Toegangseisen
n.v.t.
Contact
Coordinator: Dr.M.C.Roos
Email: Marco.Roos@naturalis.nl
Beschrijving
In deze cursus maak je kennis met de enorme diversiteit en variatie in levende organismen aan de hand van een selectie van de belangrijkste groepen van (m.n. fotosynthetiserende) prokaryoten tot meercellige planten en paddenstoelen. Je wordt getraind om morfologische en anatomische kenmerken gericht waar te nemen. Een zwaar accent krijgt het vastleggen van deze waarnemingen d.m.v. tekenopdrachten en het interpreteren van de waargenomen structuren in het licht van de aangeboden informatie over levenscycli.
De beschrijving van deze variatie is niet los te zien van het begrijpen van het ontstaan van biologische variatie en diversiteit. Daarom staat in dit deel van het blok de evolutietheorie en de Tree of Life centraal. De belangrijkste concepten en processen van evolutie en fylogenie reconstructie worden uitgelegd om vragen te kunnen beantwoorden als: “welke processen genereren biologische variatie en soortsvorming, en hoe geeft vergelijking van de huidige diversiteit inzicht in de evolutionaire geschiedenis?” In het begin van het blok komen de processen aan de orde die belangrijk zijn bij soortsvorming en hoe de grotere patronen van biodiversiteit worden beïnvloed door evolutie. Aan het einde van het blok zal integratie van alle stof plaatsvinden, in een recapitulatie van de fylogenie van de eukaryoten. Ook wordt in dit blok ingegaan op het begrip biodiversiteit en het belang er van voor ons mensen, van “conservation biology” tot “evolutionary medicine”.
Leerdoelen
Doelstellingen:
- Het verkrijgen van een basaal overzicht van biodiversiteit, zowel taxonomisch, morfologisch/anatomisch als qua levenscycli;
- Het verkrijgen van een elementair begrip van fylogenie reconstructie, fylogenetische concepten (soort, taxon, monofylie, homologie, apomorfie, kenmerkevolutie) en interpretatie van verwantschapsschema’s;
- Het verkrijgen van inzicht in de Stamboom van het Leven in relatie met enkele grote fylogenetische lijnen en ‘key innovations’, bijvoorbeeld die te maken hebben met de overgang van water naar land en toename in complexiteit;
- Het begrijpen van de basale evolutionaire processen en principes van de evolutietheorie, zowel op kleine als op grote schaal;
- Het kunnen leggen van verbanden tussen de patronen van biodiversiteit en variatie en de evolutionaire processen die deze variatie genereren;
- Het verkrijgen van basisvaardigheden voor (a) het doen van (gerichte) waarnemingen, het vastleggen, interpreteren en communiceren van deze waarnemingen met geannoteerde tekeningen, en (b) het gebruik van classificaties en taxonomische namen.
Eindtermen:
Kennis van belangrijke takken van de Tree of Life en hun levenscycli en morfologische karakteristieken
Kennis van belangrijke evolutionaire stappen en trends
Inzicht in de reconstructie en de interpretatie van de Tree of Life
Rooster
Zie rooster BLOK 4
Onderwijsvorm
Hoorcolleges en practica vormen een integraal geheel en zijn op elkaar afgestemd. Hoorcolleges worden altijd gegeven voorafgaand aan het corresponderende practicum en vormen de belangrijkste vorm waarin kennis wordt overgedragen, waarin volop ruimte is voor interactieve discussies. De colleges zijn zeer rijk geïllustreerd en de illustraties vormen tevens de verbinding tussen de colleges over de processen van evolutie en de colleges over de beschrijving van biodiversiteit. De practica, uitgevoerd aan de hand van opdrachten en vragen, vormen een centraal onderdeel van dit blok. In de practica worden zowel microscopische preparaten als levend of gedroogd materiaal bestudeerd om vertrouwd te raken met de verscheidenheid aan levende organismen. De practicumopdrachten worden in een voorcollege aan het begin van elk practicum toegelicht. Zij moeten zelfstandig worden uitgevoerd en vormen een onderdeel van de toetsing. Voorts bevatten de practica ook theoretische opdrachten over de diverse groepen organismen en hun plaats in de “Tree of Life”. Deze opdrachten zijn vooral bedoeld om kennis beter te verwerven en toe te kunnen passen. Je wordt zelf geacht de opgedane kennis te toetsen met behulp van de oefenstof op de Campbell website.
De (verplichte) excursie naar de Hortus is een integraal en belangrijk onderdeel voor het leren waarnemen en dient tevens ter illustratie van de verschillende hoofdgroepen van de landplanten aan de hand van levend materiaal.
Toetsing
Het cijfer is een combinatie van een tentamen, een aantal tussentijdse toetsen, en een set van practicumopdrachten. Het tentamen gaat over biodiversiteit van planten, protisten en fungi en de theorie van fylogenie, soortsvorming en macroevolutie.
Blackboard
De website van Campbell wordt gebruikt voor oefenstof en zelftoetsing.
Alle colleges en voorcolleges van de practica worden (soms noodzakelijkerwijs enigszins gesimplificeerd) via Blackboard ter beschikking gesteld.
Literatuur
De relevante hoofdstukken in Campbell & Reece, syllabi, en uitgedeeld materiaal tijdens de practica.
Aanmelden
Via Usis en enrollen in Blackboard