‘Je moet je dak repareren als de zon schijnt.’ ‘Bejaardenbelasting.’ ‘Bos draait.’ ‘Nivellering’ … retorisch vuurwerk is er in de Haagse politieke arena regelmatig te genieten. Tijdens de Algemene Beschouwingen die op de troonrede en de regeringsverklaring volgen, proberen alle fractieleiders hun partijstandpunten zo scherp mogelijk te profileren. Ze maken daarbij gebruik van retorische middelen en van zogenoemde frames, zoals ‘Eerst het zuur dan het zoet.’ Daarmee geven ze losse gebeurtenissen een zekere samenhang en sturen ze de interpretatie door de pers. En de journalisten nemen deze frames over of beschrijven de gebeurtenissen binnen een eigen frame. Deze masterwerkgroep beoogt studenten een verdieping te geven in de retorische thorie en de framingliteratuur. Het accent zal liggen op literatuurstudie en stilistische tekstanalyse van een zelf gekozen tekstcorpus. Bijvoorbeeld een of meer Troonredes, enkele debatten in de algemene beschouwingen.
Welke retorische middelen uit de speeches en uit de interpellaties worden gebruikt voor framing en deframing? Voortbouwend op de inzichten uit Leids onderzoek bij verschillende ministeries verdiepen we ons eerst in retorische analysemethodes ?in manieren van media-analyse en de achterliggende theorie? Samen bekijken we en analyseren we op de derde dinsdag van september 2008 de troonrede en vervolgens twee dagen lang (!) de Algemene Beschouwingen. Elke student kiest een of enkele van deze toespraken met bijpassende interpellaties en analyseert die. Ook zal een professionele speechschrijver en journalist als gastdocent optreden om onze academische exercitie voldoende aansluiting te geven op de praktijk.
Timetable
1e semester, blok 1 en 2, dinsdag 15-17 uur
Method of Instruction
werkcollege
Course objectives
- Het verdiepen van theoretische inzichten in retorica in het algemeen en retorische analyse (onder meer rhetorical criticism) en framing en media-analyse in het bijzonder. – Het vergroten van kennis en inzicht in de praktijk van politieke speechschrijvers en hun opdrachtgevers (de politici) en van politiek journalisten. – Het ontwikkelen van een kritische houding ten opzichte van de diverse analysemethodes en hun gebruikswaarden. – Het vergroten van onderzoeksvaardigheden op het terrein van de retorica, speech- en mediaonderzoek. – Het vergroten van de vaardigheid om mondeling en schriftelijk verslag te doen van eigen en andermans onderzoek en effectief daarover te discussiëren.
Required reading
Literatuurlijst wordt op het besprekingscollege, dat voor de opening van het academisch jaar gehouden wordt, bekendgemaakt. Lees alvast de Troonrede en aantal van deze algemene beschouwingen van 2007 (op Tweedekamer.nl >> parlando). – B. Andeweg en J. de Jong, De eerste minuten. Attentum, benevolum en docilem in de inleiding van __toespraken. Den Haag Sdu, 2004. (Hoofdstukken 2 en 5 uit deze dissertatie zie www.deeersteminuten.nl.) – S. Cels,_ Dat hoort u mij niet zeggen. Hoe politici u de werkelijkheid voorspiegelen_. Amsterdam: Bakker, 2007. – www.rockridgeinstitute.org/projects/strategic/framing
- E. Goffman, Frame analysis. An essay on the organization of experience. New York [etc.]: Harper & Row, 1974. – B. van Gorp, Framing asiel, indringers en slachtoffers in de pers. Leuven/Voorburg: Acco, 2006. – J. de Jong, ‘Titanenstrijd of titaantjes? Frames in verkiezingstaal.’ Onze Taal 11 (2006), pp. 306-309. – G. Lakoff, Moral politics. What conservatives know that liberals don’t. Chicago, Ill. [etc.]: The University of Chicago Press, 1996.
Examination
Bijdrage aan de discussie tijdens de colleges (10% bepalend voor het eindcijfer), referaat (30%), nota (40%) en mondelinge presentatie van de nota (20%). Maximaal één onderdeel mag een 5 zijn, lagere cijfers moeten herkanst worden.
Information
Dr. J.C. (Jaap) de Jong, e-mail: j.c.de.jong@let.leidenuniv.nl. , tel. 071 527 2137.
Blackboard/webpage
Via de blackboardsite Retorica en journalistiek zal informatie uitgewisseld worden en kunnen opdrachten en discussiebijdragen gepubliceerd worden. Je kunt je per begin augustus inschrijven op deze Blacboardsite.
Overview
Na een uitvoerige literatuurstudie (via referaten behandeld), gezamenlijke analyse en individuele analyse kiest elke student een speech met bijbehorende interpellaties, en probeert de speechschrijver van deze tekst(en) te interviewen om relevante context en achtergrondinformatie te verzamelen en analyseert de tekst(en). Vervolgens zal de student een media-analyse maken, een journallist interviewen en uiteindelijk over alle resultaten een nota schrijven, en een presentatie houden. Een ervaren speechschrijver en journalist zullen een gastcollege verzorgen.
Remarks
Er is een besprekingscollege op maandag 26 augustus van 12.15-14.00 uur, _verzamelen in gebouw 1167, kamer 206a._ Aangezien op 16 september de Troonrede wordt gehouden (en kort daarna de Algemene Beschouwingen), is het belangrijk om dit voorbereidingscollege bij te wonen Meld je even van tevoren af als je dan echt niet aanwezig kunt zijn.
Bij dr. Jaap de Jong kunnen tutorials gevolgd worden op het gebied van Retorica en Stilistiek. Zie voor de beschrijving ervan de algemene tekst van de studiegids Nederlands.