Beschrijving
Nadat in vorige blokken aandacht is gegeven aan de bouwstenen van cellen en weefsels, hun metabole routes en de metabole homeostase, zal in dit blok ingegaan worden op de specifieke wijze waarop cellen in hun omgeving met elkaar in contact staan en hoe dit contact kan leiden tot specifieke reacties.
De eigenschappen van cellen hangen sterk af van de omgeving waarin zij zich bevinden. Hierbij heeft de directe omgeving van de cel een belangrijke invloed, maar is ook beïnvloeding over grotere afstanden mogelijk. Bij dit laatste spelen hormonen een belangrijke rol. Deze moleculen worden op een bepaalde plaats in het lichaam aangemaakt en uitgescheiden en kunnen elders de eigenschappen van cellen beïnvloeden. In dit blok komt de communicatie van de cel met de omgeving aan de orde, alsmede de hierdoor veroorzaakte cellulaire reactie. De nadruk zal in dit blok liggen op de moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan cellulaire communicatie. De rode draad door het blok is het thema “regulatie van de calciumhomeostase”. Centraal hierin staat de werking van het bijschildklierhormoon PTH (parathormoon). Dit hormoon heeft een sleutelrol in de regulatie van calciumconcentraties in het bloed en kan onder andere de activiteit van botcellen reguleren.
Leerdoelen
Het hoofddoel van dit blok is het in staat zijn om wetenschappelijk gefundeerd te verklaren hoe cellen in contact staan met hun omgeving en hoe dit contact kan leiden tot een cellulaire respons. Dit wordt bereikt door de volgende deeldoelstellingen:
Het verkrijgen van inzicht in de diverse vormen van interactie tussen cellen onderling en tussen cellen en de extracellulaire matrix.
Het kunnen beschrijven hoe cellen met elkaar communiceren en op welke wijze intra- en extra-cellulaire signaalmoleculen hierbij een rol spelen.
Het kunnen beschrijven en verklaren hoe een hormoon de calciumhomeostase reguleert en hoe afwijkingen in het bot gerelateerd kunnen zijn aan calciumniveaus in het bloed.
Het kunnen beredeneren wat de betekenis is van signaaltransductie voor de eigenschappen van cellen en van daar uit de resultaten van biomedisch onderzoek interpreteren.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, microscopiepractica, laboratoriumpractica, een werkcollege en werkgroepen.
Toetsing
Toetsing vindt plaats middels een ‘open boek’ tentamen. Bij het maken van het tentamen is het gebruik van kernboeken en alle aantekeningen toegestaan. Het tentamen bestaat uit 21 open vragen.
Literatuur
B. Alberts et al. Molecular Biology of the Cell.
M.H. Ross et al. Histology: a Text and Atlas.
W. Boron & E. Boulpaep, Medical Physiology.
H.P. Rang et al. Pharmacology.