeft in 2021 een nieuwe general comment (nr. 25) aangenomen waarin het fundamentele recht op gegevensbescherming wordt beschouwd als een kinderrecht onder artikel 16 IVRK (recht op privacy). Een ander fundamenteel beginsel is het recht van kinderen om te worden gehoord (artikel 12 IVRK), dat onder meer stelt dat bij het ontwerp het gebruik van digitale technologieën die een impact op hen hebben rekening moet worden gehouden met de verwachtingen, inzichten en behoeften van kinderen van verschillende leeftijdsgroepen. Ten derde is een kinderrechtenbenadering relevant om ervoor te zorgen dat regulering met gevolgen voor kinderen evenwichtig is. Bij technologische ontwikkelingen zien we al snel gebeuren dat er met het oog op de bescherming van kinderen beperkingen worden opgelegd die in strijd kunnen zijn met hun participatierechten. Het is natuurlijk belangrijk om kinderen te beschermen tegen schade, maar dat mag hun vrijheid om zich op allerlei manieren te ontwikkelen en vooral om fouten te kunnen maken niet onevenredig beperken. Een onderwerp waar dat duidelijk naar voren komt is sexting door tieners, d.w.z. het online delen van seksueel expliciete foto's of video's. Sexting valt in veel landen onder 'kinderpornografie' en kan daarmee strafbaar zijn, maar sexting kan ook worden beschouwd als een onderdeel van de seksuele ontwikkeling en de uitingsvrijheid.
Het vak behandelt enkele specifieke onderwerpen die op al deze punten betrekking hebben. De onderwerpen zijn nauw verbonden met wetenschappelijk onderzoek dat wordt uitgevoerd binnen het Centrum voor Recht en Digitale Technologie (eLaw) van de Universiteit Leiden.
Leerdoelen
Doel van het vak
Het vak beoogt studenten te confronteren met de juridische uitdagingen van de digitale wereld die specifiek zijn voor kinderen en jongeren. Wat zijn die uitdagingen? En kunnen ze met het recht (alleen) worden opgelost, en zo ja, hoe dan? Daarbij zullen studenten zich ook rekenschap moeten geven van inzichten uit andere wetenschappelijke disciplines, waaronder communicatiewetenschappen en ontwikkelingspsychologie.
Kennis en inzicht
Studenten die dit vak hebben voltooid bezitten kennis over de regulering van online veiligheid voor kinderen en jongeren, en, meer in het bijzonder, over de rol en het belang van de rechten van het kind daarin. Studenten begrijpen de invloed van digitale technologie op maatschappelijke ontwikkelingen alsmede de mate waarin het recht problemen als gevolg deze ontwikkelingen kan adresseren. Studenten krijgen bovendien inzicht in het interdisciplinaire karakter van dit domein (te weten recht, regulering en digitale technologie).
Toepassen van kennis en inzicht
Studenten leren juridische vragen met betrekking tot de online veiligheid van kinderen en jongeren te analyseren ten aanzien van nieuwe technologische ontwikkelingen.
Oordeelsvorming
Studenten die deze cursus hebben voltooid kunnen online veiligheidskwesties met betrekking tot kinderen en jongeren in een juridische, regelgevende en, tot op zekere hoogte, interdisciplinaire context positioneren. Ook zijn zij in staat om een weloverwogen oordeel over dit soort kwesties te formuleren.
Communicatie
Studenten leren om systematisch, coherent en bondig relevante juridische vraagstukken te bespreken, zowel schriftelijk als mondeling. Ook worden ze uitgedaagd om het werk van hun mede-studenten op constructieve wijze te bespreken.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Gecombineerde hoor- en werkcolleges
Docent(en): Prof.dr.mr. S. van der Hof
Aantal à 4 uur: 5
Vereiste voorbereiding door studenten: bestudering van de verplichte literatuur, rapporten en andere bronnen, zoals aangegeven op Brightspace
Aanwezigheid tijdens de hoor- en werkcolleges is verplicht.
Toetsing
Toetsvorm(en)
- Schriftelijk tentamen (kennistoets)
Bij een gering aantal deelnemers zal het hertentamen mondeling worden afgenomen.
Examenstof
De tentamenstof omvat de verplichte literatuur, collegeslides en andere bronnen, zoals aangegeven op Brightspace, alsmede de onderwerpen zoals die in de seminars zijn besproken.
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8.1 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Om een voldoende te kunnen herkansen, dienen studenten eerst om toestemming te vragen bij het OIC. Kijk voor meer informatie op de studentensite onder ‘Inschrijven voor vakken en tentamens’ > ‘Toestemming voldoende herkansen’.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Geen.
Aanmelden
Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.
Contact
Vakcoördinator: Professor Simone van der Hof
Werkadres: Kamerlings Onnes Gebouw, Steenschuur 25
Bereikbaarheid: op afspraak
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: eLaw, Centrum voor recht en digitale technologie
Openingstijden: op afspraak
Telefoon secretariaat: 071 527 8838
E-mail: elaw@law.leidenuniv.nl
Opmerkingen
Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.