Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
In dit vak staat de vraag centraal wat rechtvaardigheid is en hoe zij met ethiek en recht in relatie staat. Bij de beantwoording van deze hoofdvraag komen daaraan gerelateerde kwesties aan de orde: de vraag naar goed en kwaad in het algemeen, de vraag wat onze rechten en plichten – jegens elkaar én onszelf – zouden moeten zijn, de vraag hoe we tot een rechtvaardig oordeel komen, de vraag naar de rechtvaardige staat, enzovoort.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Doel is de student op een zodanig niveau te brengen dat hij in staat is enkele hoofdlijnen en sterke posities van de geschiedenis van de rechtsfilosofie (van de Klassieke Oudheid en de Moderne tijd) uit te leggen. De student dient ook in staat te zijn uiteen te zetten hoe de verschillende posities van invloed zijn op zekere actuele idealen en beginselen van recht en rechtvaardigheid, en hoe die zich op hun beurt tot het positieve recht verhouden.
De student dient de overeenkomsten en verschillen tussen deze posities in een redelijk beargumenteerd betoog neer te leggen.
De student dient een ethische, en/of politieke probleemstelling op te lossen aan de hand van één (of meerdere) van de onderliggende wereldbeschouwingen achter de diverse visies op recht en rechtvaardigheid.
De bij het vak behorende werkgroepen zijn een oefening in de vaardigheden van lezen, spreken en schrijven. De student oefent zich erin een canonieke rechtsfilosofische tekst te doorgronden. Wekelijks schrijft hij of zij een kort essay over de nog te bespreken stof. In de werkgroep reflecteren wij op de tekst en wisselen wij daarover van gedachten.
In deze essays dient de student de rechtsfilosofische argumentatie van de tekst in kwestie helder en duidelijk weer te kunnen geven.
De tekst in kwestie dient hij of zij toe te kunnen passen op actuele juridische, ethische en/of politieke hard cases en daar in een beargumenteerd betoog een rechtsfilosofisch verdedigbare oplossing voor te schetsen.
De student dient de tekst in kwestie in de context van zijn tijd te kunnen plaatsen, deze tevens kritisch te kunnen evalueren en te kunnen beoordelen of en in welke zin de tekst al dan niet relevant is voor de huidige tijd.
Na afronding van het vak dienen de studenten de volgende kwalificaties te hebben verworven:
Hij kan de hoofdlijnen van de achter het recht liggende wereldbeschouwingen uit de Klassieke Oudheid en de Moderne tijd uitleggen, alsmede hoe deze van invloed zijn op idealen en beginselen van recht en rechtvaardigheid, en hoe die op hun beurt zich verhouden tot het positieve recht.
Hij kan de overeenkomsten en verschillen tussen deze posities begrijpen en deze in een redelijk beargumenteerd betoog neerleggen.
Hij kan een juridische, ethische en/of politieke casus of een andere opgegeven probleemstelling (een zg. ‘hard case’ die niet zonder meer met een beroep op het geldende recht opgelost kan worden) oplossen aan de hand van één (of meerdere) van de onderliggende visies op het recht en de rechtvaardigheid.
Hij kan in de werkgroepen aan de hand van wekelijks te schrijven korte essays een canonieke rechtsfilosofische tekst op hoofdlijnen doorgronden en daar helder over schrijven, spreken, debatteren en reflecteren.
Hij kan in deze essays toegankelijk, helder en overtuigend uitleggen hoe de gedachtegang en rechtsfilosofische argumentatie luidt in de tekst in kwestie.
Hij kan die gedachtegang en argumentatie toepassen op actuele juridische, ethische en/of politieke hard cases of andere problemen en daar in een goed beargumenteerd betoog een rechtsfilosofisch verdedigbare oplossing voor schetsen.
Hij kan de tekst in kwestie in de context van zijn tijd kritisch te evalueren en de relevantie ervan voor de huidige tijd beoordelen en demonstreren in een redelijk beargumenteerd betoog.
Leerlijn juridische kernvaardigheden
Gedurende je bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid vergaar je kennis en inzicht over het recht en het toepassen ervan én de vaardigheden die daarvoor nodig zijn. Je leert een rechts- of onderzoeksvraag te formuleren, je eigen gefundeerde oordeel te vormen over de oplossing ervan en om daarover te communiceren (mondeling en schriftelijk). Daarbij maken we gebruik van de Leerlijn Juridische Kernvaardigheden. Deze strekt zich uit over de drie jaren van de bacheloropleiding. Via tussenstappen bereik je een eindniveau waarmee je voorbereid bent op een juridische masteropleiding of een ondersteunende juridische baan. Deze vaardigheden zijn echter ook nuttig buiten de juridische beroepspraktijk!
Op de website www.leidenlawskills.nl staat meer informatie over het vaardighedenonderwijs.
