Toegangseisen
Inleiding Europees Recht of Internationaal & Europees recht.
Beschrijving
In de zes weken van dit vak verkennen wij enkele van de meest belangrijke en actuele terreinen van het Europese recht, waaronder de Brexit, de interne markt en het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal, het Europees burgerschap en de Europese mededingingsregels.
De EU vormt een nieuwe rechtsorde met revolutionaire effecten op de nationale rechtsorde. Het vormt een gedeeltelijke versmelting van staten die tot ongekende welvaart en stabiliteit heeft geleid. Europa is mondiaal één van de welvarendste gebieden, en vormt het grootste economische blok ter wereld. Mede dankzij de Europese Unie heeft het Europese continent – met uitzondering van de Balkan – bovendien al meer dan zestig jaar geen oorlog gekend.
De interne markt met zijn vrij verkeer van goederen, diensten, kapitaal en personen vormt de hoeksteen van deze Europese samenwerking en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de economische groei. Europese mededingingsregels waarborgen de vrije concurrentie op de interne markt, terwijl op het gebied van bijvoorbeeld de bescherming van werknemers, consumenten en het milieu belangrijke vooruitgang is geboekt. Ook op het gebied van veiligheid wordt op Europees niveau steeds nauwer samengewerkt.
Maar de EU is ook een organisatie in diepe crisis: de legitimiteit van het Europees project lijkt steeds meer in vraag gesteld te worden en de doelmatigheid van steeds voortschrijdende integratie wordt onophoudelijk uitgedaagd. Waarom moet, en mag, Brussel bepalen hoe krom onze bananen zijn, hoe nationale pensioenen geregeld worden, of zelfs hoe Nederland de eigen begroting vaststelt? Daarnaast is er een toenemende roep naar ‘een meer sociaal Europa’ en wordt de EU geconfronteerd met diverse interne uitdagingen. Hoe moet de EU bijvoorbeeld omgaan met de aanhoudende economische problemen in Griekenland? Hoe adequaat en solidair de instroom van vluchtelingen uit conflictgebieden aan de buitengrenzen van de Unie aanpakken? Brexit vormt natuurlijk de meest recente en wellicht meest fundamentele uitdaging.
Wij duiken in de juridische werkelijkheid achter deze gebeurtenissen. Wat is er echt aan de hand? Hoe en waarom zit de EU zo diep genesteld op zoveel gevoelige terreinen? Want ook tijdens uw studie zult u ongetwijfeld gemerkt hebben dat het Europees recht op vrijwel alle mogelijke rechtsgebieden zijn invloed uitoefent. Als Europa spreekt doet het dit bovendien meestal met voorrang op de nationale rechtsorde. ‘Europa’ is daarom niet slechts een stem in een debat, maar drukt meteen een onuitwisbare stempel op ontwikkelingen in de lidstaten.
Gezien juist ook de breedheid van het Europese recht is het niet mogelijk om in deze cursus een volledig overzicht te geven. In plaats daarvan richt dit vak zich op enkele specifieke deelgebieden van het Europese materiële, recht. Gebieden die actueel zijn, maar die gezamenlijk ook een goed beeld geven van de specifieke aard en dynamiek van Europees recht: wat gebeurt er als je een markt, en daarmee een contitent, probeert te integreren?
Na een introducerend actualiteitencollege (week 1) zullen wij ingaan op de hoeksteen van Europese integratie, de interne markt (weken 2 tot en met 4). Vooreerst wordt gekeken naar het basis systeem van het vrije verkeer. Mag Nederland softdrugs bijvoorbeeld legaliseren, of mag je zelfs met het EU Verdrag in de hand Nederwiet naar Frankrijk exporteren? Vervolgens zal worden gekeken naar het vrij verkeer van personen en het Unieburgerschap. Zoals je begrijpt ligt het vrij verkeer van personen nog gevoeliger dan dat van goederen, diensten en kapitaal: mag iedere EU burger naar Nederland komen? En zijn gezin? Heeft hij of zij recht op een uitkering? Krijgen de kinderen studiefinanciering?
In week 5 en 6 kijken wij vervolgens naar enkele kernregels van het Europese mededingingsrecht. Hoe voorkom je dat Vodafone, T-Mobile en KPN samen de consument te grazen nemen? Of dat Duitsland stiekem zijn eigen bedrijven helpt om de Franse concurrentie te verslaan? Waarom mochten banken tijdens de crisis ineens wel miljarden ontvangen? Gedurende alle weken van dit vak zal daarnaast ook aandacht worden besteed aan de handhaving van de Europese regels: waar en hoe haal je als bedrijf of individu je Europese recht? Deze dimensie zal verweven worden met de materiële regels die per week besproken worden, juist ook om te laten zien hoe deze regels samenhangen.
Wie na het volgen van dit vak geïnteresseerd is geraakt in het Europees recht, kan zich hierin verdiepen door een of meer van de keuzevakken te volgen die op dit gebied worden aangeboden. Eveneens bestaat de mogelijkheid na het behalen van uw Bachelor titel verder te gaan met de Engelstalige Masteropleiding ‘European Law’. Aarzel niet om uw werkgroep docent aan te spreken wanneer u hierover meer wilt weten: wij geven natuurlijk altijd graag verdere informatie over verdere vakken of Europese ontwikkelingen in het algemeen!
Let op: De in het eerstejaarsvak Inleiding Europees Recht behandelde stof wordt als bekend verondersteld.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Het vak verdiept het inzicht in de werking en logica van EU recht die bij Inleiding Europees Recht is verkregen. Daarnaast behandelt het vak enkele cruciale onderdelen van het Europese materiële recht: het vrije verkeer binnen de interne markt, Europees Burgerschap en mededingingsrecht. Gezien deze opzet en doelen kent het vak de volgende eindtermen en onderwijsopzet.
