Beschrijving
In de dagelijkse praktijk wordt het begrip cultuur vaak opgevat als een synoniem voor “serieuze kunst”. Het feit echter dat we van “hoge” en “lage” cultuur kunnen spreken, geeft al aan dat de term veel breder moet worden gedefinieerd. Volgens zo’n brede definitie behelst cultuur alle producten van de menselijke geest ongeacht hun beoogde publiek of consument. Maar we kunnen nog verder gaan, bijvoorbeeld door te stellen dat het begrip cultuur ook alle (immateriële) uitingen, denkbeelden en aangeleerde gedragingen van de mens omvat. Levenstijl, tradities, rituelen en omgangsvormen – dit alles kan tot cultuur in de breedste zin van het woord worden gerekend en dus ook “culturologisch” worden onderzocht.
In het eerste deel van het college gaan we in op de Russische cultuur in zowel de engste als in de breedste zin van het woord. We richten ons vooral op uitingen van de “hoge” cultuur (literatuur, filmkunst), maar nadrukkelijk met de bedoeling om daar algemenere conclusies over de Russische mentaliteit en het nationale zelfbeeld van de Russen aan te verbinden. We lezen bijvoorbeeld een verhaal van de negentiende-eeuwse schrijver Nikolaj Gogol’, leggen dit naast de film Once Upon a Time in the Provinces (Rusland, 2008) en vragen ons vervolgens af wat de overeenkomsten en verschillen zijn in de manier waarop het verhaal en de film de Russische provincie uitbeelden. Zijn er in ruim hondervijftig jaar wezenlijke verschuivingen opgetreden in de conceptualisering van het begrip “provincie” of is er niet zo heel veel veranderd? Aan de hand van een aantal geografische opposities (Moskou – Petersburg, hoofdstad – provincie) en ruimtelijke kenmerken (centraal – perifeer, hoog – laag, open – gesloten) zullen we proberen greep te krijgen op het Russische “wereldbeeld” zowel in historisch als actueel perspectief.
In het tweede deel van het college staat Ruslands culturele leven vanaf 1991 centraal. Daarbij zullen we ons niet alleen bezighouden met de analyse van literaire teksten en films, maar nadrukkelijk ook met de aardverschuivingen binnen het culturele bedrijf als zodanig. Welke gevolgen had het uiteenvallen van de Sovjet Unie en de nationale schrijversbond voor de bestaanszekerheid van Russische schrijvers? Welke strategieën hebben zij ontwikkeld om relevant te blijven in een maatschappij die de markteconomie heeft omhelsd? Wat betekende de noodzaak om winstgevend te zijn voor de Russische filmindustrie? Deze en een aantal andere vragen zullen we proberen te beantwoorden aan de hand van een aantal concrete case studies.
Rooster
Onderwijsvorm
Werkcollege. Aanwezigheid is verplicht.
A la carte- en Contractonderwijs
Dit college is niet beschikbaar voor A la carte onderwijs.
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Deadlines voor inschrijving:
Eerste semester: 24 augustus 2009
Tweede semester: 18 januari 2010
Leerdoelen
- Bekendheid opdoen met een aantal voor dit vak relevante theoretische benaderingen (o.a. cultuursemiotiek, literatuursociologie); – Uitbreiden van algemene culturele en historische kennis van Rusland – Optimaliseren van informatievaardigheid, i.h.b. het kritisch gebruik van handboeken, secundaire literatuur en het internet; – Verder ontwikkelen van schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid.
Literatuur
Reader, black board.
Toetsing
Eindcijfer wordt vastgesteld op basis van werkstukken en een take-home tentamen.