Toegangseisen
Toegelaten tot HC Law
Beschrijving
De precieze aard, opzet en inhoud van dit vak wordt tussen 13-20 oktober definitief opgemaakt. Hieronder de info over de diverse thema’s en inhoud van dit vak.
THEMA 1: WETGEVEN EN COMPLEXE MAATSCHAPPELIJKE VRAAGSTUKKEN
De wetgever heeft op papier een duidelijke taak: het maken en aanpassen van nieuwe en bestaande wet- en regelgeving al naar gelang daar aanleiding voor is. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom de behoefte wordt gevoeld nieuwe wet- en regelgeving te maken en wanneer we ons richten op het domein van criminaliteitsbestrijding en (nationale) veiligheid dan kan er bijvoorbeeld worden gedacht aan (nieuwe) vormen van criminaliteit, stijgende criminaliteitscijfers of heel concreet een aanslag op de samenleving of een andere vorm van crisis. Het lijkt simpel, er is een aanleiding en dan wordt er wetgeving gemaakt – maar hoe makkelijk is de taak van de wetgever nou eigenlijk, wat is die taak eigenlijk en wat doet de wetgever precies gedurende het proces van wet- en regelgeving? En is de taak van de strafwetgever misschien een andere dan die van de wetgever in het bestuursrecht? En zo ja, waarom? In deze eerste bijeenkomst – wat meer het karakter zal hebben van een klassiek college dan de andere bijeenkomsten waarbij de nadruk meer ligt op discussie – zullen we bij deze vragen stilstaan en daarmee de basis leggen voor de verdere reflectieve houding die jullie zullen moeten (leren) aan (te) nemen tijdens deze course. Vanuit rechtssociologische insteek gaan we namelijk uitvoerig stilstaan bij de totstandkoming van de Nederlandse strafrechtelijke antiterrorismewetgeving alsook bij de uitwerking daarvan in de maatschappij met als doel aan het einde van de reeks een duidelijk beeld te hebben van de complexiteit en ook de dynamiek van het proces van totstandbrenging van wet- en regelgeving en het belang om – ook in tijden van crisis en terreur – het hoofd koel te houden om op die manier de rechtsstaat zo evenwichtig mogelijk te bedienen.
THEMA 2: DE AARD VAN HET PROBLEEM - WAT IS TERRORISME?
Tijdens de zgn. Coursera colleges wordt/is uitgebreid stilgestaan bij de complicaties voor wat betreft het definiëren van wat we onder terrorisme verstaan en welke gedragingen daar wel of niet onder vallen. Het duiden van bepaald maatschappelijk onwenselijk gedrag als terroristisch hangt samen met bepaalde ideologische opvattingen als gevolg waarvan “one man’s terrorist, another man’s freedom fighter” kan zijn. Ook kan het beeld van wat terroristisch gedrag is veranderen over de tijd. Waar de acties van de Zuid-Molukse jongeren die in de jaren 70 aandacht vroegen voor de belofte van de Nederlandse overheid om, in ruil voor de hulp aan het Nederlandse leger in Indonesië, een onafhankelijke staat der Zuid Molukken op te richten toentertijd werden aangemerkt als politiek geweld, zouden hun acties anno nu waarschijnlijk als terroristisch worden gezien en gelabeld.
In deze bijeenkomst staan we stil bij de wijze waarop de Nederlandse strafwetgever terrorisme heeft gedefinieerd in het Wetboek van Strafrecht en buigen we ons ook over de geschiedenis van het Zuid Moluks ‘gewelddadig politiek activisme’ om voorts tijdens de bijeenkomst te kunnen discussieren over (1) de wettelijke kaders en de wijze waarop deze inmiddels door de rechter verder zijn uitgewerkt en (2) de Zuid Molukse acties in de jaren 70.
THEMA 3: ONDERZOEK NAAR TERRORISME & TERRORISMEBESTRIJDING
De Coursera lecture(s) die ter voorbereiding op deze bijeenkomst zijn bekeken (bij thema 2) staan in het teken van het doen van onderzoek naar terrorisme en terrorismebestrijding en ook op het daar aan gekoppeld identificeren van verschillende ‘blinde vlekken’ in het onderzoek naar terrorisme. Nu jullie op basis van dit online coursera college én de literatuur die jullie daarvoor bestudeerd hebben een goed beeld hebben van de veelheid aan onderzoek dat reeds is gedaan, gaan we tijdens deze bijeenkomst aandacht besteden aan de vraag :
is er ruimte voor dit onderzoek om besproken te worden en meegewogen te worden tijdens het proces van totstandkoming van wet- en regelgeving,
en zo ja, hoe moet dat dan?,
en zo nee, moet er dan ruimte zijn voor dit onderzoek, en (indien je dat met ja beantwoord) hoe moet dat dan?
Voor deze thematiek kan de focus bv. liggen op de totstandkoming van de Wet op de Terroristische Misdrijven.
THEMA 4: ASSUMPTIES EN AANNAMES OVER TERRORISME
De Coursera literatuur en colleges voor deze bijeenkomst gaan over verschillende aannames over de oorzaak van terrorisme: Er wordt gekeken naar mogelijke verklaringen op opvoedkundig, economisch en maatschappelijk vlak. Vanuit onderzoek is het lastig, en dat blijkt ook uit de literatuur, om vast te stellen wat nou écht de oorzaken zijn van terrorisme of van het feit dat iemand zich wil aansluiten bij/ wil gaan inzetten voor een radicale beweging die opereert vanuit een terroristisch gedachtengoed. In dit college gaan we stil staan bij de verschillende meer criminologische en psychologische visies op radicalisering en, gekoppeld daaraan op de vraag wat deze inzichten – maar ook de inzichten uit de literatuur die is gelezen als onderdeel van de Coursera bijeenkomst – betekenen voor de keuzes die zijn gemaakt in de meest recente visie op terrorismebestrijding in Nederland.
