Toegangseisen
Wie niet in de BA het keuzevak Taalkunde en Retorica heeft gevolgd, wordt aangeraden van tevoren het hoofdstuk ‘Taalkunde en Retorica’ te bestuderen van Arie Verhagen (op diens homepage) en deel I van Een sprinter is een stoptrein zonder wc. De sturende kracht van taal (p. 11-65) van Ronny Boogaart.
Daarnaast wordt basiskennis van de (Griceaanse) pragmatiek voorondersteld, zoals die bijvoorbeeld wordt besproken door Betty Birner in Introduction to Pragmatics, Hoofdstuk 1-3.
Beschrijving
In deze cursus onderzoeken we de relatie tussen taal en argumentatie in zowel coöperatief als niet-coöperatief taalgebruik. We richten ons daarbij speciaal op de rol van talige constructies in sturende (inclusief misleidende) communicatie. We combineren hierbij onderzoek uit de taalkunde en de taalbeheersing. Meer specifiek gaat het dan om de (i) cognitieve linguïstiek en constructiegrammatica, (ii) pragmatiek, en (iii) argumentatietheorie.
Blok 1 gaat over grammatica en pragmatiek. We starten vanuit de meest radicale gedachte over de relatie tussen taal en argumentatie: alle taalgebruik is argumentatief omdat taaluitingen per definitie aansturen op conclusies. Deze gedachte uit het werk van Ducrot is binnen de cognitieve linguïstiek terug te vinden in de notie ‘intersubjectiviteit’. We bestuderen de theorie en case studies over het verschil tussen descriptieve en intersubjectieve betekenis en over de vraag hoe de tweede soort betekenis zich in de loop van de tijd uit de eerste soort betekenis ontwikkelt – in een proces dat wel (inter)subjectificatie wordt genoemd.
Blok 2 gaat over pragmatiek en argumentatietheorie. Het idee dat taal ‘argumentatief’ is, omdat het uiteindelijk naar bepaalde conclusies stuurt, lijkt verband te houden met het Griceaanse onderscheid tussen letterlijke betekenis (‘what is said’) en implicaturen. In de literatuur wordt doorgaans een versie van het coöperatieprincipe van Grice voorondersteld: communicatie loopt spaak als taalgebruikers niet hun best doen om hun eigen intenties duidelijk te maken en de intenties van de ander te begrijpen. In het echte leven komen we echter veel gevallen van communicatie tegen waarbij sprekers niet volledig meewerken, in die zin ze hun werkelijke bedoeling verbogen houden. Dergelijke vormen van niet-coöperatief taalgebruik variëren van relatief onschuldige fenomenen als leugens om bestwil, humor, reclametechnieken en nudging, via het gebruik van framing-devices en drogredenen, tot regelrechte gevallen van liegen, manipulatie, propaganda en bedrog. Welke rol speelt de sturende kracht van taal bij (on-)coöperatief taalgebruik? En wat zegt de argumentatietheorie hierover?
Leerdoelen
Na afronding van dit college kun je:
de theorieën over argumentatieve semantiek, intersubjectiviteit, misleiding en drogredenen samenvatten en illustreren;
reflecteren op de relatie tussen semantiek en pragmatiek en tussen ‘taalkunde’ en ‘taalbeheersing’;
de theorie toepassen in een analyse van een zelf gekozen casus van (on-)coöperatief taalgebruik en daarover inzichtelijk rapporteren.
reflecteren op de vraag in hoeverre de vakinhoud van dit studieonderdeel wel/niet concreet zichtbaar is in het huidige v.o. en in hoeverre het van belang is dat deze vakinhoud wordt ontsloten voor de leerlingen (speciaal voor studenten van de EDUMA).
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
- Werkcollege
Toetsing en weging
Toetsing
Analyse case study: 40%
Eindpaper: 60%
Weging
Zie hierboven. Cijfers van de case study en eindpaper moeten minimaal 5.5 zijn. Deelname aan discussieforum en presentaties op college zijn verplicht en moeten voldoende zijn
Herkansing
De analyse van de case study en eindpaper mogen beide één keer worden herkanst.
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
Wordt op college bekend gemaakt.
Wie zich op het college wil voorbereiden kan beginnen met het lezen van de Slovenian Lectures van Oswald Ducrot (gemakkelijke on-line te vinden), want daar beginnen we mee.
Inschrijven
Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc.: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.
Opmerkingen
-