Beschrijving
Nadat in vorige blokken aandacht is besteed aan de bouwstenen van cellen en weefsels, hun metabole routes en de metabole homeostase, zal in dit blok ingegaan worden op de specifieke wijze waarop cellen in hun omgeving met elkaar in contact staan en hoe dit contact kan leiden tot specifieke reacties.
De eigenschappen van cellen hangen sterk af van de omgeving waarin zij zich bevinden. Hierbij heeft de directe omgeving van de cel een belangrijke invloed, maar is ook beïnvloeding over grotere afstanden mogelijk. Bij dit laatste spelen hormonen afkomstig van de endocriene organen een belangrijke rol. In dit blok komt de communicatie van de cel met de omgeving aan de orde, alsmede de hierdoor veroorzaakte cellulaire reactie. De nadruk zal liggen op de moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan de cellulaire communicatie. De rode draad door het blok is het thema “regulatie van de calciumhomeostase”. Centraal hierin staat de werking van het bijschildklierhormoon PTH (parathormoon). Dit hormoon heeft een sleutelrol in de regulatie van calciumconcentraties in het bloed en doet dit door, onder andere, de activiteit van botcellen te reguleren. Om de bijdrage van botweefsel aan de calciumhomeostase ten volle te begrijpen wordt de vorming van bot en kraakbeen tijdens de ontwikkeling en de botombouw bij volwassenen grondig bestudeerd.
Doel
Het hoofddoel van dit blok is het in staat zijn om wetenschappelijk gefundeerd te verklaren hoe cellen in contact staan met hun omgeving en hoe dit contact kan leiden tot een cellulaire respons. Dit wordt bereikt door de volgende deeldoelstellingen:
Het kunnen beschrijven hoe de verschillende endocriene organen hormonen maken en hoe de hormonen via de bloedvaten hun target organen bereiken.
Het verkrijgen van inzicht in de diverse vormen van interactie tussen cellen onderling en tussen cellen en de extracellulaire matrix.
Het kunnen beschrijven hoe cellen met elkaar communiceren en op welke wijze intra- en extra-cellulaire signaalmoleculen hierbij een rol spelen.
Het verkrijgen van inzicht in de bindingseigenschappen van liganden voor receptoren en die bindingeigenschappen ook mathematisch kunnen benaderen.
Het kunnen beschrijven hoe een hormoon de calciumhomeostase reguleert en verklaren hoe de botombouw daarin een belangrijke rol speelt.
Het kunnen beredeneren hoe afwijkingen in het bot gerelateerd kunnen zijn aan abnormale calciumniveaus in het bloed.
Het kunnen beredeneren wat de betekenis is van signaaltransductie voor de eigenschappen van cellen en van daar uit de resultaten van biomedisch onderzoek kunnen interpreteren.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, microscopiepractica, laboratoriumpractica, een werkcollege en werkgroepen.
Toetsing
Toetsing vindt plaats middels een ‘open boek’ tentamen. Bij het maken van het tentamen is het gebruik van alle kernboeken toegestaan. Het tentamen bestaat uit open vragen.
Literatuur
B. Alberts et al. Molecular Biology of the Cell.
M.H. Ross et al. Histology: a Text and Atlas.
W. Boron &; E. Boulpaep, Medical Physiology.
H.P. Rang et al. Pharmacology.