Toegangseisen
We raden studenten sterk aan eerst de propedeusecursussen ‘Inleiding in de Psychologie’ en ‘Persoonlijkheids, Klinische en Gezondheidspsychologie’ te volgen.
Beschrijving
Psychologische stress, kortweg stress genoemd, vormt een van de belangrijkste problemen van de moderne samenleving. Stress is daarmee een van de centrale onderwerpen geworden in de gezondheidspsychologie. De effecten van stress kunnen variëren van kleine effecten op emoties en cognitieve prestaties tot klinische ziektebeelden, zowel lichamelijke als geestelijke.
De cursus behandelt psychologische en biologische stressmodellen, de ingrijpende invloed van emoties op het lichaam, de evolutionaire oorsprong van de stressrespons, en stress als oorzaak van somatische ziekten en klachten. Aan bod komen ook diverse soorten stressoren, waaronder ingrijpende levensgebeurtenissen, werkstress, dagelijkse problemen, de fenomenen piekeren en onbewuste stress, en het risico op somatische ziekte van angst en depressie.
Er is bijna geen concept dat zo slecht gedefinieerd is binnen en buiten de wetenschap en tegelijk zo belangrijk voor onze gezondheid als stress. Het is daarom niet verwonderlijk dat het in de media – vooral op internet – wemelt van de onjuiste informatie over het effect ervan op gezondheid. Het veld stress en gezondheid is daarom bij uitstek geschikt om de academische vaardigheid van het systematisch betrouwbare informatie zoeken verder te ontwikkelen.
Leerdoelen
- De student begrijpt:
waarom we op moderne psychosociale stressoren reageren met evolutionair ‘oude’ lichamelijke responsen die de gezondheid kunnen bedreigen;
de belangrijkste psychobiologische mechanismen van kortdurende en chronische stressresponsen;
hoe de ‘gestreste’ geest het hele lichaam kan beïnvloeden, en waarom dat kan leiden tot een scala aan ziekten, pijn en andere subjectieve gezondheidsklachten, waaronder medisch onverklaarde klachten;
de rol van perseveratieve cognitie zoals piekeren, en ‘onbewuste stress’;
de belangrijkste modellen van werkstress;
de belangrijkste vormen van stressmanagement.
- De student is in staat om:
wetenschappelijk ondersteunde claims te onderscheiden van niet ondersteunde claims in de media over stress en gezondheid (en door generalisatie ook andere onderwerpen);
systematisch relevante wetenschappelijke literatuur te vinden door gebruik van een enkelvoudig, complex trefwoordprofiel;
deze geavanceerde techniek te gebruiken om een wetenschappelijk, en dus controleerbaar en reproduceerbaar, antwoord te geven op een vraag over de invloed van stress op gezondheid;
dit antwoord in een bondige en samenhangende review te rapporteren, schriftelijk en mondeling, en deze op academische wijze te bediscussiëren.
- De student heeft enige ervaring opgedaan met ‘mobiele stress management’.
Rooster
Het rooster van deze cursus vind je in MyTimetable
Inschrijven
LET OP Met ingang van het collegejaar 2021-2022 moet je je voor alle vakken inschrijven in uSis. Dit doe je twee keer per jaar: één keer voor de vakken die je wilt volgen in semester 1 en één keer voor de vakken die je wilt volgen in semester 2.
Inschrijven voor vakken in het eerste semester is mogelijk vanaf juli. Inschrijven voor vakken in het tweede semester is mogelijk vanaf december.
De exacte datum waarop de inschrijving start wordt gepubliceerd op de website van het Onderwijs Servicecentrum (OSC). Eerstejaars Bachelorstudenten en premasterstudenten worden door het Onderwijs Servicecentrum ingeschreven; zij hoeven dit niet zelf te doen.
De inschrijftermijn voor alle vakken sluit vijf kalenderdagen vóór aanvang van het vak.