THEMA 5: AANNAMES OVER CONTRA-TERRORISME/ TERRORISMEBESTRIJDING
Bij de vorige thema’s hebben we uitgebreid stilgestaan bij het fenomeen terrorisme – zowel binnen als buiten de juridische definiëring daarvan om - om ons nu te gaan richten op de (verdere) bestudering van de strafrechtelijke terrorismebestrijding. Vertaald naar concrete wetgeving zou je kunnen zeggen dat afgelopen week in het teken stond van de Wet op de Terroristische Misdrijven – de materieelrechtelijke poot van de Nederlandse Terrorismebestrijding – en dat deze week daarentegen in het teken staat van de Wet op de Opsporing en de Vervolging van Terroristische Misdrijven, de formeelrechtelijke poot. Zoals de coursera literatuur en clips hebben laten zien zijn er veel visies over de wijze waarop terrorisme het beste ‘bestreden’ kan worden. We gaan tijdens de bijeenkomst kijken hoe deze visies zich hebben vertaald naar de Nederlandse Strafwetgeving en daar tijdens de bijeenkomst over discussiëren.
THEMA 6: SYRIEGANGERS EN TERUGKEERDERS ALS NIEUWE UITDAGING
Na 2014 lijkt het radicaal Islamitisch terrorisme een ‘nieuw’ gezicht en wordt de berichtgeving in de media gedomineerd door berichten over IS. De Coursera literatuur en clips bespreken uitgebreid hoe IS te werk is gegaan en nog steeds gaat en hoe er door de organisatie actief wordt ingezet op het creëren van een global network van ‘sleeper cells’. Een hier aan gekoppeld fenomeen zijn geradicaliseerde of radicaliserende individuen die willen uitreizen naar het strijdgebied in Syrië waar IS aan de macht is om zich aldaar in te zetten voor de gewapende strijd, en ook de groep die vervolgens weer terugkeert naar Nederland. Het gaat hierbij zowel om mannen als om vrouwen. Tijdens dit college zullen we stilstaan bij de verschillende manieren waarop de strafwetgever heeft gepoogd om op deze nieuwe realiteit van uitreizigers en terugkeerders te reageren en zullen we – aansluitend bij alles wat we hebben gelezen en geleerd in eerdere bijeenkomsten – ook ingaan op de vraag hoe om te gaan met terugkeerders nadat zij hun straf in Nederland hebben uitgezeten. Is het mogelijk om te deradicaliseren? Zeker nadat je ook daadwerkelijk tijd hebt doorgebracht in strijdgebied?
THEMA 7: OMGAAN MET DE ANGST VOOR TERRORISME
Angst is een slechte raadgever en toch is de angst voor een terroristische aanslag – en daarmee de sterke wil om dit te willen voorkomen – een belangrijke drijfveer voor de aanpak van terrorisme. Het ook willen verminderen van de angst voor een terroristische aanslag sluit aan bij het Nederlandse overheidsbeleid om naast concrete criminaliteit ook gevoelens van onveiligheid te willen bestrijden. Tijdens dit college gaan we uitgebreid hier op in: In hoeverre is het wenselijk om ook gevoelens van onveiligheid te willen bestrijden en daarmee de angst voor terrorisme ook centraal te zetten in de bestrijding van terreur? Door te reflecteren op deze vraag kan bv. ook worden stilgestaan bij (a) De zo nu en dan weer aangezwengelde politieke discussies over de noodzaak van het formuleren van een grondrecht op veiligheid en (b) de vraag in hoeverre het bestrijden van angst kan bijdragen aan stigmatisering en polarisering binnen de samenleving.
THEMA 8: EVALUATIE VAN TERRORISMEBESTRIJDING – UITZONDERLIJKE WETGEVING?
Tijdens de laatste Coursera clips kan ook aandacht worden besteed aan de vraag : Hoe nu verder, wat is de toekomst van terrorisme en terrorismebestrijding. Een belangrijke stap die genomen moet worden om deze vragen te beantwoorden – in het bijzonder voor wat betreft de vraag ‘hoe nu verder met de terrorismebestrijding’- is om de genomen maatregelen is goed onder de evaluatieve loep te nemen. Door te evalueren kan namelijk wordt gekeken in hoeverre de wet- en regelgeving voldoet aan de daarvan vooraf bestaande verwachtingen, of de mensen die moeten werken met de wet er mee uit de voeten kunnen, maar ook of de wet- en regelgeving of de tenuitvoerlegging daarvan allicht (onvoorziene) negatieve bijeffecten heeft.
Leerdoelen
Onderwijsvormen
Periode
Onder voorbehoud:
Woensdag 4 november
Woensdag 11 november
Woensdag 18 november
Woensdag 25 november
Woensdag 2 december
Woensdag 9 december
Woensdag 16 december
De bijeenkomsten starten om 17:15 uur.
Toetsing
Toetsvormen:
Denk aan een beargumenteerde reactie, reflectie of paper (van 1 A-4) op een stelling of vraag bij de thema’s.
En een eindpaper/eindportfolio (waarschijnlijk ergens tussen 12-19 januari).
Brightspace
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Brightspace.
Literatuur
Aanmelden
Via de administratie van Honours College Law: honours@law.leidenuniv.nl