Toegangseisen
Kijk op de website Masters in Leiden of bekijk de site van de Masterspecialisatie Journalistiek en Nieuwe Media .
Beschrijving
Weinig is zo belangrijk voor journalisten als hun bronnen, maar uit onderzoek blijkt dat die bronnen in de meeste gevallen beperkt en eenzijdig zijn. Nieuwsmedia hebben een sterke voorkeur voor de overheid, bedrijven en andere invloedrijke instituties als nieuwsbron. In berichtgeving over misdaad – een van de hoofdonderwerpen van deze werkgroep – zijn het vooral politie en justitie en andere gevestigde partijen die het beeld bepalen. Zij vertellen hun verhaal en presenteren hun cijfers.
Onderzoeksjournalistiek is een discipline die deze eenzijdigheid doorbreekt door dieper te graven om bronnen aan te boren die moeilijker bereikbaar zijn. Een andere correctie op de eenzijdigheid van institutionele bronnen is de stroming van het civic journalism: beter luisteren naar het publiek, nieuws brengen dat de lezers kunnen gebruiken, minder aandacht voor de staat en meer voor de straat.
In dit vak verdiepen studenten zich in de academische literatuur over nieuwsbronnen. Centraal hierbij staat de berichtgeving over recente en geruchtmakende misdaden en rechtszaken, zoals de Deventer Moordzaak, de Schiedammer Parkmoord, de verdwijning van Natalee Holloway en de zaak-Lucia de B. Welke partijen krijgen de kans hun verhaal te doen in de media? Welke strategieën gebruiken zij om de berichtgeving te beïnvloeden? Hoe gaan journalisten om met misdaadcijfers en ander statistisch bewijsmateriaal? En met welke methoden kunnen dergelijke kwesties worden onderzocht? Studenten verdiepen zich hierin aan de hand van de literatuur, kleinere onderzoeks- en presentatieopdrachten en een gastcollege van een misdaadjournalist of voorlichter.
Daarnaast leveren de studenten een bijdrage aan de weblog www.nieuwscheckers.nl, waarop Leidse studenten journalistiek de feiten in het nieuws controleren. Zij oefenen zoekstrategieën op internet en nemen o.m. kennis van de mogelijkheden van de WOB (Wet Openbaarheid Bestuur). Essentieel is de voortdurende reflectie op het proces van informatieverwerving en de keuzen die de journalist maakt.
Leerdoelen
Na afronding van het programma hebben studenten kennis van en inzicht in:
1. wetenschappelijk onderzoek naar de verhouding tussen de nieuwsmedia en hun bronnen en de wetenschappelijke methoden (kwalitatieve en kwantitatieve inhoudsanalyse) waarmee dat onderzoek wordt uitgevoerd;
2. de voornaamste voor onderzoeksjournalisten relevante zoekmachines, zoektechnieken, digitale archieven en andere relevante websites;
en daarmee samenhangende vaardigheden op het gebied van:
1. technieken voor dataverwerking, waaronder elementair gebruik van Excel en SPSS;
2. zelfstandig reflecteren over de verdiensten van misdaadberichtgeving;
3. zelfstandig een zoekstrategie opstellen en uitvoeren;
4. het gebruik van de voornaamste voor journalisten relevante zoekmachines, zoektechnieken, digitale archieven en andere relevante websites.
Rooster
Het rooster wordt bekend gemaakt op de site van de Masterspecialisatie Journalistiek en Nieuwe Media.
Onderwijsvorm
Werkcollege.
Toetsing
Studenten worden beoordeeld op basis van drie onderdelen, die even zwaar wegen: participatie in de werkgroep en uitvoering van onderzoeks- en presentatieopdrachten; bijdrage aan het factchecken; literatuurtentamen. Voor alle onderdelen moet ten minste een 5 gehaald worden. Wanneer de factcheck onvoldoende is, kan die gecompenseerd worden met een nieuwe factcheck. Wanneer de kleinere opdrachten onvoldoende zijn, kan gevraagd worden om een extra opdracht.
Blackboard
Er wordt gebruik gemaakt van Blackboard.
Literatuur
Berkowitz, Daniel A. (2009). Reporters and their sources. In: Karin Wahl-Jorgensen & Thomas Hanitzsch (red.), Handbook of Journalism Studies (pp. 102-115). New York: Routledge.
Best, Joel (2007). Social problems. New York / Londen: W.W. Norton.
Burger, P. & W. Koetsenruijter (2008). Nieuws over loverboys komt uit klein kaartenbakje. Inhoudsanalyse van berichtgeving in Nederlandse nieuwsmedia (1995-2005). In: P. Burger & W. Koetsenruijter (red.), Misdaad in het nieuws. Cijfers en verhalen (pp. 37-59). Leiden: SNL.
Chancer, Lynn S. (2005). High-profile crimes. When legal cases become social causes. Chicago: University of Chicago Press.
Elffers, Henk (2003). Leugens, verdraaide leugens, statistiek en … misdaadstatistiek. STAtOR 43, 10-16.
Ettema, James S. & Theodore Lewis Glasser. (1988). Narrative form and moral force. The realization of innocence and guilt through investigative journalism. Journal of Communication 38, 8-26.
Van Gorp, B. (ter perse). Strategies to take subjectivity out of framing analysis. In P. D’Angelo & J. Kuypers (red.), Doing news framing analysis: empirical, theoretical, & normative perspectives. New York: Routledge.
Greer, Chris (2008). News media, victims and crime. In: Brian Stout, Joe Yates and Brian Williams (red.), Applied Criminology (pp. 20-49). Londen: Sage.
Innes, Martin (2004). Crime as a signal, crime as a memory. Journal for crime, conflict, and the media 1, 15-22.
Koetsenruijter & Berkenbosch (2006). Cijfers in het nieuws. Amsterdam: Boom.
Reich, Zvi (2009). Sourcing the news. Key issues in journalism. An innovative study of the Israeli press. Creskill (NJ): Hampton Press.
Wester, Fred (red.). (2006). Inhoudsanalyse: theorie en praktijk. [Z.p.]: Kluwer.
De literatuur voor dit college zal grotendeels online beschikbaar worden gesteld via Blackboard.
Aanmelden
Kijk op de website Masters in Leiden of bekijk de site van de Masterspecialisatie Journalistiek en Nieuwe Media
Contact
Bij de docenten: Peter Burger of Willem Koetsenruijter .
Opmerkingen
Voor dit college, dat voor een belangrijk deel bestaat uit het aanleren van vaardigheden, geldt een aanwezigheidsplicht. Bij twee gemiste colleges krijgen studenten een extra opdracht ter compensatie, bij drie gemiste colleges moeten zij de werkgroep volgend jaar overdoen.