Toegangseisen
Geen.
N.B. Dit vak wordt ook als keuzevak aangeboden. Zie hiervoor de speciale vakbeschrijving van het keuzevak 'Romeins Recht - 'Verbintenissenrecht'.
Beschrijving
Het Romeinse recht is het fraaiste monument dat Rome aan West-Europa heeft nagelaten. Dit geldt niet alleen de inhoud, maar ook de vorm die dat recht heeft aangenomen, als het resultaat van een historische ontwikkeling waarin het recht van een stadstaat veranderde in dat van een wereldrijk. Iedere keer dat een jurist naar een wetboek grijpt, is hij schatplichtig aan de Romeinse keizers.
Het Romeinse privaatrecht in het bijzonder vormt de verbindende schakel tussen het privaatrecht van de Europese landen. Alle codificaties daarvan bouwen voort op de structuur en begrippen van het Romeinse vermogensrecht, dat tot diep in de negentiende eeuw werd beschouwd als het “gemeenschappelijke recht” (ius commune). Een inleiding op het Romeinse vermogensrechtelijke systeem is daarom niet alleen een goede inleiding op de structuur van het hedendaagse Nederlandse vermogensrecht. Zij vormt tevens een voorwaarde voor begrip van het privaatrecht van de omliggende landen.
In deze cursus wordt aandacht besteed aan die delen van het Romeinse privaatrecht die doorgaande betekenis hebben voor het moderne recht. Hierbij wordt jaarlijks gewisseld tussen het goederenrecht en het verbintenissenrecht. In 6 hoorcolleges en werkgroepen komt in het collegejaar 2021-2022 het verbintenissenrecht aan bod. Het onderwijsprogramma ziet er als volgt uit:
Week 1: de aard van persoonlijke rechten (soorten verbintenissen, betaling door en aan een derde, hoofdelijkheid en (on)deelbaarheid).
Week 2: de invloed van de wil van partijen (wilsgebreken, voorwaarde, derdenbeding).
Week 3: structuur van het contractenrecht (soorten overeenkomsten met bijzondere aandacht voor de koopovereenkomst, de rol van de goede trouw in het contractenrecht).
Week 4: driepartijenverhoudingen (lastgeving en vertegenwoordiging, maatschap, borgtocht, cessie).
Week 5: tenietgaan van verbintenissen, overmacht en wanprestatie (inbetalinggeving, vermenging, verrekening, kwijtschelding, schuldvernieuwing, overmacht en wanprestatie).
Week 6: rechtmatige en onrechtmatige daad (onverschuldigde betaling, ongerechtvaardigde verrijking, onrechtmatige daad met bijzondere aandacht voor zaaksbeschadiging).
Tot slot wordt in hoorcollege 7 ingegaan op de staatkundige ontwikkeling die het Romeinse rijk heeft doorlopen om te komen tot een codificatie. Daarnaast wordt ook de receptie in West-Europa behandeld, die ertoe heeft geleid dat het Romeinse fenomeen van een wetboek én de inhoud daarvan duurzamer zijn gebleken dan brons.
NB: Het onderwerp van collegejaar 2021-2022 is verbintenissenrecht. In het collegejaar 2022-2023 zal het onderwerp goederenrecht zijn.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Het verkrijgen van kennis en inzicht in de beginselen van het Romeinse staatsrecht.
Het verkrijgen van kennis en inzicht in het systeem van het Romeinse vermogensrecht, in het bijzonder het verbintenissenrecht.
Het verkrijgen van kennis en inzicht in het proces van doorwerking van het Romeinse publiek- en privaatrecht in moderne rechtsstelsels.
Na afronding van het vak heeft u de volgende kwalificaties verworven:
U kunt de belangrijkste Romeinse staatsinstellingen, staatstheorieën en rechtsbronnen benoemen en hun onderlinge relatie duiden, alsmede hun ontwikkeling en doorwerking door de receptie van het Romeinse recht verklaren.
U bent in staat om de elementaire leerstukken van het Romeinse procesrecht te benoemen en in een systematisch kader te plaatsen.
