Toegangseisen
Studenten die in de bachelor geen inleidend vak jeugdrecht hebben gevolgd, wordt dringend aangeraden van te voren een studieboek over dit onderwerp door te nemen, met name op het gebied van de hierboven beschreven thema’s, zoals De Kleine Gids ondertoezichtstelling en voogdij 2011-2012 (Kluwer) en hoofdstuk 7 (Maatregelen van Kinderbescherming) uit Doek/Vlaardingerbroek, Jeugdzorg en jeugdrecht, Elsevier/Reed (laatste druk).
Beschrijving
Alle kinderen en jongeren hebben recht op jeugdzorg als dit noodzakelijk is voor hun problemen. Dat zal zolang dat mogelijk is op vrijwillige basis worden aangeboden als een minderjarige of zijn of haar ouders met gezag of voogd een hulpvraag heeft. Maar als ouders of voogd zelf onvoldoende in staat zijn om een kind voldoende bescherming of hulp te bieden en vrijwillige hulp niet (meer) toereikend is, dan heeft de Staat de verplichting om kinderen te beschermen door gezinsbemoeienis in gedwongen kader. Dan kan een jeugdbeschermingsmaatregel worden opgelegd, ook als de minderjarige en zijn of haar ouders of voogd dit niet willen. Bij de uitvoering van een jeugdbeschermingsmaatregel kunnen vervolgens ook vormen van jeugdzorg worden ingezet.
In het kader van jeugdbescherming kunnen ingrijpende beslissingen worden genomen. Beslissingen die, wanneer zij niet zorgvuldig tot stand komen, schendingen van fundamentele mensen- en kinderrechten kunnen opleveren, zoals het recht op (ongestoord) gezinsleven of – bij niet-ingrijpen – het recht op bescherming tegen onmenselijke en vernederende behandeling. In het vak Jeugdbescherming en Jeugdzorg komen deze spanningen tussen wel of niet gedwongen ingrijpen in het gezinsleven en andere ethische vraagstukken aan bod en worden alle betrokken actoren, de organisatie van en de wet- en regelgeving omtrent de jeugdzorg en (internationale) jeugdbescherming inclusief het procesrecht behandeld, waarbij ook aandacht is voor rechtshistorische aspecten.
In de eerste week wordt dit thema belicht vanuit internationaal mensenrechtelijk perspectief. Aan bod komt de driehoeksverhouding tussen de minderjarige, zijn of haar ouders en de Staat aan de hand van de bepalingen uit het IVRK en het EVRM. Ook worden de actoren omtrent de jeugdzorg in Nederland inzichtelijk gemaakt (zoals Bureau Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming, zorgaanbieder) en worden hun bevoegdheden besproken. Week 2 van dit vak zal in het kader staan van (de organisatie van) jeugdzorg zoals geregeld in de Wet op de Jeugdzorg en het Uitvoeringsbesluit. Hierbij is onder meer aandacht voor de taken en bevoegdheden van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. Ook wordt het recht op jeugdzorg en worden de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen een beslissing van Bureau Jeugdzorg besproken. Verder komen in deze week het toezicht op de jeugdzorg en het klachtrecht aan bod. In week 3 van dit vak wordt aandacht besteed aan het melden van zorgen of vermoedens van kindermishandeling. Hierbij wordt onder meer ingegaan op dilemma’s voor professionals die een (medisch) beroepsgeheim hebben bij het melden van hun zorgen zonder dat de ouder(s) of verzorger(s) dat willen en op de verplichting tot het gebruik van een meldcode voor bepaalde beroepsgroepen. In week 4 staat het jeugdbeschermingsstelsel (de gedwongen hulpverlening) centraal. Hierbij worden de maatregelen van kinderbescherming zoals een ondertoezichtstelling met of zonder uithuisplaatsing uitvoering behandeld. Besproken wordt onder meer het procesverloop en de verhouding tussen de maatregelen van jeugdbescherming zoals opgenomen in Boek 1 van het BW en de Wet op de Jeugdzorg. Week 5 van dit vak bouwt voort op week 4 door specifiek in te gaan op de positie van uit huis geplaatste kinderen zoals kinderen in de pleegzorg, kinderen in een residentiële instelling en kinderen die verblijven in een accommodatie voor gesloten jeugdzorg en de wet- en regelgeving die hierop van toepassing is. In week 4 en 5 zal de procedurele positie van de minderjarige uitgebreid aandacht krijgen.
Tevens zal in het kader van dit vak een gastcollege worden verzorgd door een professional uit de jeugdbeschermingsprakijk en zal een documentaire over jeugdbeschermingszaken aanleiding vormen tot discussie.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Het doel van het vak is u bekend te maken met de wet- en regelgeving en jurisprudentie en de juridische knelpunten in de praktijk van de jeugdzorg en jeugdbescherming, inclusief het procesrecht, waarbij de taken en bevoegdheden van de Bureaus Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en de zorgaanbieders, de rechten van cliënten en de maatregelen van kinderbescherming vanuit de ontwikkelingen in de huidige samenleving (denk o.a. aan de discussie omtrent sneller ingrijpen in het gezin en het centraal stellen van de eigen kracht van gezinnen) worden toegepast.
Eindkwalificaties (eindtermen van het vak)
Na afronding van het vak hebben studenten de volgende kwalificaties verworven:.
Kennis en inzicht
U heeft grondige kennis van en diepgaand inzicht in de wet- en regelgeving omtrent jeugdzorg en jeugdbescherming (IVRK, EVRM) inclusief het procesrecht en het historisch perspectief, alsmede de systematiek (waaronder de grondslagen en dragende beginselen) ervan.
