Toegangseisen
Een BA-diploma Nederlandse taal en cultuur of een vergelijkbaar diploma. (ook toegankelijk voor studenten van de research-MA Linguistics)
Beschrijving
Toen de Schot James Boswell in 1763 in Utrecht ging studeren leerde hij zichzelf Nederlands met het schrijven van dagboekaantekeningen. Ook de Franstalige Jean Malherbe, musicus bij de hofkapel, probeerde in de late achttiende eeuw brieven in het Nederlands naar zijn vrouw Christina van Steensel te schrijven. Boswell en Malherbe behoorden allebei tot de relatief hogere kringen. In diezelfde tijd bevonden zich in Nederland ook de nodige economische migranten uit Duitsland en Scandinavië. Interessante vragen voor zowel de andere taalgeschiedenis (de language history from below) als voor NT2 zijn de volgende. Hoe maakten deze mannen en vrouwen van allerlei rangen en standen zich eigenlijk verstaanbaar zonder een overheid die het leren van Nederlands verplicht stelde? Welke problemen hadden zij met het verwerven van het Nederlands en wat voor niveau van tweede taalverwerving bereikten zij? Een antwoord op die vragen wordt mogelijk door de vondst van een aanzienlijk aantal privébrieven, geschreven door niet-autochtone scribenten. Dat unieke materiaal geeft ons de mogelijkheid om tweede-taalverwerving als het ware op heterdaad betrappen!
In de werkgroep stellen studenten zich op de hoogte van recente theorieën over tweede-taalverwerving en tegen die achtergrond onderzoeken zij het overgeleverde brievenmateriaal. Zij analyseren opmerkelijke verschijnselen, mogelijke interferentie met de moedertaal en niveaus van incomplete taalverwerving. Voor de eindopdracht verrichten zij naar keus onderzoek naar opmerkelijke spellings-, klank- of morfologische verschijnselen, syntactische en lexicale bijzonderheden in de laat-achttiende-eeuwse brieven. Voor liefhebbers van de Gouden Eeuw is het ook mogelijk om brieven uit de late zeventiende eeuw te onderzoeken. Er is voor meer filologisch geïnteresseerde studenten gelegenheid om zich op cultuur-historische en filologische aspecten te richten. Het is dan ook een onderzoeksgroep waarin taalkundig en meer cultuur-historisch geïnteresseerden vruchtbaar kunnen samenwerken.
Leerdoelen
- Door het bestuderen van artikelen kriigen studenten inzicht in recente theorieën over tweede- taalverwerving en in de “language history from below”-benadering. – Door het analyseren van het brievenmateriaal en het bestuderen van secundaire literatuur krijgen de deelnemers inzicht in de diversiteit van het taalgebruik in de late 18de eeuw op alle taalniveaus (lexicaal, morfologisch, fonologisch en syntactisch) en de ermee samenhangende taalverwervingsproblemen. – Studenten doen daarbij ervaring op met het hanteren van relevante onderzoeksmethoden en met het mondeling en schriftelijk rapporten over onderzoeksresultaten.
Rooster
Dag en tijd waarop de cursus wordt aangeboden of een link naar het rooster op de opleidingswebsite. Als het betreffende rooster in jaren is verdeeld (propedeuse, tweede jaar etc.), graag het jaar vermelden waar dit vak te vinden is.
Onderwijsvorm
Werkcollege
Studielast
Totale studielast 280 uur, waarvan – college-uren: 26 – bestuderen literatuur, kleine opdrachten, voorbereiding referaten: 114 uur – opzet en uitvoering onderzoek & schrijven afsluitende nota: 140 uur
Toetsing
Afsluitend werkstuk (50%), presentaties en participatie in de werkgroep (50%).
Blackboard
Wordt er in de cursus gebruik gemaakt van Blackboard?
Beperkt; voor collegeinformatie
Literatuur
Inleidende literatuur die voor het eerste college bestudeerd moet worden:
Marijke J. van der Wal, ‘Tweede-taalverwerving op heterdaad betrapt: een achttiende-eeuwse casus’. In: Kerven in een rots. Opstellen over Nederlandse taalkunde, letterkunde en cultuur, aangeboden aan Jan W. de Vries bij zijn afscheid als hoogleraar Dutch Studies aan de Universiteit Leiden, Leiden: SNL, 2001, 121-137. Digitale versie beschikbaar in repository.
De brieven van niet-autochtone scribenten bevinden zich onder de grote hoeveelheid door Engelsen buit gemaakte Nederlandse brieven. Neem daarom ook een kijkje op www.brievenalsbuit.nl bij Brieven van de Maand.
De verdere literatuur wordt nader bekend gemaakt bij de aanvang van het college.
Aanmelden
De manier waarop de (verschillende groepen) studenten zich moeten aanmelden.
Dit onderdeel moet (centraal) door de teamleider worden ingevuld!
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Aanmelden voor Studeren à la carte via: www.hum.leidenuniv.nl/onderwijs/alacarte
Aanmelden voor Contractonderwijs via: http://www.hum.leidenuniv.nl/onderwijs/contractonderwijs/
Contact
Dr. J.Caspers
j.caspers@hum.leidenuniv.nl
Prof. dr. M.J. van der Wal,
m.j.van.der.wal@hum.leidenuniv.nl
Opmerkingen
Deze werkgroep is bedoeld voor studenten van de MA Neerlandistiek (taalkundespecialisatie De andere taalgeschiedenis, andere taalkundig geïnteresseerden, maar ook met specialisatie Oudere Letterkunde) en voor studenten van de Researchmaster Linguistics.