U kunt de karakteristieken van persoonlijke rechten in het Romeinse recht benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U kunt de verschillende wijzen waarop de partijwil van invloed kan zijn op de totstandkoming en vormgeving van verbintenissen benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U kunt de structurele elementen van het Romeinse systeem van tenietgaan van verbintenissen (incl. de leerstukken van overmacht en wanprestatie) benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U bent in staat om de structuur van het Romeinse contractenrecht te beschrijven. Daarnaast kunt u de verschillende soorten overeenkomsten benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U kunt de structurele elementen van de verschillende Romeinse driepartijenverhoudingen benoemen en in een systematisch kader plaatsen.
U bent in staat om de structurele elementen van de Romeinse leerstukken van rechtmatige en onrechtmatige daad te benoemen en in een systematisch kader te plaatsen.
U kunt een eenvoudige casus naar Romeins verbintenissenrecht oplossen.
Rooster
Zie de opleidingspagina van de website.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 7.
Namen docenten: prof. mr. E. Koops
Vereiste voorbereiding door studenten: bestuderen van de in de leidraad per week aangegeven verplichte studiestof.
Het hoorcollege dient ter ondersteuning, aanvulling en correctie van de verplichte studiestof en is geen vervanging voor de bestudering hiervan.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 6
Namen docenten: mw. mr. E.S. Daalder, mr. C.E. Smith, mr. drs. T.A. van Polanen en student-assistenten.
Vereiste voorbereiding door studenten: bestuderen van de in de leidraad per week aangegeven verplichte studiestof en het voorbereiden van opgaven daarover.
Het onderwijs voor avondstudenten (werkgroep 050) wordt gegeven op maandagavond in de vorm van een gecombineerd hoor- en werkcollege.
Toetsing
Tentamen: 3 uur
Nabespreking: 2 uur
Toetsing
Toetsvorm(en)
- Schriftelijk tentamen, bestaande uit 30 meerkeuzevragen en één open vraag. Bij de berekening van het cijfer tellen de meerkeuzevragen mee voor 80% en de open vraag voor 20%. Er wordt een gokcorrectie toegepast.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, het werkboek en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
J.H.A. Lokin en F. Brandsma, Prota -Vermogensrechtelijke leerstukken aan de hand van Romeinsrechtelijke teksten, 10e druk, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2016.
W.J. Zwalve, Beknopte geschiedenis van het Romeinse recht, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2004.
Leidraad:
De leidraad voor dit vak zal tijdig ter beschikking worden gesteld via Readeronline en als pdf via Brightspace.
Aanmelden
De aanmelding verloopt via uSis. Voltijd eerstejaars studenten die zijn ingedeeld in een tutorgroep door het Onderwijs Informatie Centrum (OIC), worden door het OIC aangemeld. Voor herkansers en avondstudenten zijn speciale werkgroepen ingericht (werkgroep 01 respectievelijk 050). Zij dienen zich hiervoor tijdig in te schrijven via uSis.
De aanmelding voor hoorcolleges en werkgroepen verloopt via uSis. Met deze aanmelding heeft u tevens toegang tot de digitale leeromgeving van dit vak in Brightspace. Aanmelden kan tot 5 kalenderdagen voor de eerste onderwijsbijeenkomst.
De aanmelding voor (her)tentamens (alleen bij vakken waarbij er sprake is van een tentamen) verloopt ook via uSis. Met deze aanmelding heeft u ook toegang tot de digitale leeromgeving van dit vak in Brightspace. Aanmelden kan tot 10 kalenderdagen voor het tentamen.
Contact
Vakcoördinator: Prof. Mr. Egbert Koops
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, Leiden, kamer A3.10
Telefoon: 071 527 6851
E-mail:
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Rechtsgeschiedenis
Kamernummer secretariaat A3.14
Openingstijden: maandagochtend 9.00 - 13.-- en dinsdag en donderdag van 9.00-15.00 uur
Telefoon secretariaat: 071 527 7442