U heeft grondige kennis van de rechtspositie van de minderjarige bij jeugdzorg- en jeugdbeschermingszaken en heeft diepgaand inzicht in mogelijkheden voor de minderjarige om voor zijn of haar rechten op te komen.
U heeft grondige kennis van en diepgaand inzicht in de keten van organisaties op het terrein van de jeugdbescherming en jeugdzorg.
U heeft grondige kennis van het juridische kader bij het melden van vermoedens van kindermishandeling en andere zorgen en heeft inzicht in dilemma’s ten aanzien van het (medisch) beroepsgeheim.
Toepassen kennis en inzicht
U bent in staat een casus op te lossen op het gebied van het opleggen van kinderbeschermingsmaatregelen, het inzetten van jeugdzorg en jeugdbescherming en het melden van vermoedens van kindermishandeling;
U bent in staat om een casus op te lossen op het gebied van bescherming van cliëntenrechten in de jeugdzorg en jeugdbescherming;
U bent in staat juridische vraagstukken met betrekking tot het jeugdbescherming en jeugdzorg aan de hand van de jurisprudentie en wetgeving te begrijpen, te analyseren en juridisch gefundeerd te beantwoorden.
Oordeelsvorming
U bent in staat kritisch te reflecteren op gangbare oplossingen en (mogelijke) toekomstige ontwikkelingen ten aanzien van vraagstukken m.b.t. de wet- en regelgeving omtrent jeugdzorg en jeugdbescherming;
U herkent de invloed van maatschappelijke ontwikkelingen op de wet- en regelgeving op het terrein van jeugdzorg en jeugdbescherming en vice versa.
U herkent de ethische implicaties van kwesties op het gebied van jeugdzorg en jeugdbescherming.
U herkent in welke situaties wetgeving onvoldoende oplossing biedt en er hulp van experts uit andere vakgebieden nodig is.
Communicatie
- U bent in staat om juridische kwesties op het gebied van jeugdzorg, jeugdbescherming waaronder jurisprudentie en (ontwerp)wetgeving, voor juridische en niet-juridische lezers toegankelijk te maken.
Rooster
Kies voor bachelor en master.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges:
Aantal à 2 uur: 5
Vereiste voorbereiding door studenten: de in het werkboek opgegeven literatuur
Interactieve Hoorcolleges:
Aantal à 2 uur: 5
Vereiste voorbereiding door studenten: de in het werkboek opgegeven literatuur
Werkgroepen:
Aantal à 2 uur: 5
Vereiste voorbereiding door studenten: zie Blackboard-omgeving
Excursie (onder voorbehoud)
Aantal: 1
Toetsing
Toetsvorm(en)
30% paper van 2000 – 3000 woorden (2e college week 4)
70% afsluitend schriftelijk tentamen, dat alleen mag worden gemaakt als voldaan is aan de aanwezigheidsplicht tijdens de werkcolleges
NB onderdeel van de paper is een abstract voor de niet-juridische lezer, waarin onderwerp, vraagstelling en conclusies van de paper in max. 500 woorden worden uitgelegd.
Als u binnen het studiejaar niet voor alle onderdelen van het vak (evt na herkansing) een voldoende heeft behaald, verliezen eventuele voldoendes die deze heeft behaald voor onderdelen hun geldigheid. U dient dan alle onderdelen in een volgend studiejaar te herkansen.
Examenstof
Wordt tijdens de colleges bekend gemaakt.
Regeling mbt deelcijfers en –toetsen
Om het vak te halen moet voor alle onderdelen van het vak een voldoende worden behaald (zowel voor het tentamen als voor de schriftelijke opdracht). Zie voor de uitgebreide regeling met betrekking tot het herkansen van onvoldoende deelcijfers de Regeling met betrekking tot deelcijfers die te vinden is op de algemene Blackboard omgeving van de master Jeugdrecht.
Blackboard
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
- Doek en Vlaardingerbroek, Jeugdrecht en jeugdzorg, Amsterdam: Elsevier/Reed 2013 (indien verkrijgbaar).
Reader:
Reader met actuele wetenschappelijke artikelen en jurisprudentie
Aanbevolen studiemateriaal
Asser/de Boer, Personen- en Familierecht, Kluwer 2010
Baestiaans ea., Kleine gids pleegzorg, Kluwer 2011
Contact
Vakcoördinator: Mw. M.P. de Jong – de Kruijf MSc LL.M
Werkadres: Steenschuur 25, kamer B3.34
Bereikbaarheid: Per e-mail en tijdens het spreekuur (zie Blackboard)
Telefoon: 071 – 5271996
E-mail: m.p.de.jong@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Privaatrecht
Afdeling: Jeugdrecht
Kamernummer secretariaat: C.202
Openingstijden: balie van maandag t/m vrijdag van 09.00 uur – 13.30 uur
Telefoon secretariaat: 071-527 6056 / 7235
E-mail: jeugdrecht@law.leidenuniv.nl
Opmerkingen
Voor de werkcolleges en de interactieve hoorcolleges geldt een aanwezigheidsplicht en wordt actieve deelname verwacht. Bij vooraf bij de docent aangemelde en onvermijdelijke afwezigheid zal een vervangende opdracht moeten worden gemaakt. Van de studenten wordt actieve participatie verwacht. Dit houdt in dat de daarvoor opgegeven literatuur vooraf grondig wordt bestudeerd.
Contractonderwijs
Belangstellenden die deze cursus in het kader van contractonderwijs willen volgen (met tentamen), kunnen meer informatie vinden over kosten, inschrijving, voorwaarden, etc. op de website van Juridisch PAO.