In het onderdeel Economische en Sociale Geschiedenis komt de sociaal-economische geschiedenis van de pre-industriële en de moderne, industriële samenleving aan de orde. Afwisselend zal per tijdvak eerst een overzicht worden gegeven over belangrijke economische ontwikkelingen en daarna volgt een hoorcollege over de belangrijkste sociale veranderingen en verschuivingen in die periode. De colleges geven zowel een overzicht van de groei van de Europese economie en de plaats die de Europese economie innam in de wereldeconomie, vanaf het einde van de Middeleeuwen tot op de dag van vandaag als een behandeling van indrukwekkende en ingrijpende sociale verschuivingen. De oude verhoudingen tussen de klassen veranderden ingrijpend, nieuwe machtige groeperingen als de burgerij en de arbeidersklasse lieten hun stem horen en door de omvangrijke migratie van het platteland naar de steden ontstond er een geheel andere sociale structuur met alle gevolgen voor het dagelijkse leven. Tussen 1500 en 2000 verzevenvoudigde de bevolking van West-Europa (van 57 miljoen tot 388 miljoen inwoners), maar de totale productie van goederen en diensten nam zelfs toe met een factor 157 (gecorrigeerd voor inflatie), waarbij het grootste deel van de toename plaatsvond tijdens de afgelopen honderd jaar. De gemiddelde inwoner van Europa is vandaag de dag meer dan twintig keer zo rijk als vijfhonderd jaar geleden. Hoe bestuderen wij een dergelijk indrukwekkend proces van economische groei en sociale transformatie?
We zullen achtereenvolgens behandelen: de economieën in de Middellandse Zee in de 15e en 16e eeuw en de demografische transitie in Europa ten de gevolge van grote epidemieën de economische bloei van de Republiek en de sociale en culturele veranderingen in de 17e eeuw de Britse economie in de 18e en 19e eeuw en de opkomst van de burgerij en de positie van de arbeidersklasse na de Industriële Revolutie. Vervolgens komt de rest van West-Europa aan bod toen het vanaf het midden van de negentiende eeuw begon aan een gezamenlijke inhaalslag. Maar ook zal de sociale ontwrichting en de sociale veranderingen worden behandeld die de nieuwe industriële samenleving en de grote migratie veroorzaakten. We zullen ook aandacht besteden aan de Verenigde Staten, die vanaf ongeveer 1875 het technologische leiderschap overnamen en sindsdien niet meer hebben afgestaan. Aan het eind van de collegereeks keren wij terug naar West-Europa in de naoorlogse periode.
Rooster
Onderwijsvorm
Responsiecollege
A la carte- en Contractonderwijs
Niet beschikbaar voor A la carte- of Contractonderwijs.
Leerdoelen
Eerste kennismaking met hoofdthema’s uit de economische en sociale geschiedenis. De stof uit de reader is bedoeld als een aanvulling en verdieping van de tekst uit het handboek. Tijdens de colleges wordt de stof toegelicht, er is gelegenheid te discussiëren over de stof en om specifieke vragen en problemen te bespreken.
Literatuur
B.M.A. de Vries (red.), Van agrarische samenleving naar verzorgingsstaat. De modernisering van West-Europa sinds de 15e eeuw (Groningen 2000; gebruik eerdere drukken niet toegestaan).
Reader (t.z.t. verkrijgbaar bij het Studiepunt Geesteswetenschappen).
Toetsing
Schriftelijk tentamen over de collegestof, het handboek en de artikelen uit de reader. Er geldt een aanwezigheidsplicht voor het responsiecollege, maar afwezigheid kan door middel van vervangende opdrachten worden gecompenseerd.
Informatie
Bij de docent: Dr. G.C. Quispel
Overzicht
Thema’s: de demografische transitie in de pre-industriële periode; volkscultuur versus elitecultuur; handelskapitalisme; economie in de pre-industriële periode; staatsvorming en de opkomst van de burgerij; de industriële revolutie in Engeland; de industrialisatie nagevolgd; arbeidscultuur en vakbewegingen; staat en economie; migratie in de negentiende en twintigste eeuw; tegenculturen.
Aanmeldingen Cursussen, Werkgroepen en Tentamens
Alle eerstejaars deeltijd propedeuse-studenten zijn voor het responsiecollege en voor het reguliere tentamen automatisch aangemeld.