Beschrijving
Het tweede semester staat in het teken van verdieping en onderzoek. Tutors begeleiden kleine aantallen (1 tot 5) individueel of in subgroepjes ter voorbereiding op hun scripties. Vanaf november worden er tutorials aangeboden op het gebied van de specialisaties van de kerndocenten. Deze tutorials bieden een verdieping in de theorie en actuele stand van wetenschap op uiteenlopende gebieden. Elke student kiest één tutorial. De studenten maken zich vraagstellingen en onderzoeksmethodieken eigen, nemen een literatuurlijst door en kiezen onder begeleiding van de tutors een onderzoeksonderwerp en een stageplaats. Een aanzienlijk deel van de stagetijd staat in het teken van het onderzoek. In de periode april tot juni doen de studenten een onderzoeksstage (15 ects) bij een redactie of communicatiebureau. Tussen juni en augustus schrijven zij een afstudeerscriptie van in totaal 20 punten (inclusief voorbereidingstijd tutorial), een wetenschappelijke verhandeling met theoretische diepgang en actuele casussen en voorbeelden uit de stagepraktijk. Een stageverslag vormt een bijlage van deze scriptie.
Fact-checking door journalisten, of beter het gebrek daaraan, staat de laatste tijd in de belangstelling. De Britse onderzoeksjournalist Nick Davies maakte furore met Flat Earth News (2008), een onthullend boek over de invloed van pr op Engelse kwaliteitsmedia. Davies baseerde zich onder andere op studies van de universiteit van Cardiff (Lewis et al. 2008a, b), die in Nederland met vergelijkbare resultaten zijn gerepliceerd (Ummelen 2009). JNM-studenten hebben het hunne bijgedragen aan de discussie over factchecking en journalistieke onafhankelijkheid met een weblog over de feiten in het nieuws, www.nieuwscheckers.nl.
Dit tutorial heeft tot doel kwantitatieve uitspraken te doen over de vraag in welke gevallen journalisten feiten checken, hoe, en waarom. Deze gegevens worden aangevuld met observatie en met interviews over de manier waarop journalisten het al dan niet checken van feiten rechtvaardigen.
Omdat het gaat om een gevoelig onderwerp, zijn interviews of enquêtes geen voor de hand liggend instrument om de hoofdvraag te beantwoorden – de verleiding om sociaal wenselijke antwoorden te geven is hier wel erg groot. Wel kunnen interviews valide gegevens opleveren over de manier waarop journalisten hun werkmethoden rechtvaardigen. Een veelbelovende methodologische optie zijn de ‘reconstructie-interviews’, ontwikkeld door Zvi Reich (2009): het komt er daarbij in het kort op neer dat de interviewer de journalist een reeks standaardvragen stelt over een aantal recente artikelen. Beide partijen zijn van elkaar gescheiden door een schermpje, waardoor de interviewer niet kan zien over welk artikel de journalist het heeft.
Dit onderzoek, dat uitstekend valt te combineren met een stage, sluit theoretisch aan bij studies van routines op de werkvloer en de constructie van feiten in het nieuws. Een vruchtbaar kader is dat van ‘journalistieke epistemologie’: hoe weten journalisten wat ze weten en hoe verantwoorden ze dat?
Literatuur
Davies, Nick (2008). Flat Earth News. Londen: Chatto & Windus. (Ned. vert.: Gebakken lucht, 2010)
Ekström, Mats (2002). Epistemologies of TV journalism: a theoretical framework. Journalism 3, 259-282.
Ettema, James S. & Glasser, Theodore Lewis (1984). On the epistemology of investigative journalism. Paper presented at the annual meeting of the AEJMC.
Lewis, J., Williams, A. & Franklin, R. (2008a). A compromised fourth estate? UK journalism, public relations and news sources. Journalism Studies 9, 1-20.
Lewis, J., Williams, A. & Franklin, R. (2008b). Four rumours and an explanation. A political economic account of journalists’ changing newsgathering and reporting practices. Journalism Practice 2, 27-45.
Neuendorf, K. (2002) The Content Analysis Guidebook. London: Sage.
Machill, M. & Beiler, M. (2008). Die Bedeutung des Internets für die journalistische Recherche. Media Perspektiven, 516-531.
Pleijter, A., Willemsen, E., & Hermans, L. (1997). De definitiemacht van journalisten. Een casestudy naar de wijze waarop regionale dagbladjournalisten met informatiebronnen omgaan. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap 25, 281-303.
Reich, Zvi (2009). Sourcing the news. Key issues in journalism. An innovative study of the Israeli press. Creskill (NJ): Hampton Press.
Rennen, T. (2000). Journalistiek als kwestie van bronnen. Delft: Eburon.
Tuchman, Gaye (1972). Objectivity as strategic ritual. An Examination of Newsmen’s Notions of Objectivity. American Journal of Sociology 77, 660-679.
Ummelen, Bert (red.) (2009). Journalistiek in diskrediet. Nijmegen: Katholiek Instituut voor Massamedia.
Rooster
Het rooster wordt gepubliceerd op de site van Journalistiek en Nieuwe Media
In november is er één gezamenlijke bijeenkomst. Daarna spreekt iedere tutor met zijn tutorialgroep eigen bijeenkomsten af.
Informatie
Bij Peter Burger.