De volgende leerdoelen zijn onderverdeeld in specifieke inhoudelijke termen, vaardigheden, en overkoepelende leerdoelen:
U kunt de verschillende vormen van vrij verkeer (goederen, diensten, vestiging, personen) en hun onderlinge verhouding uitleggen en beoordelen. Daarbij kan u tevens de verschillende vrijheden toepassen in een concrete casus door te beoordelen welke vrijheid relevant is en te beargumenteren tot welke concrete uitkomst deze vrijheid moet leiden.
U kunt de achtergrond en huidige status van het Europese burgerschap beschrijven en onderscheid maken tussen de verschillende rechten die aan het Europese burgerschap zijn verbonden. Daarnaast kunt u beoordelen of in een concrete casus een schending van deze rechten heeft plaatsgevonden, en kunt u een eigen mening formuleren en verdedigen over de toekomst van het EU burgerschap.
U kunt de verschillende kernverboden van het Europese mededingingsrecht herkennen en benoemen (kartel, misbruik van een economische machtspositie en Staatssteun). U kunt de basisregels voor deze kernverboden opsommen en in een concrete casus toepassen. Dit onder andere door advies te geven over de juiste juridische stappen in een concreet geval. Ditzelfde kunt u met de procedurele regels voor het mededingingsrecht.
Een noodzakelijke overkoepelende vaardigheid voor bovenstaande inhoudelijke leerdoelen is dat u een juridische schema, of stappenplan voor de toepassing van een bepaalde Europese rechtsregel, kan ontwerpen en toepassen op concrete feiten en rechtsvragen. Relevante arresten dienen ook juist gerelateerd te worden aan het schema: welke stap in het schema wordt door welk arrest ingevuld?
Als een tweede vaardigheid bent u bekend met de verschillende vindplaatsen en databases van Europese wetgeving en rechtspraak. Binnen deze databases kunt u zelfstandig relevante wetgeving en jurisprudentie vinden bij concrete vragen van Europees recht.
Een derde vaardigheid betreft het efficiënt kunnen lezen en interpreteren van Europese wetgeving en jurisprudentie, het herkennen van de verschillende basiselementen in wetgeving en jurisprudentie, en het kunnen lokaliseren en uitleggen van de centrale feiten en rechtsregels in specifieke wetgeving en arresten.
Na afronding van het vak hebben studenten de volgende kwalificaties verworven:
Gezamenlijk dragen deze inhoudelijke leerdoelen en vaardigheden bij aan drie overkoepelende eindtermen. Als eerste kunt u de eigen logica en dynamiek van het Europese recht beschrijven, herkennen en toepassen. Zo kunt u vanuit enkele kernbegrippen van het Europese recht extrapoleren hoe een bepaalde vraag te benaderen vanuit het Europese recht, en te beoordelen wat een juiste beoordeling vanuit het Europese recht zou zijn in een concreet geval.
Ten tweede kunt u met de verkregen kennis en inzichten zelfstandig andere terreinen van EU recht bestuderen en doorgronden.
Als laatste wordt u gemotiveerd om de actuele ontwikkelingen binnen de EU te volgen. Verder kunt u deze ontwikkelingen koppelen aan het systeem en de logica van het Europese recht, en kunt u onderbouwd een mening over recente ontwikkelingen en de publieke berichtgeving daarover formuleren en onderbouwen.
Rooster
Zie de opleidingspagina van de website.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 6
Namen docenten: wordt later bekendgemaakt
Vereiste voorbereiding door studenten: bestuderen van de opgegeven literatuur en jurisprudentie.
Intensieve Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 5
Namen docenten: wordt later bekendgemaakt.
Vereiste voorbereiding door studenten: bestuderen van de opgegeven literatuur en jurisprudentie en het voorbereiden van de opgaven in het werkboek
Andere onderwijsvorm(en)
Omschrijving: Casuscolleges
Aantal à 2 uur: 5
Namen docenten: wordt later bekend gemaakt
Vereiste voorbereiding door studenten: idem aan werkgroepen
Toetsing
Toetsvorm(en)
- Schriftelijk tentamen (1/3 mc, 2/3 open vragen)
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8.1 e.v. OER) voor zover dit vak onderdeel uitmaakt van het verplicht curriculum van de opleiding (d.w.z. geen vrije keuzevak). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen. Raadpleeg hiervoor het OIC.
Inleverprocedures
Geen.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, het werkboek en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Blackboard
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
F. Amtenbrink en H.H.B. Vedder, Recht van de Europese Unie (6e druk, Boomjuridisch 2017).
Wetbundel (Europocket, Sdu of Kluwer Wettenbundel)
Werkboek:
Europees Recht (BA 2) Reader A 2018-2019
Europees Recht (BA 2) Reader B 2018-2019
Bestellen via readeronline.
Aanbevolen studiemateriaal
Evt. aanbevolen literatuur zal worden bekend gemaakt op Blackboard.
Aanmelden
De aanmelding verloopt via uSis.
Contact
Vakcoördinator: Dr. A. Cuyvers
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer B1.24
Bereikbaarheid: Per email en op afspraak
Telefoon: +31 71 527 1344
E-mail: a.cuyvers@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Publiekrecht
Afdeling: Europees recht
Kamernummer secretariaat: KOG, B1.21
Openingstijden: 9.00 – 17.00 uur
Telefoon secretariaat: 071 – 527 3596
E-mail: europeesrecht@law.leidenuniv.nl
Opmerkingen
Het Europees Recht is een zich snel ontwikkelend rechtsgebied. Readers van voorgaande jaren zijn niet langer bruikbaar voor dit vak