Lees ook de volledige inschrijvingsprocedure
Onderwijsvorm
Er zijn 8 hoorcolleges van ieder 2 uur. Er zijn 6 verplichte werkgroepbijeenkomsten waarbij o.a. een vraag over stress en gezondheid vanuit de ‘praktijk’ (naar eigen keuze) op wetenschappelijke wijze beantwoord wordt, dat wil zeggen met behulp van ‘state of the art’-literatuur. Daarbij wordt toegewerkt naar een mondeling referaat. Tevens wordt er geoefend met ‘mobiele’ stressmanagement-technieken. Tussen de bijeenkomsten zal veel werk verricht worden, onder andere in subgroepen.
Al het psychologie-onderwijs (bachelor en master) in semester 1 van 2020-2021 wordt online aangeboden, inclusief toetsing.
Indien het veilig en mogelijk is, kunnen er aanvullende fysieke bijeenkomsten plaatsvinden in het gebouw. Aanwezigheid hierbij zal echter geen vereiste zijn om vakken van semester 1 succesvol af te ronden.
De online bijeenkomsten (met name verplichte werkgroepen en tentamens) zullen op de reguliere Nederlandse tijden plaatsvinden.
Brightspace zal per cursus tijdig informatie verschaffen over onderwijsvorm en toetsing, afgestemd op de mogelijkheden die zich op dat moment aandienen. Onder Corona-omstandigheden is de informatie op Brightspace bepalend, ook als die niet overeenkomt met de informatie in de Studiegids.
Of het psychologie-onderwijs en de toetsing ook in semester 2 van 2020-2021 online wordt aangeboden, kunnen we je op dit moment nog niet melden.
Toetsing
Het collegedeel (theoretisch deel) wordt getoetst met een schriftelijk meerkeuzetentamen, dat bestaat uit vragen over de literatuur en de collegestof.
Het werkgroepdeel (vaardigheidsdeel) wordt getoetst met verschillende opdrachten en enkele vragen in het bovengenoemde tentamen over de stof uit een ‘web lecture’ over literatuur zoeken. Aanwezigheid bij de werkgroepbijeenkomsten is verplicht.
Het werkgroepdeel is, net als bij de meeste andere 2e jaarsvakken , in principe geen uitwerking, toepassing of herhaling meer van de stof van het collegedeel, zoals in veel werkgroepen in het 1e jaar, maar staat op zichzelf. In de werkgroepen wordt een belangrijke vaardigheid, namelijk wetenschappelijk literatuur zoeken, verder ontwikkeld (voortbouwend op het tutoraat) waarbij stress en gezondheid als onderwerp centraal staat, als voorbeeld dienend voor andere psychologische onderwerpen.
Het tentamen en de beoordeling van de werkgroepen zijn gescheiden: wanneer een van beide onderdelen niet gehaald is, hoeft het andere niet over gedaan te worden. Het uiteindelijke cijfer van de cursus is het gemiddelde van het cijfer voor het tentamen (70%) en het cijfer voor de werkgroepen (30%).
Het instituut hanteert vaste regels rond cijferberekening en verplichte aanwezigheid en volgt tevens het beleid van de Faculteit der Sociale Wetenschappen om, met behulp van software, werkstukken van studenten systematisch op plagiaat te controleren. Bij het constateren van fraude worden disciplinaire maatregelen genomen. Studenten worden geacht de informatie over deze drie onderwerpen te kennen.
Literatuur
Robert Sapolsky. (2004). “Why zebras don’t get ulcers” An Updated Guide to Stress, Stress-Related Diseases, and Coping. 3rd edition. New York (NY): Henry Holt and Company.
Jos F. Brosschot (2018) Course Reader ‘Psychology of Stress, Health and Disease’ incl. enkele vak-artikelen (t.z.t. op Blackboard).
Contact information
Dr. Jos F. Brosschot
brosschot@fsw.leidenuniv.nl
Melissa Kortenoever, MSc.
M.E.Kortenoever@fsw.leidenununiv.nl