Rechtsfilosofie I is een kernvak binnen de leerlijn juridische kernvaardigheden. Wat je hier leert voor de vaardighedenlijn: analyseren, argumenteren, oordeelsvorming en tenslotte het schriftelijk presenteren van de verworven inzichten.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 5
Namen docenten: prof. dr. A.A.M. Kinneging
Vereiste voorbereiding door studenten: Bestudering opgegeven literatuur, te vinden op Brightspace.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 5
Namen docenten: prof. dr. A.A.M. Kinneging, mr. dr. B.C. Labuschagne, dr. T.J.M. Slootweg e.a.
Vereiste voorbereiding door studenten: Bestudering van opgegeven literatuur en schrijven van essays. NB: reeds op de eerste bijeenkomst dient een schriftelijk essay ingeleverd te worden. Zie de Brightspace-omgeving.
Indien de student zich inschrijft voor het werkgroeponderwijs, dan is hij verplicht aan alle bijeenkomsten daarvan deel te nemen. Indien de student niet voldoet aan deze aanwezigheidsplicht, dan kan hij vervolgens niet meer deelnemen aan het werkgroeponderwijs van het vak en moet hij het werkgroepherkansingstentamen afleggen, zie hierna. De werkgroepdocent kan, indien hij oordeelt dat sprake is van overmacht, een student maximaal twee bijeenkomsten vrijstellen van de aanwezigheidsplicht.
Uitgangspunt van het vak is dat de toetsing bestaat uit wekelijkse schrijfopdrachten en dat de aanwezigheidsplicht samenhangt met de doelstelling van de werkgroepen: de oefening in praktische vaardigheden (lees praktische oefening).
Toetsing
Toetsvorm(en)
Schriftelijke deeltoets over de hoorcollegestof in de vorm van een eindwerkstuk/essay. De opdracht hiervoor wordt op de betreffende tentamendatum om 12.00u bekendgemaakt en dient op diezelfde dag om 18.00u te worden ingediend in het inleverpunt in de algemene Brightspace-omgeving van het vak. Deze deeltoets bepaalt voor 50% het eindcijfer. Voor dit onderdeel is er een herkansingsmogelijkheid.
Essays over de werkgroepstof, wekelijks in te leveren bij aanvang van de werkgroep. Daarvan worden die van week 1 en 3 in ieder geval nagekeken, alsmede één essay uit de overige weken. Het gemiddelde van deze drie cijfers bepaalt het werkgroepcijfer. Het werkgroepcijfer bepaalt voor 50% het eindcijfer. De herkansing van het werkgroepgedeelte vindt plaats door middel van een (apart) werkgroep-hertentamen, zowel voor diegenen die voor het werkgroepcijfer lager dan 5,5 hebben gehaald als voor diegenen die te veel werkgroepbijeenkomsten hebben gemist.
Voor beide deeltoetsen (cijfer eindwerkstuk/ algemeen deel én, werkgroepcijfer) geldt dat men er ten minste een 5,5 voor dient te halen om te kunnen slagen voor het vak als geheel.
Het cijfer voor elk van beide deeltoetsen blijft geldig tot en met de herkansing, maar vervalt met ingang van het volgend academisch jaar. Aanvragen voor verlenging van de geldigheidsduur moeten bij de Examencommissie ingediend worden, en wel gedurende het lopend academisch jaar.
Inleverprocedures
Meer specifieke informatie verschijnt op Brightspace.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur en de tijdens het hoorcollege behandelde stof.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
Hoorcollege: zie de Brightspace-omgeving.
Werkgroepen: zie de Brightspace-omgeving.
Werkboek:
Geen.
Reader:
Geen.
Aanbevolen studiemateriaal
Zie de Brightspace-omgeving.
Aanmelden
Voor de inschrijving van dit vak geldt een deadline van 5 kalenderdagen. Let wel: dit is een harde deadline!
Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.
In tegenstelling tot andere vakken is er bij ons geen sprake van een tentamen, maar van een eindwerkstuk en wekelijkse werkgroepessays. Inschrijving voor een tentamen via uSis is daarom niet nodig.
Aangezien er verschillende werkgroepen worden aangeboden, met diverse denkers en thema’s, worden er op de Brightspace-omgeving van Rechtsfilosofie enkele maanden voorafgaand aan de inschrijving werkgroepbeschrijvingen aangeboden, waaruit de student een keuze voor een werkgroep kan maken.
Contact
Vakcoördinator: dr. T.J.M. Slootweg
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer A3.37
Spreekuur: op afspraak
Telefoon: 071 - 527 8934
E-mail: t.j.m.slootweg@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Filosofie van het recht
Kamernummer secretariaat: KOG, kamer A3.19
Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 09.00 - 16.30 uur
Telefoon secretariaat: 071 - 527 75 48
Opmerkingen
Dit vak vormt een inleidend en oriënterend deel (Rechtsfilosofie I) binnen een geheel met deel Rechtsfilosofie II dat verdere verdieping biedt. Beide delen I en II bezitten elk hun eigen, maar cumulatieve leerdoelen. Deel I vormt een verplicht onderdeel voor studenten in de opleidingen Nederlands recht, Notarieel recht en de combinatievakken in het eerste semester. Deel II is een gebonden keuzevak in het tweede semester voor studenten Rechtsgeleerdheid.
Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.